آزمونی مشترک برای روحانی و اوباما

دیپلماسی ایرانی: هرچه جهان به تعامل دیپلماتیک جدی با ایران بر سر برنامه های هسته ای اش نزدیک تر می شود، تندروهای بیشتری در واشینگتن و خارج از ایالات متحده بر طبل جنگی می کوبند که درصورت شکست دیپلماسی ، محتمل خواهد بود. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، از جمله چهره هایی است که همواره کوشیده دولت اوباما را در مسیری هدایت کند که به تهران نشان دهد، گزینه نظامی همچنان و به واقع روی میز قرار دارد.  

نیویورک تایمز در سرمقاله خود می نویسد، تا زمانی که ایران و ایالات متحده در دیپلماسی سرمایه گذاری نکرده باشند، راهی وجود ندارد که از طریق آن بتوان امکان توافق را بررسی کرد. اما در عین حال هیچ راهی برای تخریب فرصت ایجاد شده، سریع تر از این نیست که جامعه بین المللی به اجبار حسن روحانی را در گوشه رینگ قرار دهد. باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا می گوید که ایران هسته ای را نمی پذیرد و بارها در مورد گزینه نظامی هشدار داده است. هم او هم روحانی به انگیزه، ایده های خلاقانه و مهارت برای مدیریت سیاست های داخلی کشورهایشان نیاز دارند تا سرانجام دو طرف وارد گفت و گوی معنادار شوند.

از زمانی که روحانی در انتخابات ریاست جمهوری 24 خرداد ایران پیروز شده، هر دو طرف نشانه های امیدوارکننده ای ارسال کرده اند. روحانی میانه رو توانست بر دیگر رقبای انتخاباتی اش چیره شود و اکنون جامعه بین المللی در انتظار اقدامی هماهنگ تر از جانب تهران است. روحانی می تواند با انتخاب کابینه و تیم مذاکره کننده هسته ای میانه رو، نشانه های مثبتی ارسال کند. وی همچنین می تواند از طریق موافقت با از سرگیری زودهنگام گفت و گو ها و حتی مذاکره دو جانبه با آمریکایی ها، حسن نیت خود را نشان دهد.

این در حالی است که تحریم ها به بازگرداندن ایران پای میز مذاکره کمک کرده اند، و تحریم های جاری نیز باید تقویت شود. اما در عین حال تشدید تحریم ها می تواند به تهران بقبولاند که جامعه بین المللی به دنبال تغییر رژیم است و در چنین شرایطی، مذاکره غیر ممکن خواهد بود.

باراک اوباما باید به همراه شرکای خود شامل انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان ، دست دوستی را به سوی دولت روحانی دراز کند و بسته پیشنهادی جامعی را پیش روی وی قرار دهد. این بسته می تواند شامل روندی برای به رسمیت شناختن حق تهران در دنبال کردن فعالیت های هسته ای صلح آمیز تحت نظارت ویژه بین المللی و محدودیت غنی سازی اورانیوم و همچنین لغو تدریجی تحریم ها باشد.

دوشنبه گذشته، روحانی چهره نامطلوبی از اقتصاد ایران تصویر کرد. روز پنجشنبه نیز بانک جهانی اعلام کرد تهران 6 ماهی است که بدهی های خود را پرداخت نکرده است. با این وجود برخی ضعف های موجود در نظام تحریم ها علیه ایران می تواند فشار اقتصادی حاکم بر این کشور را کاهش دهد. برای مثال برخی بانک های تحریم شده ایرانی توانسته اند با توجه به قوانین دادگاهی اتحادیه اروپا، علیه تحریم ها اقامه دعوی کرده و در مواردی نیز پیروز شوند. طبق قوانین دادگاه های اروپا، دولت باید مدارک و اسناد توجیه کننده تحریم های اعمالی را به دادگاه ارایه کند، اما از آنجایی که طبق همین قوانین این اسناد پس از ارایه به دادگاه منتشر می شوند، دولت های اروپایی نمی خواهند این اسناد را در اختیار دادگاه بگذارند. به همین دلیل قضات نیز با تاکید بر کافی نبودن مدارک، به نفع طرف ایرانی رای می دهند.

اکنون زمان امتحان اوباما و روحانی فرارسیده است. در صورتی که  این دو از این آزمون سربلند بیرون نیایند، پیامدهای فاجعه باری در انتظار کل خاورمیانه خواهد بود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: یکشنبه 30 تیر 1392/ باز انتشار: پنجشنبه 3 مرداد 1392