نرمش امان در گسترش روابط با تهران

دیپلماسی ایرانی: هیچ نشانه ای دال بر این که اولین هماهنگی ها میان ایران و اردن بر سر پرونده سوریه چه بوده است، در دست نیست. دو طرف ها ده ها بار با یکدیگر تماس داشته اند ولی تا کنون به هیچ دستاورد ملموسی در این زمینه نرسیده اند.

با این حال علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به امان سفر کرده تا بر اساس برنامه ای طرح ریزی شده و گسترده و ضمن دیدار با مقام های عالی رتبه اردنی بر سر افزایش همکاری های دو جانبه و تعامل دو طرف برای حل پرونده های بغرنج منطقه ای به ویژه پرونده سوریه بحث و تبادل نظر کند.

به گزارش روزنامه القدس العربی، در این سفر وزیر امور خارجه ایران قصد دارد به طرف اردنی درباره همکاری های نفتی، گردشگری و انجام سرمایه گذاری های مشترک پیشنهادهایی را ارائه دهد.

چند وقت پیش مصطفی امین زاده، سفیر جمهوری اسلامی ایران در اردن با جمعی از شیوخ عشایر اردنی از شهر معان دیدار کرده بود و آنها از سفیر ایران خواسته بودند تا ضمن سفر به شهرشان زمینه های سرمایه گذاری در کشورشان را بررسی کند. کارشناسان این تقاضای شیوخ عشایر اردنی را متاثر از تحولات اخیر منطقه می دانند.

تحلیلگران اردنی سفیر ایران در اردن را فردی زیرک و باکفایت می دانند که در کمال آرامش تمام تلاش می کند تا با جامعه محلی اردن ارتباط برقرار کند و این مساله را نیز درک می کند که شدت رقابت منطقه ای و بین المللی در اردن به اندازه ای است که می تواند به سرعت حساسیت های بسیاری را برانگیزد. در چنین فضایی پیش بینی می شود که صلاحی بتواند در دیدارش با همتای اردنی اش، ناصر جوده از ظرفیت های دیپلماتیک استفاده کرده و بسیاری از مشکلات موجود در گسترش روابط میان ایران و اردن را حل و فصل کند.

این در حالی است که بحران جاری در سوریه تشدید شده و این مساله سبب شده است تا ایرانی ها تلاش های تازه ای را برای کاستن از تنش ها و هزینه های احتمالی بر سر پرونده سوریه آغاز کنند.

به رغم این که دولت اردن پذیرفته است که نیروهای چند ملیتی به رهبری ایالات متحده در خاکش فعالیت کنند و حتی اخباری به گوش می رسد مبنی بر این که عده ای از اعضای ارتش آزادیبخش زیر نظر نهادهای امنیتی امریکایی و اروپایی در اردن آموزش می بینند تا علیه ارتش سوریه وارد عمل شوند، اما منابع آگاه می گویند که دولت اردن با انجام هر گونه حمله نظامی در سوریه به شدت مخالف است و همه تلاش خود را می کند تا از وقوع چنین اتفاقی جلوگیری کند. حتی گفته می شود در سفر اخیر ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن به واشنگتن وی این موضع کشورش را به صراحت به اطلاع باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا رسانده است. این مساله نکته اشتراک ایران و اردن در بحران سوریه محسوب می شود.

موسی العبدللات، کارشناس تحرکات جهادی در این باره می گوید: «اردن از کشورهای نزدیک به دیگر پایتخت های عربی است. کشورهایی که عموما در صف مقدم مخالفان اسد قرار دارند و بر سر همین موضوع همکاری های گسترده ای را با اردنی ها دارند. اگر چه دولت اردن بر خلاف آنها با انجام هر گونه حمله نظامی به سوریه مخالف است اما برایش بسیار سخت است که زیر فشار متحدان اصلی اش یعنی عربستان و قطر به گسترش همکاری با ایرانی ها بپردازد. ایرانی هایی که از متحدان بلامنازع بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه و حکومت او محسوب می شوند.»

سفر صالحی به اردن واکنش هایی را نیز از سوی برخی نمایندگان تندروی اردنی که از مواضع کشورهای عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس علیه سوریه حمایت می کنند، مواجه شده است. بسام المناصیر، رئیس کمیسیون سیاست خارجی پارلمان اردن از جمله آنها است. وی می گوید: «ما از آمدن صالحی به کشورمان استقبال نمی کنیم. هیئتی را نیز برای استقبال از او نمی فرستیم. به ویژه که ایران در تحولات اخیر به خصوص بر سر حوادث شهر بانیاس سوریه جانب حکومت اسد را گرفته است.»

در این میان عده ای نیز ایران را متهم می کنند که ضمن حمایت از بشار اسد کشتار سنی ها در سوریه را تایید می کند. این در حالی است که چند روز قبل از سفر علی اکبر صالحی به امان افراد تندرو هتل کوچکی را در شهر الکرک، جنوب اردن که عموما شیعیان ایرانی و عراقی به آن سفر می کنند، آتش زدند. این اتفاق در اعتراض به سفر دکتر محمد نوح، وزیر اوقاف اردنی که هفته گذشته به عراق سفر کرده بود و ضمن دیدار با مراجع شیعی این کشور از اماکن مقدس شیعیان زیارت کرده بود، صورت گرفت. این خشم زمانی فزونی یافت که وزیر اوقاف اردن به دیدار آیت الله سیستانی رفت. در آن دیدار آیت الله سیستانی از دولت اردن خواست که برای سفر شیعیان به اردن تسهیلات قائل شود و اجازه دهد که شیعیان آزادانه به این کشور سفر کنند که نوح نیز در پاسخ گفت که مانعی برای سفر شیعیان مادامی که به خصوصیات مذهبی اردنی ها احترام می گذارند، وجود ندارد.

از سوی دیگر گفته می شود که این مساله و در کنار آن تهدید یکی از سردارهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران مبنی بر این که اردن در صورتی که به جنگنده های اسرائیلی اجازه دهد که برای حمله به ایران از حریم هوایی اش استفاده کنند، هزینه سنگینی را پرداخت خواهد کرد، باعث نرمش در مواضع اردنی ها در قبال ایران شده است به گونه ای که صالحی فضا را برای سفر به اردن مناسب دیده است. گفته می شود صالحی در دیدار با مقام های اردنی که شامل پادشاه کشور نیز می شود، از آنها  خواسته است که حداقل مواضع فعلی خود را در قبال بحران سوریه حفظ کنند و همچنان هر گونه حمله نظامی به این کشور را رد کنند.