افزایش و کاهش همزمان شتاب برنامه های هسته ای

دیپلماسی ایرانی: با پیش رو بودن دور دیگری از مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5، ایالات متحده باید استراتژی مذاکره ای ایران را درک کند. تاکتیک های اخیر ایرانیان رویکرد مشابه گذشته را نشان می دهد: کاهش و افزایش همزمان سرعت برنامه های هسته ای. تهران با خرید زمان می کوشد ضمن مواجه نشدن با فشار های سنگین تر، به پیشرفت های گسترده تری در برنامه های هسته ای دست یابد. اما ایالات متحده نیز دیگر باید با این روش ها آشنا شده باشد.

حدود دو هفته قبل، بار دیگر اعلام شد که روند تبدیل ذخایر اورانیوم 20 درصدی ایران به سوخت برای راکتور های تحقیقاتی از سرگرفته شده است. روز پنجشنبه نیز آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش جدید خود انجام این عملیات در ایران را تایید کرد. روندی که بدون تردید به منظور کاهش سرعت پیشرفت برنامه های هسته ای ایران، انجام می شود . کاهش ذخایر اورانیوم غنی شده با خلوص 20 درصد به این معنی است که ایران همچنان با خط قرمز مورد ادعای اسرائیل فاصله دارد. به همین دلیل مقامات تل آویو نمی توانند به بهانه افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده در ایران، بار دیگر بر طبل جنگ بکوبند.

 همزمان با اعلام تبدیل اورانیوم غنی شده به سوخت ایران از نصب سانتریفوژهای پیشرفته تر در سایت غنی سازی نطنز خبر داده است. نصب سانتریفوژهای نسل جدید به ایران می کند با سرعت بیشتری اورانیوم غنی شده تولید کند. پیش از اعلام این خبر نیز، رسانه های غربی از خرید ده ها هزار قطعه آهنربای حلقوی شکل توسط ایران خبر دادند که در ساخت سانتریفوژهای جدید کارایی دارد.

اما چرا در زمانی که به نظر می رسد ایران به دنبال خرید زمان است، سرعت برنامه های غنی سازی خود را افزایش می دهد؟

نخستین پاسخ این است که ایران در واقع به طور قابل توجهی نرخ رشد برنامه های هسته ای خود را کند نکرده است. تهران تنها بخش اندکی از ذخایر اورانیوم غنی شده 20 درصدی خود را به سوخت تبدیل کرده که با توجه به زمان انجام آن، به نظر می رسد تنها تاکتیکی مذاکره ای باشد. چرا که ایران و نمایندگان آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان روز سه شنبه در قزاقستان تشکیل جلسه می دهند تا بار دیگر در خصوص پرونده هسته ای جمهوری اسلامی مذاکره کنند.

اما موضوع پیچیده تر به درک ساختار هسته ای رو به ارتقاء ایران مربوط می شود. ایران اورانیوم غنی شده را در دو سایت تولید می کند: سایت غنی سازی پایلوت نطنز و سایت زیرزمینی فوردو. اما سانتریفوژهای جدید و پیشرفته در نطنز نصب شده اند که به نظر می رسد اورانیوم با غنای 3.5 درصد تولید خواهند کرد. این سانتریفوژها نقش چندانی در تولید اورانیوم غنی شده با خلوص 20 درصد و عبور از خط قرمز مورد ادعای اسرائیل ندارند. با این وجود این سانتریفوژها ایران را قادر می کند که با سرعت بیشتری در جهت ورود به باشگاه هسته ای حرکت کند. به بیان دیگر ایران زمان ورود به کلوپ هسته ای را به تاخیر انداخته اما در عین حال تلاش می کند تمامی زیر ساخت ها را آماده کند تا در صورت تصمیم گیری برای هسته ای شدن مدت زمان لازم برای این اقدام بسیار کوتاه باشد. به این ترتیب ایران فاصله خود را با خط قرمز اسرائیل حفظ می کند و اهرم های خود را نیز برای دور بعدی مذاکرات افزایش می دهد، اما در عین حال آهنگ پیشرفت هسته ای خود را حفظ می کند.

همچنین ایران شرایطی را پدید آورده که نشان می دهد در صورتی که توافقی حاصل نشود، تهران به باشگاه هسته ای وارد می شود. این ضرب العجل اعلام نشده به این منظور طراحی شده است که گروه 1+5 در جهت مصالحه ای که بیشتر منافع ایران را در نظر می گیرد، حرکت کند. توافقی که می تواند به جای ناگزیر کردن تهران برای تن دادن به درخواست های غرب، حق غنی سازی اورانیوم در ایران را به رسمیت بشناسد.

در واکنش به چنین روش های مذاکره ای از سوی ایران، آمریکا باید همچنان اعلام کند که از تمامی ابزار های لازم برای جلوگیری از هسته ای شدن ایران استفاده می کند. این رویکرد، تهران را در جهت مذاکره با حسن نیت هدایت می کند.

باید گفت که ایران آهنگ برنامه های هسته ای را به منظور شتاب بخشیدن به توانایی های هسته ای نظامی کند کرده است و آمریکا باید این استراتژی را درکن کند.

منبع: ویکلی استاندارد / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10