مذاکره دوجانبه با ایران را کنار نگذارید

دیپلماسی ایرانی: پیتر جنکینز، دیپلمات زبده انگلیسی است که تحصیلات خود را در دانشگاه کمبریج به پایان رسانده و در سال های 2001 تا 2006، سفیر انگلیس در آژانس بین المللی انرزی اتمی بوده است. وی در تازه ترین مقاله خود لوب لاگ، توصیه می کند که مذاکره دوجانبه با ایران نادیده گرفته نشود. آنچه در زیر می خوانید متن ترجمه شده این یادداشت است.

من روز دوشنبه در برلین بودم، زمانی که علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه ایران که دانش آموخته دانشگاه ام آی تی است، در جمعی در انجمن سیاست خارجی آلمان سخنرانی می کرد. من شنیدم که صالحی آنچه را که روز قبل از آن در کنفرانس امنیتی مونیخ گفته بود، تکرار کرد و گفت: ایران آماده است به پیشنهاد جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا برای گفت و گوی مستقیم پاسخ مثبت بدهد و در ضمن به انتظار های ایران برای ورود به چنین مذاکراتی اشاره کرد.

این در حالی است که اظهارات مقام معظم رهبری در 7 فوریه در تضاد با آن چیزی قرار دارد که صالحی مطرح کرده و به نظر می رسد رهبری در مذاکره دو جانبه را بسته باشند. اما من به این نکته باور ندارم.

از آنجایی که صالحی را خوب می شناسم( ما در وین برای بیش از دو سال همکار بودیم)، اطمینان دارم که او بدون توجه به آمادگی رهبری برای ارائه مجوز گفت و گوها، در محافل عمومی از آمادگی تهران برای مذاکره مستقیم با آمریکا سخن نمی گوید. صالحی هم باهوش است و هم محتاط. وی از مورد اعتماد بودن رهبری بهره می برد و بنابر این با تفکر آیت الله خامنه ای آشناست.

علاوه بر این مقام معظم رهبری به طور کلی مذاکرات دوجانبه را نفی نکردند. رهبری در مورد اینکه طرف مقابل به واقع خواستار یک راهکار باشد، ابراز نگرانی عمیقی مطرح کردند و در عین حال بر دیدگاه های سابق خود را شامل یک یاز مواردی که در پیام صالحی به آن اشاره شده بود، تکرار کردند.

وزیر امور خارجه ایران در سخنرانی خود در آلمان این نکته را خاطرنشان کرد که فقدان اعتماد مشکل اصلی ایران و آمریکاست. وی ادامه داد، همین مشکل موجب می شود که ایران خواستار مشاهده نشانه ای باشد که ثابت کند پیشنهاد جو بایدن موثق و قابل اعتماد است و تنها یک مانور گمراه کننده نیست.

این در حالی است که دلایلی برای معتبر بودن پیشنهاد آمریکا وجود دارد. باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، به طور شفاف چهره ای است که از جنگ، درگیری و بدبینی پرهیز دارد و به حل مجادله از طریق گفت و گو پایبند است. جان کری، وزیر امور خارجه و چاک هگل، وزیر دفاع پیشنهادی نیز در طرح دیدگاه های خود به طور متوازن در این زمینه عمل کرده اند.

با این وجود، ایران امیدوار است آمریکا در تعامل با تهران رویکردی همراه با احترام را دنبال کرده و از تهدید علنی تهران به ادقام نظامی در زمانی که گفت و گو ها در جریان است، دست بردارد.

زمانی که به لندن باز گشتم اندکی بیشتر به احتمال راهکار مذاکره ای بر سر برنامه های هسته ای ایران امید داشتم. به نظرم اینگونه می رسید که واشینگتن و تهران سرانجام به این نتیجه رسیده اند که روی یک طول موج مشابه حرکت کنند.

با این حال به نظر نمی رسد مذاکرات هسته ای برنامه ریزی شده برای 8 اسفند در قزاقستان راه به جایی ببرد.

در لندن و پاریس، مقامات چیزی فراتر از آنچه در سال 2012 انجام دادند در دستور کار ندارند تا انگیزه ای برای توافق در تهران ایجاد کنند.

غرب همچنان تمایل دارد که تهران غنی سازی 20 درصدی را متوقف کرده و سایت غنی سازی فوردو را تعطیل کند اما در مقابل امتیاز های اندکی برای جمهوری اسلامی در نظر گرفته است. آنها ایران را یک طرف گناهکار می دانند که فرصت اعتمادسازی به آن داده شده است.

این در حالی است که هدف استراتژیک نفوذ در محاسبه های آتی مقامات ایرانی به منظور به حداقل رساندن استفاده دوگانه از تکنولوژی هسته ای در ایران، نادیده گرفته می شود.

اگر گذشته، نقشه راهی برای آینده باشد، آنگاه پیشرفت دوجانبه به زودی محو خواهد شد. از اظهارات رهبری برداشت اشتباهی می شود. اسرائیل بار دیگر بحث صادرات سلاح به حماس و حزب الله را داغ می کند و احتمالا طرح سوء قصدی دیگر علیه یک سفیر خارجی به ایران نسبت داده خواهد شد. دانشمندان ایرانی ترور می شوند و کنگره قطعنامه دیگری به تصویب خواهد شاند که هر گونه ارتباط دیپلماتیک با تهران را ممنوع می کند. از سوی دیگر مشاوران کاخ سفید نیز امکان هرگونه انعطاف پذیری را رئیس جمهور سلب می کنند.

با این حال من همچنان امیدوارم و مانند همکارانم آرزو می کنم خردمندی در این مجادله پیروز شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 10

انتشار اولیه: یکشنبه 22 بهمن 1391 / باز انتشار : چهارشنبه 25 بهمن 1391