از اعلام آمادگی صالحی تا تردید غرب

دیپلماسی ایرانی: علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه ایران روز یکشنبه به مقامات جهان اعلام کرد تهران برای از سرگیری مذاکرات هسته ای در قزاقستان آماده است تا به این ترتیب به اغمای 8 ماهه گفت و گو های هسته ای خاتمه دهد.

اما مقامات آمریکایی و اروپایی در مصاحبه هایی که به دنبال اظهارات صالحی در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ انجام داده اند، در خصوص اینکه با توجه به سابق یک دهه ای مذاکرات، ایران به این تعهد خود پایبند باقی بماند، ابراز تردید کرده اند. آنها همچنین می گویند جمهوری اسلامی باید به طور رسمی اعزام هیات مذاکره کنندگان هسته ای به قزاقستان در تاریخ 25 فوریه ( 7 اسفند ماه) را تایید کند.

به گزارش روزنامه وال استریت ژورنال، کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا زمان و مکان مذاکره را با ارسال نامه ای در ماه گذشته به ایران پیشنهاد داده بود، اما تهران به آن پاسخی ارائه نداده است. این در حالی است که بلوک دیپلماتیک بین المللی که اشتون به نمایندگی از گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) ریاست آن را بر عهده دارد، از ماه ژوئن تا کنون نتوانسته مذاکره ای در سطح عالی با طرف ایرانی داشته باشد. به گفته سخنگوی اشتون، از اوایل ماه دسامبر تا کنون پیشنهاد های متعددی در خصوص زمان و مکان مذاکره به ایران ارائه شده است. وی ابراز امیدواری می کند که هیات مذاکره کنندگان هسته ای ایران نیز با مذاکره 7 اسفند در قزاقستان موافقت کند.

به گزارش این روزنامه آمریکایی، به نظر می رسد که صالحی در جریان سخنرانی خود در کنفرانس امنیتی مونیخ-  جایی که معاون رئیس جمهور آمریکا و اشتون نیز در آن حضور داشتند-  تعیین زمان و مکان دور جدید مذاکرات هسته ای را تایید کرد. صالحی اعلام کرد خبرهای خوشی شنیده و آن برگزاری نشستی با گروه 1+5 در قزاقستان است.

مقامات آمریکایی و اروپایی در این خصوص که ایران سرانجام در نامه ای خطاب به اشتون زمان و مکان مذاکره را تایید کند، ابراز خوش بینی می کنند. اما در عین حال تردید هایی در واشینگتن و بروکسل در این زمینه وجود دارد که تهران نسبت به مذاکره سازنده در ماه های آتی متعهد باشد یا اینکه توانایی ورود به مذاکرات کارساز به منظور تعدیل نگرانی های بین المللی بر سر اهداف هسته ای اش را داشته باشد. چرا که انتخابات ریاست جمهوری در ایران برای ماه ژوئن برنامه ریزی شده و همین نکته است که توانایی دولت برای مصالحه در زمینه هسته ای را کاهش می دهد. از سوی دیگر برخی مقامات آمریکایی و اروپایی ادعا می کنند شکاف های آشکاری در تهران بر سر مذاکرات هسته ای به چشم می خورد.

سعید جلیلی، مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران و مشاور رهبری، اخیرا به تمایل نداشتن تهران برای محدود کردن برنامه های هسته ای اش اشاره کرده است. این در حالی است که به نظر می رسد جلیلی در مقایسه با صالحی که یک دانشمند هسته ای تحصیل کرده در آمریکاست، نقش موثرتری در شکل دادن به سیاست هسته ای ایران دارد.

مقامات آمریکایی و اروپایی از اواسط ماه دسامبر همواره ابراز امیدواری کرده اند که زمان مذاکره با ایران نزدیک است. اما تهران به تکرار از توافق بر سر زمان و مکان مذاکرات سر باز زده است. به گفته مقامات غربی پیش از اینکه ایران مکان هایی مانند مصر، قزاقستان و عراق را پیشنهاد دهد، استانبول به عنوان گزینه میزبانی مطرح بود.

گفتنی است در مدت تعلیق مذاکرات هسته ای، برنامه هاس هسته ای ایران نیز پیشرفت قابل ملاحظه ای داشته و تهران اخیرا در نامه ای خطاب به آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده است که قصد دارد تعداد سانتریفوژها در سایت غنی سازی نطنز را افزایش دهد.

این در حالی است که نگرانی های فزاینده ای در بروکسل در خصوص دریافت نشدن پاسخی از جانب تهران وجود دارد. یکی از مقامات عالی رتبه اروپایی می گوید گروه 1+5 در اواخر ماه ژانویه تمایل داشت پیشنهاد جدیدی را برای مجاب کردن تهران به منظور محدود کردن اهداف هسته ای اش، ارائه کند اما نتوانست این اقدام را انجام دهد. دیپلمات ها می گویند هر چند نزدیک به 8 ماه است که مذاکره ای در سطح عالی انجام نشده اما نمایندگان اشتون و جلیلی با یکدیگر اراتباط داشته اند. با این وجود دیپلمات ها بر این باورند که هیچ توافقی خارج از مذاکرات رسمی گروه 1+5 و ایران امکان پذیر نیست. از سوی دیگر برخی دیپلمات های اروپایی در مورد اینکه ایران به واقع خواستار مصالحه باشد ، ابراز تردید می کنند.

از سوی دیگر در شرایطی که غرب هنوز نتوانسته گفت و گو های هسته ای با ایران را از سر بگیرد، در چند ماه اخیر موضوع مذاکرات دوجانبه ایران  و آمریکا بار دیگر داغ شده است. باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا می گوید از مذاکره مستقیم با ایران استقبال می کند و تعدادی از اعضای کابینه وی نیز از این موضع حمایت کرده اند. اخیرا جو بایدن، معاون اوباما در اجلاس امنیتی مونیخ بار دیگر بر تمایل آمریکا برای مذاکره مستقیم با ایران تاکید کرد.

این در حالی است که آرایش تیم جدید سیاست خارجی و امنیت ملی اوباما ، پیام های پیچیده ای برای تهران ارسال می کند. جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در مقایسه با هیلاری کلینتون، همتای سابق خود، رویکرد تندتری در مقابل ایران دارد و این در شرایطی است که چاک هگل، وزیر دفاع پیشنهادی مواضع مبهمی در مورد ایران دارد. در همین حال با به پایان رسیدن انتخابات در اسرائیل، بنیامین نتانیاهو بار دیگر موتور اتهام زنی ها و سخن پراکنی ها علیه ایران را روشن کرده و تهدید های تکراری خود را دوباره مطرح می کند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10