شکست مذاکرات استانبول زمینه ساز تحریم ها شد

دیپلماسی ایرانی: بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که آمریکا با به نمایش گذاشتن دیپلماسی در نهایت توانست زمینه را برای تحریم جدی ایران فراهم کند. در واقع شکست دیپلماسی در مذاکرات ژانویه 2011 در استانبول بود که بهانه لازم را به دست آمریکا داد تا تحریم های گسترده تری را علیه ایران اعمال کرده و دوستان اروپایی خود را نیز در این راه با خود همراه کند.

نمایندگان عالی رتبه از 5 کشور قدرتمند جهان (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه) و آلمان موسوم به گروه 1+5 ژانویه گذشته در استانبول گرد هم آمدند تا با هیات ایرانی بر سر برنامه های هسته ای تهران گفت و گو کنند. آنها می خواستند بدانند آیا ایران پس از وقفه ای طولانی در مذاکرات آمادگی پذیرش بسته پیشنهادی شامل انتقال ذخایر اورانیوم غنی شده به خارج از کشور در مقابل دریافت سوخت از غرب،  را دارد یا خیر.

در صورتی که ایران موافقت می کرد، از بخشی از فعالیت های هسته ای خود دست کشیده بود که در صورت فرآوری بیشتر می توانست از آن در ساخت سلاح هسته ای استفاده کند. در مقابل ایران نیز سوخت مورد نیاز برای راکتور دارویی تهران را دریافت می کرد و احتمالا می توانست مذاکرات گسترده تری در زمینه هسته ای داشته باشد.

اما مقامات ایرانی در مذاکرات استانبول موضع سرسختانه ای اتخاذ کردند و این رویکرد موجب شد واشینگتن بتواند دوستان اروپایی و همچنین روسیه و چین را برای اعمال تحریم های سخت تر علیه ایران مجاب کند.

دنیس راس، مقام عالی کاخ سفید در آن زمان اعلام کرد که ایرانیان غرب را از دیپلماسی نا امید کردند.

گزینه هسته ای

سال گذشته، سناتور های آمریکایی طرحی را به تصویب رسانند که هدف اصلی آن کاهش درآمد نفتی ایران بود. آنها می خواستند به اوباما قدرت بدهند تا در صورت همکاری ت بانک های خارجی  و همچنین بانک های مرکزی کشور های دیگر با بانک مرکزی جمهوری اسلامی در زمینه خرید یا فروش نفت، آنها را تحریم کند.

اما تیم اوباما، شامل مقامات عالی رتبه در خزانه داری بر سر تاثیر اعمال این تحریم ها بر اقتصاد جهانی ابراز نگرانی کردند.

هدف قرار دادن یک بانک مرکزی نه تنها از نظر کاخ سفید، بلکه از نگاه بسیاری از تحلیلگران، یک اقدام بسیار جدی بود. اقدامی که می توانست سیستم پرداخت های بین المللی که توسط بانک های مرکزی در جهان مدیریت می شود را به مخاطره بیاندازد. این در حالی است که این ایده در زمان بوش نیز مطرح شده بود اما وی آن را کنار گذاشت.

جان هنا، مشاور بوش می گوید، نشستی که با بوش در این زمینه داشتیم را به یاد می آورم. مشاوران بوش اهرم های جدیدی را به وی برای فشار بر ایران پیشنهاد کردند و بحث تحریم بانک های مرکزی مطرح شد. اماسرانجام من از خزانه داری خواستم این طرح را کنار بگذارد. وی افزود: من آن را یک گزینه هسته ای خواندم و اعلام کردم که می تواند بازارهای جهانی و اقتصاد آمریکا را به چالش بکشد.

در 15 نوامبر سال 2011، یک مقام عالی خزانه داری آمریکا از مقامات ارشد شامل رابرت منندز و مارک کیرک – سناتور های دمکرات و جمهوریخواه آمریکایی – خواست از اعلام این طرح صرفنظر کنند.

اما در مدت چند روز، جمهوریخواهان ، طرح را پیش بردند و در نهایت سنا به اوباما قدرت مانور بیشتری برای تحریم ایران ارائه داد.

با این حال کاخ سفید همچنان دچار تردید بود. در 29 نوامبر، کاخ سفید برای مقام شماره دو خزانه داری، وزارت خارجه و شورای امنیت ملی نامه نوشت و از آنها خواست به سناتورها توصیه کنند، موضع ملایم تری در پیش گیرند.

در اول دسامبر، خزانه داری به رئیس کمیته خدمات مسلح سنا نامه نوشت و از وی خواست مخالفت خود را با این طرح اعلام کند، چرا که اجرای آن می تواند به اتحاد آمریکا با متحدانش ضربه زده و از طریق افزایش بهای جهانی نفت به کسب درآمد نفتی بیشتر برای ایران و در نتیجه پیشبرد برنامه های هسته ای اش کمک کند.

در همان روز دیوید کهن از خزانه داری آمریکا نیز در کنگره سخنرانی کرد، اما منندز به وی گفت تلاش دولت برای به تاخیر انداختن این طرح، بی نتیجه است. 

طرح پیشنهادی منندز با 100 رای موافق و بدون رای مخالف در سنا به تصویب رسید و مقامات دولت اوباما از آن پس اعلام کردند تنها به دنبال ملایم تر کردن لحن این طرح هستند تا ریسک های استراتژی جدید را به حداقل برسانند.

سرانجام در آخرین روز از سال 2011، اوباما این طرح را امضا و آن را به یک قانون تبدیل کرد.مارک دابینز، از بنیاد دفاع از دمکراسی ها می گوید، آنچه ما از آن سخن می گوییم، یک جنگ اقتصادی تمام عیار است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10