دست اوباما در دور دوم باز است

دیپلماسی ایرانی: انتخاب مجدد باراک اوباما به این معنا نیست که سیاست خارجی آمریکا، تداوم قطعی دارد و به این معنا نیست که صرفا همان شرایط قبلی در مناسبات آمریکا و کشورهای منطقه ادامه پیدا می کند. به نظر می رسد از دو وجه می توان این مسئله را مورد ارزیابی قرار داد.

اولین منظر این است که ملاحظاتی که اوباما در دور اول ریاست جمهوری خود از منظر نگرانی برای انتخابات مجدد داشت، از بین می رود و این مسئله در این دوره تاثیری بر رفتار و سیاست های او نخواهد داشت. اوباما همواره به عنوان کسی که درعرصه ساست خارجی چندان قدرتمند عمل نمی کند معرفی می شود و او تلاش می کرد که بسیاری از مواضع را با این نوع نگرش تطبیق دهد. شاید به همین دلیل بود که در مجموع در این دو سال گذشته درست است که در افکار عمومی منطقه خاورمیانه اوباما را ترجیح می دادند ولی نگاه مثبت به او کمرنگ شده بود و میزان محبوبیت او کاهش یافته بودبه دلیل مواضعی که در مدت اخیر اتخاذ کرده بود.

بنابراین به نظر می رسد با راهیابی مجدد اوباما به کاخ سفید، تغییری جدی در نوع نگاه مردم منطقه به آمریکا ایجاد نخواهد شد ولی به این دلیل که هیئت حاکمه آمریکا ملاحظات کمتری برای اتخاذ سیاست های جدید و ابتکاری دارد، تا حدی شفاف تر و صریح تر عمل خواهد کرد و کمتر از گذشته ملاحظات انتخاباتی بر سیاست های این کشور تاثیر خواهد گذاشت. یکی از دلایلی که نگاه مثبت تری در بین مردم منطقه به اوباما وجود داشت این بود که او کمتر بر طبل جنگ می کوبید و کمتر به دنبال این بود که با روشهای خصمانه با مسائل و مشکلات منطقه مواجه شود. درست است که او حمایت های جدی از اسرائیل انجام داده است ولی به هر حال در سیاست خارجی خود پاره ای از مشکلات با دولت نتانیاهو داشت و این می توانست برای بخشی از افکار عمومی منطقه جذاب تر باشد. لذا در مجموع می توان گفت که شاید افکار عمومی منطقه از این انتخاب راضی تر باشد ولی این انتخاب تحول یا تغییر جدی را به وجود نخواهد آورد. چنانچه از مناظره های انتخاباتی نیز بر می آمد در مجموع در سیاست خارجی آمریکا بین رامنی و اوباما تفاوت های بسیار جدی وجود نداشت بلکه تفاوت ها در تاکتیک ها بود ولی به هر حال در حال حاضر این تاکتیک ها با فراغ بال در مورد منطقه خاورمیانه اجرا خواهد شد.

این رویکرد در زمینه های متفاوت شکل های متفاوتی خواهد داشت. ممکن است فشار آمریکا به دولت نتانیاهو برای متوقف کردن شهرک سازی ها و همچنین شکل گیری دولت فلسطین با هماهنگی آنها بیشتر شود. همچنین به احتمال زیاد هماهنگی آمریکا با بضعی از دولت هایی که بعد از تحولات انقلابی در خاورمیانه و شمال آفریقا شکل گرفتند، در مورد شکل گیری سیاست خارجی جدید بیشتر خواهد شد. همچنین اوباما فراسوی فشارهای داخلی می تواند در هماهنگی با روسیه و بعضی از قدرت های منطقه ای به راه حل بینابینی برای بحران سوریه دست یابد. بنابراین در این موارد راحت تر دکترین خود را در مورد منطقه خاورمیانه اجرا خواهد کرد. رفتار اوباما در قبال ایران به نظر می رسد تا حدی به سیاست های ایران وابسته خواهد بود. اگر تغییر جدی در مذاکرات ایران و 1+5 به وجود نیاید، تحریم ها شدیدتر خواهد شد ولی اگر در این مذاکرات تحولی رخ دهد، به نظر می رسد که اوباما راحت تر می تواند در مورد ایران نرمش نشان دهد. /16