ایران و عربستان آشتی می کنند

دیپلماسی ایرانی: بر اساس آخرین مطالعاتی که یکی از مراکز پژوهشی اسرائیلی انجام داده است، درگیری های موجود میان حکومت سوریه به ریاست بشار اسد با نیروهای مخالف سوری که هم سیاسی و هم نظامی در جریان است، با سرعتی غیر قابل پیش بینی به سمت یک درگیری منطقه ای متمایل شده است. یک از دلیل این تغییر جهت دخالت طرف های خارجی برای حمایت از طرف های درگیر در این ماجرا است. به خصوص از سوی عربستان سعودی که یکی از قوی ترین کشورهای حامی مخالفان سوریه محسوب می شود.

به گزارش روزنامه القدس العربی، چاپ لندن، روابط ریاض و دمشق در سال های اخیر هیچ گاه به این اندازه تیره نشده است، اگر چه عربستان سعودی همواره از رویارویی با سوریه اجتناب داشته است و اکنون نیز به هیچ وجه تمایل ندارد که به طور مستقیم با حکومت سوریه رو در رو شود.

روابط عربستان و سوریه پس از ترور رفیق حریری، نخست وزیر اسبق لبنان بسیار تیره شد، به خصوص که عربستان سعودی آن حادثه را بهاری برای دیپلماسی خود برای رویارویی با رقیب دیرینه منطقه ای خود می دانست و به همین دلیل به سرعت سوریه را متهم کرد که در پس ترور حریری بوده است. اما از نیمه های سال 2008 تا سال 2011 بهبودی در روابط دو طرف به وجود آمد. به گونه ای که ملک عبدالله، پادشاه عربستان در اکتبر 2009 به دمشق سفر کرد که البته هدف از آن محدود کردن نفوذ سوریه در لبنان از یک سو و تضعیف ایران در منطقه از طریق نزدیک شدن به سوریه از سوی دیگر بود.

با آغاز تحولات سوریه، عربستان تصمیم گرفت که بر سر سرنگونی اسد قمار کند، گفته مشهوری را پادشاه عربستان در آگوست 2011 بر زبان راند مبنی بر این که خشونت برای کشور او قابل قبول نیست و از پرزیدنت اسد می خواهد که جلوی کشتار را بگیرد.

عربستان به دلایل مختلفی تصمیم گرفت که به دشمنی با سوریه برخیزد، عواملی سیاسی، شخصی و طایفه ای همگی در این زمینه دخالت داشته اند، اما قبل از هر چیز موضع همیشگی عربستان در قبال حزب بعث حاکم در دمشق است، حزبی سکولار که علوی ها آن را اداره می کنند،آن را این یکی از عواملی است که باعث شد عربستانی ها از جریان های سنی علیه این حکومت حمایت کنند. دلیل دوم به تمایل عربستان برای تضعیف ایران باز می گردد. عربستانی ها با آغاز ناآرامی ها در سوریه به این دیدگاه رسیدند که اکنون فرصت طلایی ای برای تضعیف ایران در خاورمیانه پیش آمده و از این طریق می توانند به دستاوردی در برابر ایران در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه برسند.

در این گزارش به پیشنهاد مصر برای تشکیل کمیته چهار جانبه حل بحران سوریه اشاره شده و ادعا شده است که این کمیته موفق نخواهد بود برای این که عربستان از آن خارج شده است.  

این گزارش در ادامه می افزاید: عربستان اکنون به این فکر می کند که فردای بعد از اسد چه خواهد شد اما مساله این است که رسیدن چنین روزی بسیار دور از ذهن است و بعید است که اسد از قدرت کنار رود. از این رو در صورتی که وضعیت به همین ترتیب ادامه یابد و جنگ میان مخالفان و وفادران اسد همچنان مستمر باشد، احتمال این که امور از کنترل خارج شده و درگیری داخلی سوریه به یک درگیری منطقه ای تبدیل شود، واقعا وجود دارد. و این چیزی است که عربستان از ابتدای آغاز بهار عربی از وقوع آن به شدت می ترسیده است. در صورتی که منطقه در برابر یک جنگ داخلی قرار بگیرد عربستان در معضل به شدت سختی گرفتار خواهد شد و در صورتی که بخواهد همچنان به قمار سقوط اسد دل ببندد با مخاطرات سنگین درگیری منطقه ای دست و پنجه نرم خواهد کرد. برای همین چاره ای نخواهد داشت جز این که به سراغ ایران برود و راه حلی برای پایان دادن به مشکلاتش با این کشور بیابد.

این گزارش در ادامه به نشست اخیر پادشاه عربستان در مکه با محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران اشاره و تاکید می کند، این نشست بسیار مهم بود چرا که در سایه تنش های موجود در روابط تهران و ریاض کور سوی امیدی بر سر بحران سوریه به وجود آمد. این نشان می دهد که دو کشور اصلی رقیب در منطقه پذیرفته اند که همچنان کانال های ارتباطی خود را داشته باشند و از اختلافات موجود عبور کنند. از این رو به رغم این که باورش سخت است اما هیچ بعید نیست که به زودی بر سر سوریه به توافق برسند.

این گزارش اسرائیلی همچنین می نویسد: تزلزل در ثبات منطقه ای مهمترین چیزی است که عربستانی ها نسبت به آن بسیار نگرانی دارند. به خصوص که بحران سوریه روز به روز بیشتر می شود و می تواند به هم پیمان منطقه ای شان، اردن نیز سرایت کند. کشوری که با بحران سخت اقتصادی دست و پنجه نرم می کند و میزبان ده ها هزار پناهنده سوری است. هر روز که می گذرد اوضاع اردن وخیم تر می شود. در صورتی که راه حل سیاسی ای برای بحران سوریه یافت نشود اوضاع از این نیز سخت تر خواهد شد. مساله ای که مخاطرات آن بیش از همه متوجه ایران و عربستان خواهد بود.