یک کانال دیگر برای دسترسی آمریکا به ایران مسدود شد

دیپلماسی ایرانی: دولت کانادا روز جمعه سفارت خود در تهران را تعطیل و روابط دیپلماتیک خود با جمهوری اسلامی را قطع کرد. همچنین با ادعای تهدید آمیز بودن فعالیت های ایران، به دیپلمات های ایرانی نیز 5 روز فرصت داد تا خاک کانادا را ترک کنند. برخی بر این گمانند که این اقدام غافلگیر کننده دولت محافظه کار کانادا از روابط نزدیک اوتاوا با تل آویو ناشی می شود. اقدامی که موجب شده آمریکا نیز بعضی از گوش و چشم های خود در پایتخت ایران را از دست بدهد.

این اقدام در شرایطی انجام شده که گفت و گو های هسته جمهوری اسلامی با گروه 1+5 (آمریکا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) را به جایی نبرده و ضمن تلاش کشور های اروپایی برای تشدید تحریم ها علیه ایران، اسرائیل نیز به تناوب از گزینه نظامی دم می زند. این اقدام کانادا همچنین شکاف ها بین کشور های غربی را به تصویر می کشد که هر یک به نوعی برای تحریم و ایزوله ایران تلاش می کنند.

باید گفت با توجه به تقویت روابط ایران با کشور های آسیایی وابسته به واردات نفتی، قطع روابط دیپلماتیک کانادا با ایران در شرایط کنونی نسبت به سال ها قبل، پیامد های محدودتری برای ایران به همراه دارد. رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنس به اقدام کانادا آن را اقدامی خصمنانه توصیف کرده که تهران به زودی به آن پاسخ خواهد داد. روی کاغذی که جهت آگاهی مراجعه کنندگان روی در سفارت ایران در اوتاوا نصب شده، نوشته شده است به دنبال تصمیم خصمانه دولت کانادا ، سفارت جمهوری اسلامی تعطیل شده و خدمات کنسولی ارائه نمی شود.

این در حالی است که وزارت امور خارجه کانادا فهرستی بلند بالا در توجیه این اقدام خود منتشر کرده است که در آن مواردی مانند برنامه های هسته ای ایران و حمایت تهران از بشار اسد در سوریه نیز به چشم می خورد . همچنین اوتاوا مدعی شده که ایران به کنوانسیون ژنو و قطعنامه های شورای امنیت عمل نمی کند. تهدید اسرائیل از سوی تهران نیز دیگر بهانه کانادا برای قطع روابط دیپلماتیک با ایران است. جان بیرد، وزیر امور خارجه کانادا همچنین خاطرنشان کرده است با توجه به حمله سال گذشته به سفارت انگلیس در تهران، نگران امنیت دیپلمات های کانادایی در ایران است.

این در حالی است اغلب کشورهای اروپایی با وجود افزایش تنش ها با ایران بر سر اعمال تحریم واردات نفت، هنوز حضور دیپلماتیک خود را در ایران حفظ کرده اند. هرچند انگلیس از سال گذشته روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرده اما سوئیس به عنوان یک کشور اروپایی همچنان جایگاه سنتی خود به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران را حفظ کرده است. آمریکا پس از ماجرای گروگانگیری اعضای سفارتش در تهران که مدت کوتاهی پس از انقلاب اتفاق افتاد، روابط خود را با ایران قطع کرد و از آن پس سوئیس حافظ منافع آمریکا در ایران شد. این در حالی است که قطع روابط کانادا با ایران کانال ارتباطی دیگری  که آمریکا می توانست از طریق آن به برآورد های دیپلماتیک دست اول از امور ایران دست باید را مسدود کرده است. کانادا و انگلیس کانال های اصلی جمع آوری اطلاعات از ایران برای آمریکا به شمار می رفتند، هر چند که هنوز دفاتر نظارت بر امور ایران در مکان های متعددی از جمله دوبی برقرار است.

تاریخچه روابط دیپلماتیک

روابط کانادا با ایران پس از انقلاب اسلامی و به دنبال نقش آفرینی کن تیلور، سفیر وقت کانادا در تهران برای آزادی 6 آمریکایی در ماجرای گروگانگیری اعضای سفارت آمریکا در تهران، بسیار متشنج شد. اما دو کشور از سال 1996 با تبادل سفرا روابط دیپلماتیک معمول را از سر گرفتند. اما این روابط بار دیگر در سال 2003 به دنبال دستگیری، زهرا کاظمی، عکاس آزاد با تبعیت ایرانی  - آمریکایی، دچار بحران شد. وی در جریان عکاسی خارج از زندان اوین دستگیر و پس از مدتی خبر مرگش اعلام شد. علاوه بر این کانادا مساله دستگیری حسین درخشان، وبلاگ نویس ایرانی – کانادایی تبار را نیز به  عنوان یکی از عوامل اختلاف با تهران مطرح می کند. این درحالی است که به دنبال دستور تهران برای خروج سفیر کانادا ایران در سال 2007، کانادا هیچگاه سفیر تام الاختیاری در تهران نداشته است. تهران پس از تلاش ناموفق برای تدوین چارچوبی به منظور تبادل سفرا از سفیر کانادا خواست خاک ایران را ترک کند.

بیانیه اسرائیل و آمریکا

با تعطیل شدن سفارت کانادا در تهران، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل با انتشار بیانیه ای از استفان هارپر، نخست وزیر کانادا به دلیل رهبری قاطعش قدردانی کرده و مدعی شده است این اقدام می پیام قاطعی را برای ایران و جهان ارسال کرده است.

به گزارش خبرگزاری آسوشیتد پرس در این بیانیه آمده است: تصمیم کانادا از آن جهت اهمیت دارد که به تهران نشان می دهد نمی تواند در جهت تولید سلاح هسته ای گام بردارد و این رویکرد تدریجی باید به عنوان نمونه ای از احساس مسئولیت  در قبال جامعه بین المللی مورد توجه قرار گیرد. این در حالی است که ایران هرگونه تلاش برای ساخت سلاح هسته ای را تکذیب کرده و بر برنامه های هسته ای صلح آمیز خود تاکید دارد.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز در واکنش به اقدام کانادا برای تعطیلی سفارتش مدعی شده است آمریکا با نگرانی های کانادا در مورد رفتار ایران شریک است. پارتیک ونترل، مدعی شده ایران به بشار اسد در سوریه کمک می کند و قطعنامه های شورای امنیت در خصوص برنامه های هسته ای اش را نیز نادیده می گیرد. وی همچنین مدعی شد تمامی کشور ها باید به روند ایزوله ایران ملحق شوند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10