شاه کلید در دست ایران است یا ترکیه؟

سفر کوفی عنان به تهران را چگونه ارزیابی می کنید؟

کوفی عنان برای مسئله سوریه به ایران آمده است و فکر می کند ممکن است ایران با نفوذی که بر سوریه دارد بتواند کمکی به حل بحران بکند. اما به نظر می رسد کوفی عنان این مشکل را دارد که نمی داند در مورد مسائل سیاست خارجی ایران با چه کسی تماس بگیرد و با چه کسانی مذاکره کند. بنابراین درست است که کوفی عنان به ایران آمده است اما موضوع مورد بحث در این سفر، موضوعی است که موضع ایران نسبت به آن روشن است و به نظر نمی رسد با مذاکره تغییری در این موضع ایجاد شود. لذا آمدن و نیامدن کوفی عنان به ایران هیچ تفاوتی ندارد.

به نظر نمی رسد عنان بتواند در ایران مسئله ای را به سرانجام برساند. چرا که نه میزبان او در ایران مشخص شده است که کدام سازمان است و نه هنوز تجربه لازم که در دیپلماسی چگونه باید مذاکره کرد و چگونه رابطه برقرار کرد در میان میزبانان عنان ایجاد شده است.

بنابراین سفر او به ایران نمی تواند نتیجه ای داشته باشد؟
 

خیر. او باید این مسئله را با ترکیه پیگیری کند. به این دلیل که ترکیه در حال حاضر قدرت و نفوذ و جایگاه بین المللی دارد و در جامعه بین المللی حضور فعالی دارد. علاوه بر این ترکیه کشوری است که با سوریه مرز مشترک دارد. وقتی در سوریه بحران ایجاد می شود، این ترکیه است که میزبان پناهندگان سوری است. این مسئله برای ترکیه حق ایجاد می کند.

البته وضعیت سوریه استثنایی است. علوی ها در سوریه بیست درصد جمعیت را تشکیل می دهند و قدرت را به دست دارند. قدرت در بین آن ها موروثی شده است. موروثی شدن قدرت در هر کجای دنیا که باشد آسیب زا است. یکی از مسائل و مشکلات مهم در سوریه نیز قرار گرفتن بشار اسد در راس قدرت است که می خواهد انسان خوبی باشد ولی شرایط به او اجازه نمی دهد. اگر او از قدرت کناره گیری کند نیز بیست درصد علوی احساس می کنند که کسانی که از طرف سلفی ها و عربستان حمایت می شوند، به خون علوی ها تشنه اند. این ها فکر می کنند اگر قدرت به دست سلفی ها بیفتد، تمام علوی ها از بین خواهند رفت.

علاوه بر این در سوریه طبقه ای با فرهنگ بالاتری نیز وجود دارد که خواهان جامعه مذهبی متعصب نیستند. آن ها می خواهند که جدایی دین از سیاست که اکنون نیز در دولت سوریه دیده می شود، ادامه داشته باشد. آن ها ضمن مخالفت با استبداد دولت بشار اسد می خواهند که دولت در سوریه هم چنان سکولار باقی بماند. بنابراین در آخرین لحظه این مخالفان روشنفکر دولت سوریه به حامیان وضع موجود می پیوندند. به این دلیل که از سلفی هایی که از طرف عربستان مسلح می شوند می ترسند. اقلیت مسیحی و اقلیت کرد هم چنین وضعیتی دارد.

 سفر کوفی عنان می تواند در مذاکرات آتی ایران و 1+5 تاثیر داشته باشد؟
 

ابدا؛ گروه 1+5 مسیر خود را می رود و عجالتا  ایر برخی اختلاف های داخلی در ایران بر سر پرونده هسته ای است. در ایران گروه هایی هستند که مایلند از مسئله هسته ای ایران در دعواهای داخلی خود استفاده کنند. این ها باید به توافق برسند و بعد بر سر میز مذاکره آماده شوند. در مورد ترکیه هم باید توجه داشت که به نظر می رسد تاکتیک های ایران چندان درست نبوده است. به این دلیل که یک دوست را به زور تبدیل به یک دشمن کرده و حال می خواهیم در خانه او به مذاکره با غرب برویم.
 

منبع: تحریریه دیپلماسی ایرانی/12