مقامات عالی مواضع عباسی را تایید کرده اند

دیپلماسی ایرانی: درحالی که پس از هفته ها بحث و رایزنی، سرانجام مکان و زمان مذاکرات هسته ای ایران به 6 قدرت جهانی مشخص شده، موضع گیری اخیر رئیس سازمان انرژی هسته ای ایران در آستانه این مذاکرات توجه رسانه ها و تحلیلگران را به خود معطوف کرده است.

اوایل هفته جاری رسانه های غربی به نقل از دیپلمات های آمریکایی و اروپایی گزارش دادند که هدف کاخ سفید و متحدانش در آنسوی آتلانتیک این است که در مذاکرات آتی از ایران بخواهند عملیات غنی سازی 20 درصدی را متوقف کند. انتقال ذخایر موجود اورانیوم غنی شده در ایران به کشوری دیگر و تعطیلی و برچیده شده سایت هسته ای فوردو در نزدیکی قم نیز از دیگر محور هایی است که گفته می شود نمایندگان آمریکا و اروپا در نشست روز جمعه خود با طرف های ایرانی آن را مطرح خواهند کرد.

اما فریدون عباسی به عنوان مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران، این بار در زمره نخستین مقاماتی است که به پیشنهاد غرب واکنش نشان داده است. رسانه های داخل ایران به نقل از عباسی گزارش دادند که ایران تنها به ذخایر کافی اورانیوم 20 درصد غنی شده برای تولید دارو نیاز دارد.

این اظهارات به تعبیر برخی رسانه های غربی مانند لس آنجلس تایمز ، نشانه ای است که این امید را پدید می آورد که احتمالا تهران در مذاکرات آتی انعطاف پذیر خواهد بود و شاید عملیات غنی سازی را متوقف کند. هرچند که دور قبلی این مذاکرات که 14 ماه پیش در استانبول برگزار شده بود به دلیل پافشاری طرفین بر مواضع خود و تعیین پیش شرط ها با شکست سختی مواجه شد. اما با توجه به تغییر شرایط و تحولاتی گسترده ای که در این مدت در منطقه روی داده از جمله بهار عربی و اعمال تحریم های سنگین علیه جمهوری اسلامی، تحلیلگران بر این باورند که دور آتی مذاکرات از اهمیت مضاعفی برخوردار است و نتیجه مثبت یا منفی آن می تواند نقشی تعیین کننده داشته باشد.

از سوی دیگر مقامات اسرائیلی نیز به طور ضمنی با درخواست هایی که قرار است نمایندگان آمریکا و اروپا در مذاکره با ایران مطرح کنند، موافقت کرده اند اما تاکید دارند که هدف نهایی متوقف کردن تمامی برنامه های غنی سازی در ایران است. این رویکرد مقامات اسرائیلی در حالی شکل گرفته است که برخی منابع آگاه از تمایل آمریکا به نوعی توافق به ایران خبر می دهند که در آن حق غنی سازی 3.5 درصدی برای جمهوری اسلامی حفظ می شود. موضوعی که به نوعی در پیام اخیر باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا برای رهبر جمهوری اسلامی نیز مورد توجه قرار گرفته بود. اوباما در این پیام که از طریق رجب طیب اردوغان ، نخست وزیر ترکیه برای مقامات تهران فرستاده شده، تصریح کرده است که آمریکا با برنامه های هسته ای صلح آمیز ایران موافقت می کند.

اوباما در حالی این موضع را اختیار کرده است که تعداد قابل توجهی از تندرو هایی آمریکایی وجود هرگونه برنامه های غنی سازی اورانیوم در ایران را به منزله یک تهدید ارزیابی می کنند. حتی برخی بر این گمانند که در صورتی که ایران تصمیم سیاسی را اتخاذ کند، می تواند ظرف مدت چند ماه به بمب هسته ای دست یابد.

به گزارش لس آنجلس تایمز، در حالی که زمان نشست نزدیک تر می شود، مقامات ایرانی نشانه های اندکی در خصوص احتمال مصالحه برای طرف های مذاکره ارسال کرده اند و حتی تا روز یکشنبه هنوز به طور قطعی شرکت ایران در این مذاکرات قطعی نبود.

با این حال برخی تحلیلگران بر این باورند که اظهارات عباسی می تواند نشان دهنده گشایشی برای مصالحه باشد هرچند که زمانبندی و تمایل تهران هنوز موضوعی مورد تردید و مبهم است.

ری تکیه، مشاور سابق دولت اوباما در امور ایران بر این باور است که به نظر می رسد ایرانیان یک پیشنهاد شناور داشته باشند. به گفته وی، عباسی مردی جدی است و به همین دلیل به نظر می رسد اظهارات وی مورد مشورت مقامات عالی ایران  از جمله رهبر جمهوری اسلامی،قرار گرفته و پذیرفته شده باشد.

تکیه این نکته را خاطر نشان می کند که عباسی در اظهارات خود به درخواست تهران برای دریافت فوری پاداش در صورت متوقف کردن عملیات غنی سازی 20 درصدی اشاره نکرده است.

مهرزاد بروجردی، کارشناس امور خاورمیانه در دانشگاه سیراکوس در این زمینه اظهار داشت: به نظر می رسد که ایران قصد دارد نشان دهد دست کم برای تلاش در زمینه حل مشکلات آماده است. اما اینکه ایران با وجود اختلافات جدی با غرب به مصالحه دست یابد، مورد تردید قرار دارد.

با این حال یک مقام آمریکایی که به شرط فاش نشدن نام خود با رسانه ها گفت و گو کرده تاکید دارد که مقامات ایرانی برای روزهای متمادی علائم ناسازگاری ارسال کردند و این رفتار تهران به منزله جدی نبودن برای آغاز واقعی مذاکرات است.

این نظریه ای است که برخی تحلیلگران و کارشناسان غربی نیز آن را مطرح می کنند . آنها ادعا می کنند که موضع تهران در خصوص مکان مذاکرات و تلاش برای تغییر آن نشان داد که جمهوری اسلامی این بار نیز انگیزه لازم برای مذاکره را ندارد. در این بین برخی بر این باورند که با رسیدن فصل تابستان و اعمال تحریم های اتحادیه اروپا علیه بانک مرکزی و صنعت نفت ایران، امکان مصالحه با جمهوری اسلامی بیشتر می شود. البته در مقابل برخی نیز می گویند این تحریم های سنگین موضع تندرو ها در ایران را تقویت کرده و حصول توافق را دشوار تر می کند.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10