توقعات مذاکره‌کنندگان و مطالبات ایران

خطی که اسرائیل دنبال می کند، تضعیف حداکثری ایران و منزوی ساختن آن در جامعه بین الملل و خاورمیانه است و بدون شک این روند برای آنها بسیار کم هزینه تر از ورود به جنگی خطرناک با تهران است. اسرائیلی ها به مخاطرات جنگ با ایران واقف اند و روی همین اصل، جنگی غیرمستقیم را آغاز کرده اند. از یکسو ترورها و اتهام زنی های تروریستی به ایران را در برنامه دارند و از سوی دیگر تلاش می کنند با ایجاد فضای جنگی، کشورهای ذی نفوذ یا طرف درگیر با ایران را به فشار بیشتر علیه این کشور ترغیب کنند و بی آنکه دست به ریسک جنگ بزنند و منافع خود را در معرض خطر قرار دهند، به تحلیل و تضعیف ایران بپردازند.

در این شرایط بازرسان آژانس بین المللی انرژی هسته ای وارد تهران شده اند و این موضوع در راس اخبار بین المللی قرار گرفته است. هنوز مشخص نیست که این گروه از تأسیسات هسته‌ای ایران بازدید خواهند کرد یا خیر. البته علی اکبر صالحی وزیر خارجه به صراحت گفته که این سفر به قصد بازدید از تاسیسات انجام نشده است؛ بنابراین می توان گفت که بازدیدها در سطح اشخاص و به قصد مذاکره است.

از محتوای گفتگوهای بهمن ماه چیزی به بیرون درز نکرد. دو طرف تنها ابراز امیدواری کرده بودند که در قرار و وعده بعدی – که همین حالاست – گفتگوها به پیش برود و کم کم به هدف نزدیک شود. علی اکبر صالحی گفته است که این تازه آغاز راه آنها (بازرسان) است. این حرف را می توان نشانه آغازی دوباره در تعامل ایران و آژانس قلمداد کرد؛ آغازی که معلوم نیست چقدر طول می کشد و تا دستیابی به کدام هدف پیش می رود.

قرار است بازرسان ارشد آژانس با مقام های سازمان انرژی اتمی ایران و دیگر مقام ها و دیپلمات های کشورمان گفتگو کنند. آنها ابراز امیدواری کرده اند که سفر دوم نتایج محسوس تری داشته باشد. بازرسان انتظار دارند که این ملاقات ها درهای بسته ای را به رویشان بگشاید و تا بتوانند به قول خودشان، ابهام های موجود درباره ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هسته‌ای ایران را مورد بررسی قرار دهند.

برخی رسانه های غربی بعید فرض کرده اند که در این مذاکرات پیشرفتی حاصل شود و مانع افزایش تنش ها و فشارها حول ایران شود. پیش از سفر این گروه هسته ای، نمایندگان چین و روسیه تلاش کردند تا طرف ایرانی را ترغیب به همکاری با آژانس کنند و فضا را برای از سرگیری گفتگوهای تهران و 1+5 آماده کنند.

اما همزمان با ورود بازرسان به تهران، فریدون عباسی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران مصاحبه‌ای مهم و روشنگرانه با تلویزیون العالم انجام داد تا تمایلات و تاملات ایران را به سمع و نظر بازرسان امروز و مذاکره کننده فردا برساند. او گفت که در مذاکرات پیش رو، موضوع معامله سوخت 20 درصد ایران و فروش آن به کشورهای دیگر مورد بحث خواهد بود.

حرف او به این معناست که موضوعات تکراری و انتظار اولیه غربی ها دیگر قابل مذاکره نیست و باید برخی مسائل و رویکردهای ایران را اجتناب ناپذیر خواند و درباره آن بحث و جدل نکرد. فریدون عباسی در آن مصاحبه گفت: موضوع مبادله پایان یافته و شاید پیشنهاد دیگری را مطرح کنیم، زیرا مبادله مربوط به هنگامی است که مواد غنی شده یا مواد اولیه را بدهیم و کسی بیاید و با استفاده از کارخانه خودش، مجتمع سوخت تولید کند. هم‌اکنون ما این سرمایه‌گذاری را در درون کشور انجام داده و دانش و فن‌آوری آن را به دست آورده‌ایم؛ پس نیازی به مبادله سوخت خودمان نداریم، چرا که ما دیگر سوخت تولید می‌کنیم.

وی گزارش آژانس را مبنی بر تولید نزدیک صد کیلوگرم سوخت 20 درصد تأیید کرد و گفت: از این به بعد، ما پای میز مذاکره به طرف مقابل خواهیم گفت: آیا سوخت می‌خواهد؟

او همچنین این پیام را به کشورهایی که قرار است در آن سوی میز مذاکره بنشینند، داد که "بهتر است روش دیگری را برگزینند زیرا روش‌های گذشته موفقیت آمیز نبوده است."

باید دید سطح انتظارات و موضع دست بالای ایران در جریان مذاکرات پیش رو، چه سنخیتی با اهداف و انتظارات طرف غربی دارد و آیا بازهم دو طرف با دو موضع و موضوع متفاوت روبروی هم خواهند نشست یا اینکه یکی از طرف ها سطح انتظارها و موضوع موردنظر خود را منطبق با طرف دیگر، تقلیل می دهد؟

درحال حاضر بازرسان یا مذاکره کنندگانی از آژانس به تهران آمده اند و طبق گفته وزیر خارجه ایران، این تازه آغاز کار آنهاست. با این وجود تهران امیدوار است که این رفت و آمدها مقدمه ای شود برای توقف فشارها و تلطیف فضایی که تداوم یافتن آن، بیشتر کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی را خوش می آید./11