نبرد بر سر عراق

دیپلماسی ایرانی: سفر این هفته رئیس جدید پنتاگون به مناطقی که آمریکا سرگرم سر و سامان دادن به دوران پس از جنگ در آنهاست، انتقاد های متعددی را متوجه نحوه عملکرد وی در عراق و افغانستان کرده است.

این در حالی است که به نظر می رسد لئون پانتا، دیدگاه جامعی در مورد طرح های ایران برای عراق و نقش آتی آمریکا در این کشور نداشته باشد. در حالی که تنها 5 ماه به پایان ضرب الاجل نیرو های آمریکایی از عراق باقی مانده، برخی مقامات نظامی ایالات متحده تهران را به دخالت در امور داخلی عراق متهم کرده و مدعی شده اند که تجهیزات متعلق به ایران در اختیار گروه های تندرو در عراق قرار می گیرد. این مقامات شامل پانتا ادعا کرده‌اند که برای اثبات این اظهارات اسنادی در اختیار دارند و سند همکاری جمهوری اسلامی با سپاه المهدی که در کنترل مقتدی صدر است، وجود دارد.

گزارش ها حاکی از آن است که این گروه اخیرا مسئول کشته شدن 15 سرباز آمریکایی در عراق بوده است. روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی با اشاره به سرمایه گذاری کلان آمریکا در یک دهه گذشته در عراق تاکید کرده است که واشینگتن باید راهی باری حفاظت از نیرو های خود بیابد. پس از حمله القاعده و فرو ریختن برج های دوقلوی در نیویورک، آمریکا و متحدانش با شعار سرکوب القاعده به افغانستان حمله کردند. کمک‌های غیر قابل انکار ایران در مورد مبارزه با القاعده و طالبان در افغانستان به پیروزی نسبی غرب در این حمله کمک کرد. شماری از تحلیلگران بر این باورند که دشمن مشترک پس از سال ها ایران و آمریکا را در صحنه افغانستان به همکاری واداشت. پس از افغانستان نیرو های آمریکایی به عراق حمله کردند و سال 2003 پایان صدام حسین در عراق را به دنبال داشت. اما بر خلاف افغانستان ، نحوه همکاری ایران و آمریکا در عراق متفاوت است و تهران به هیچ وجه از باقی ماندن آمریکایی ها در همسایه غربی خود استقبال نمی‌کند. گزینه‌ای که این روز ها با توجه به ادامه بهار عربی در خاورمیانه و لزوم تسلط آمریکا بر شرایط به سرعت در حال تغییر منطقه مطرح می شود. به این ترتیب بار دیگر حملات علیه نیرو های آمریکایی در عراق افزایش یافته است و این برای اوباما که انتخابات ریاست جمهوری را پیش رو دارد خبر خوشایندی نیست. پس از افزایش انتقاد ها علیه آمریکا به دلیل اقدامات یکجانبه علیه گروه های تندرو در عراق و از بین بردن استقلال دولت نوری المالکی در مبارزه با این گروه ها، اکنون سیاست کلی واشینگتن بر مبنای خودداری از اقدامات یک سویه علیه گروه های تند رو پیش می رود . اما دستاورد این رویکرد برای آمریکا افزایش شمار سربازان کشته شده بوده است.

وال استریت ژورنال در این گزارش مدعی شده است که آمریکا از حق قانونی برای مقابله با گروه های تندرو در عراق برخوردار است و باید برای محافظت از نیرو های آمریکایی در عراق این اقدام را انجام دهد. این روزنامه مشهور آمریکایی در ادامه ادعای لزوم برخورد با ایران به اتهام حمایت از گروه های تند رو در عراق را نیز مطرح کرده است.

این در حالی است که سیاست های داخلی عراق،گزینه های آمریکا را پیچیده کرده است. مالکی در روز های دشوار سال 2007 این نکته را به اثبات رساند که رهبری توانمند برای عراق است اما در عین حال سیاست های ملی گرایانه وی در محدود کردن مالکی موثر بوده است. مالکی سال گذشته با حزب صدر آشتی سیاسی انجام داد و به این ترتیب این حزب به دولت ائتلافی راه یافتند.

از سوی دیگر وی مانند آنچه در مورد گروه های تند روی سنی انجام می دهد، علیه گروه های تندرو شیعه نمی جنگد. این همان رویکردی است که ایران با اکثریت جمعیت شیعه از آن استقبال می کند. ایران قصد ندارد به هیچ وجه عراق را به آمریکا واگذار کند و این در حالی است که پس از خروج نیرو های آمریکایی از عراق، گسترده تر شدن نفوذ ایران در عراق اجتناب ناپذیر خواهد بود. جمهوری اسلامی روابط بسیار نزدیکی با دولت بغداد دارد و به خصوص پس از بهار عرب بسط هژمونی در عراق برای تهران از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. هر چند مالکی در سال گذشته با تاکید بر خروج نیرو ها ی آمریکایی از عراق تهران را خشنود کرد اما اکنون شماری از مقامات عراقی در محافل خصوصی از ادامه حضور این نیرو ها در کشورشان استقبال می کنند. آنها بر این باورند که ارتش عراق هنوز از امادگی لازم برای برقراری امنیت برخوردار نیست. این ابراز تمایل در شرایطی مطرح می شود که ایالات متحده سابقه ای طولانی در باقی گذاشتن نیرو های خود در سایر کشور ها دارد. آمریکا نیرو های خود را پس از خاتمه جنگ در این کشور ها برای 6 دهه باقی گذاشت.

به گزارش وال استریت امکان اجرای الگویی مشابه در مورد عراق هم وجود دارد اما در شرایطی که امنیت نیرو های آمریکایی تامین شود و به این ترتیب از تبدیل شدن عراق به لبنانی دیگر جلوگیری خواهد شد.