ورود اشتون به بازى حقوق بشر عليه ايران

ديپلماسى ايرانى: مسئله حقوق بشر در دنياى مدرن مانند بسيارى ديگر از مقولات جهانى مانند اقتصاد، فرهنگ و ... که از يک طرف با سياست داخلى کشورها پيوند دارد و از طرف ديگر در ارتباط با سياست خارجى کشورهاست و به عبارتى بعد فروملى و فراملى را در خود نهان دارد، تبديل به ابزارى سياسى براى مقابله و پيشبرد اهداف و منافع کشورها در قبال يک ديگر شده است. بنابراين اظهار نظر درباره حقوق بشر توسط مقامات سياسى، بيش از آن که حمايت آن‌ها از حقوق بشر به حساب آيد، اقدامى‌ در جهت پيشبرد اهداف سياسى به نظر مى‌رسد.

سخنان کاترين اشتون،‌ مسئول سياست خارجى اتحاديه اروپا در حمايت از جعفر پناهى، کارگردان ايرانى که اخيرا به شش سال حبس تعزيرى و بيست سال محروميت از ساختن فيلم، نوشتن فيلمنامه و مسافرت به خارج از کشور محکوم شده است نيز از طرف افکار عمومى‌ ايران مداخله در امور داخلى تلقى مى‌شود.

نمونه ديگرى از استفاده تبليغاتى از مسائل حقوق بشرى عليه ايران مسئله ممنوعيت انتشار آثار پائولو کوئيلو،‌ نويسنده برزيلى در ايران بود که با عکس العمل وزير فرهنگ برزيل مواجه شد. آنا دوهلندا، ‌وزير فرهنگ برزيل روز دو شنبه با اعلام اين که از نظر فرهنگ، سانسور اقدامى ‌اسفناک است،‌ گفت که با وزير خارجه برزيل براى پيگيرى اين موضوع هماهنگى‌هاى لازم را انجام خواهد داد. برزيل پيش از اين نيز بعد از امضاى بيانيه تهران از ايران خواسته بود بپذيرد که برزيل به سکينه محمدى آشتيانى پناهندگى اعطا کند که با پاسخ منفى ايران مواجه شد.

اما شايد بيش از همه حمايت انگلستان از نسرين ستوده، وکيل ايرانى که به ۱۱ سال زندان، ۲۰ سال محرومیت از وکالت و ۲۰ سال ممنوعیت از خروج از ایران محکوم شده بود، با عکس العمل مقامات ايرانى مواجه شد. اين عکس العمل به حدى شديد بود که زمزمه‌هاى قطع رابطه با بريتانيا را در ايران تقويت کرد. البته انگلستان تنها کشورى نبود که حکم نسرين ستوده را غير عادلانه خواند. ايالات متحده نيز از طريق سخنگوى وزارت خارجه خود، اين حکم را محکوم کرد و خواستار آزادى فورى او شد. آلمان و فرانسه و کانادا هم هر کدام جداگانه نسبت به حکم نسرين ستوده اعتراض کرده و خواهان آزادى هر چه سريع تر وى شده اند.

به نظر مى‌رسد غرب که نتوانسته است در مسئله هسته‌اى ايران افکار عمومى ‌مردم جهان را قانع کند که ايران به سمت دستيابى به سلاح هسته‌اى حرکت مى‌کند، در روندى آگاهانه سعى دارد با توجه به حساسيت افکار عمومى ‌نسبت به مسئله حقوق بشر، با استفاده از تبليغ و بزرگنمايى درباره نقض حقوق بشر در ايران،‌ افکار عمومى‌ مردم دنيا را نسبت به وضعيت حقوق بشر در ايران بدبين کرده و از اين طريق تخلف ايران از قوانين بين المللى منع گسترش تسليحات جمعى را نيز باور پذيرتر کند.

اما بايد گفت که استفاده ابزارى از مسئله حقوق بشر، نه تنها خود مسئله حقوق بشر را تبديل به مسئله‌اى لوث و بى‌معنى مى‌کند و در اثر استفاده سياسى از اين موضوع،‌ اصل قضيه زير سوال مى‌رود، بلکه به لحاظ سياسى هم، ‌همان گونه که در برخورد ايران با انگلستان در قضيه حمايت انگلستان از نسرين ستوده ديديم، نمى‌تواند ابزارى موفق به حساب آيد. در همين راستا سخنان خانم اشتون در حمايت از جعفر پناهى و محمد رسول اف، دو کارگردان ايرانى نيز در آستانه مذاکرات هسته‌اى ايران و گروه 1+5 در استانبول، اقدامى‌ سياسى تلقى شده که مى‌تواند تاثير منفى بر رويکرد ايران در مذاکرات داشته باشد.

علاوه بر اين، در بعضى موارد حمايت بعضى کشورها از کسانى شايد حقوق بشر درباره آن‌ها نقض شده باشد، نه تنها موجب بهتر شدن وضعيت آن‌ها و به اصطلاح رعايت حقوق بشر درباره آن‌ها نمى‌شود، بلکه در مواردى باعث فشار بيشتر بر اين گونه افراد خواهد شد و اتهام جديدى را به اتهامات آن‌ها اضافه خواهد کرد.