واکنش‌ها به برکناری متکی
ديپلماسى ايرانى: برکناری ناگهانی منوچهر متکی از سمت وزیر خارجه، در حالی که او در ماموریت خارجی به سر می‌برد، مثل بمب خبری بود که در ساعت‌های گذشته واکنش‌هایی را در محافل سیاسی و دیپلماتیک به دنبال داشته است.
مجلس در شوک
قاعدتا تندترین واکنش‌ها از مجلسیان انتظار می‌رفت. چرا که متکی رابطه نزدیکی با علی لایجانی رئیس مجلس و اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس دارد. منوچهر متکی در انتخابات نهم ریاست جمهوری ریاست ستاد انتخاباتی علی لاریجانی را به عهده داشت و همین او را به «وزیر لاریجانی در کابینه احمدی نژاد» معروف کرد. در شهریور ماه گذشته که شایعه برکناری متکی بر سومین بار در سایت‌های نزدیک به دولت منتشر شد نمایندگان مجلس واکنش تندی به این شایعه نشان دادند. محمد کرمى راد، عضو هيات رئيسه کميسيون امنيت ملى و سياست خارجى مجلس احمدی نژاد را تهدید کرده بود که: «در صورت چنين امرى رئيس جمهور منتظر واکنش سنگين مجلس باشد.»
این بار نیز نمایندگان در ابتدا تصور کردند که این خبر باز هم همان شایعه تکراری است. محمد اسماعیل کوثری در نخستین دقایق انتشار این خبر، سخن از کذب و شایعه بودن آن راند. با این حال پس از تائید خبر واکنش‌ها شروع شد.
علاء الدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفته است که مجلس در جریان این برکناری نبوده است. او گفت: «مگر آقای متکی در حال حاضر در سفر نیستند، یعنی در شرایطی که ایشان به ماموریت فرستاده شدند، حکم برکناری صادر شده است؟» او افزود: «موضوع برکناری منوچهر متکی اصلا مطرح نبود.»
ربيس کميسيون امنيت ملی و سياست خارجی مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه درباره برکناری منوچهر متکی از سمت وزارت امور خارجه گفت: «مجلس در جريان اين اقدام نبوده است.»
حشمت الله فلاحت پيشه، ریيس کميته روابط خارجی مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص نحوه اعلام خبر تغيير منوچهر متکی وزير امور خارجه گفت: «نوع تغيير خلاف عرف بود و ما منتظر روشنگری ریيس جمهور در اين باره هستيم.» او افزود: «کسی که به عنوان نماينده رسمی کشور در ماموريت است اين که در محل ماموريت برکنار شود کاری خلاف عرف است و در عرف بين الملل اين روش برخورد جايگاه ندارد.»
عضو کميسيون امنيت ملی و سياست خارجی مجلس افزود: «البته حق ریيس جمهوری است که وزرا را انتخاب و يا برکنار کند اما اين موضوع در مورد وزير امور خارجه با توجه به حساسيت موضوع سياست خارجی به عنايت بيشتری نياز دارد.»
وی با بيان اين که متکی از ابتدا نيز گزينه اصلی احمدی نژاد برای تصدی پست وزارت خارجه نبود و به دلايلی او به اين عنوان انتخاب شد گفت: «نوعی ناهمسانی در رياست جمهوری و وزارت امورخارجه ديده می‌شد که انتخاب نمايندگان ويژه ریيس جمهوری در مناطق مختلف جهان در اين چارچوب قابل طرح است.»
محمد کرمی‌راد، عضو کميسيون امنيت ملی و سياست خارجی مجلس، نيز گفت بايد جابجايی منوچهر متکی با قدری تامل و رايزنی‌های بيشتر انجام می‌شد. وی افزود: آقای متکی در امور خارجه، عملکرد خوبی داشت و از تعهد، و پيگيری‌های جدی و اهتمام لازم برای پيگيری امور کشور برخوردار بود. وی گفت که برکناری وزیر خارجه تاثیری مستقیم بر روند مذاکرات هسته ای ایران ندارد، زیرا سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، عهده دار این مذاکرات است.
قدرت الله علیخانی در خصوص برکناری ناگهانی منوچهر متکی گفت: «در همان زمانی که آقای بقایی به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور انتخاب شد، عرض کردم که پیمانه آقای متکی پر شده و کارش تمام است. اما مسائلی پیش آمد که آقای متکی ماندگار شد، اما همان موقع تحلیلم این بود که رئیس جمهور ایشان را نمی‌خواهد.»
وی با بیان این که متکی با «بدترین شیوه» برکنار شد، ادامه داد: «ایشان در سفر آفریقایی و در حال مذاکره با همتای آفریقایی خود بوده است. حق این بود که اگر قصد برکناری وجود داشت، پس از بازگشت وی از سفر صورت می‌گرفت. نتیجه چنین کاری این است که دنیا به خاطر رفتاری که با وزیر خود می‌کنیم به ما می‌خندد. کشورها برای کار خود بیش از این حساب و کتاب دارند.»
وزرات خارجه: اتفاقی نیفتاده
به نظر می‌رسد وزارت خارجه از عزل متکی نه چندان تعجب کرد و نه چندان ناراحت شد. واکنش خنثی سخنگوی دستگاه سیاست خارجه نشان‌دهنده این وضعیت است. رامین مهمانپرست در واکنش به تغییر وزیر امورخارجه بیان داشت: در مسئولیت‌های اجرایی، تغییر و تحول جزء طبیعت کار است و وزارت خارجه با اقتدار سیاست‌های کلان کشور را دنبال می‌کند.
رامین مهمانپرست سخنگوی وزارت امور خارجه پیش از ظهر امروز سه شنبه در کنفرانس مطبوعاتی با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی در پاسخ به سئوال خبرنگار مهر در خصوص تغییر ناگهانی منوچهر متکی در شرایطی که وی در ماموریت به سر می‌برد و در رابطه با نحوه تغییر وی تصریح کرد: اصولا در مسئولیت‌های اجرایی تغییر و تحول جزء طبیعت کار است و در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مسئولان مسئولیت را فرصتی برای خدمتگذاری می‌دانند.
وی افزود: مسئولان نظام جمهوری اسلامی تا زمانی که مسئولیت برعهده دارند برای انجام آن مسئولیت‌ها به صورت خستگی ناپذیر تلاش می‌کنند.
سخنگوی وزارت امورخارجه یادآور شد: آقای متکی در طول سال‌هایی که در وزارت امورخارجه فعالیت داشت و چه در زمان حدود 5 سال که مسئولیت وزارت خارجه را داشت به صورت خستگی‌ناپذیر برای اهداف سیاست خارجی تلاش کرد و ایشان در هر جایی که مسئولیت داشته باشند منشاء اثرات مثبت هستند.
وی با اشاره به انتصاب علی اکبر صالحی به عنوان سرپرست وزارت خارجه تصریح کرد: آقای صالحی فردی اندیشمند، فرهیخته، متدین و آشنا با اصول دیپلماتیک و چهره‌ای مورد احترام است که مسئولیت سرپرستی وزارت خارجه را برعهده گرفته است.
مهمانپرست تاکید کرد: بحث‌های سیاست خارجی به صورت کلان تعریف شده و شناخته شده و سیاست‌های کلان سیاست خارجی همچنان در دستور کار دستگاه سیاست خارجی است و سیاست خارجه با اقتدار کامل این سیاست‌ها را دنبال می‌کند.
سخنگوی وزارت امورخارجه در پاسخ به سئوال دیگری در مورد تغییر متکی گفت: این موضوع در گذشته نیز مطرح شده بود.
شریعتمداری: اهانت آشکار به شخصیت وزیر
حسين شريعتمدارى در روزنامه کیهان ضمن تصریح به حق رئیس جمهور برای تغییر وزرا در قانون اساسی می‌نویسد: «اما در قانون اساسى نيامده است که رئيس جمهور مکلف است وزير امور خارجه کابينه خود را دقيقا هنگامى که به عنوان ماموريت رسمى در يک سفر خارجى به سر مى برد، از وزارت برکنار کند! و يا در هيچ رساله‌اى به رئيس جمهور محترم توصيه نشده است که مثلا؛ «مستحب است وزير امور خارجه در آستانه تاسوعا و عاشوراى حسينى(ع) عزل شود و تاخير در برکنارى او تا پايان تاسوعا و عاشورا، کراهت داشته و خلاف احتياط است!»
او تاکید کرد: «عزل آقاى منوچهر متکى در حالى که وى به عنوان وزير امور خارجه در ماموريت رسمى خارج از کشور به سر مى‌برد، اين توهم را در اذهان عمومى و طرف‌هاى خارجى پديد مى‌آورد که کدام ضرورت و مسئله فورى و فوتى در کار بوده است که آقاى دکتر احمدى نژاد حتى درنگ يک روزه يا چند ساعته براى عزل وزير خارجه کابينه خويش را هم جايز ندانسته و نه فقط حکم عزل او را صادر کرده است بلکه لازم ديده خبر مربوط به صدور اين حکم را بلافاصله در اختيار رسانه‌ها نيز قرار دهد! چرا...؟!»
شریعتمداری در ادامه می‌نویسد: «در عرف شناخته شده سياسى، عزل يک وزير در حال ماموريت- آن هم ماموريت خارجى وزير خارجه- علاوه بر آن که نشانه بروز ناگهانى اخلال در سياست خارجى يک کشور تلقى مى‌شود، اهانت آشکار به شخصيت وزير عزل شده نيز هست و اين تلقى را - چه بخواهيم و چه نخواهيم- در پى خواهد داشت که يکى از رخدادهاى اخير سياست خارجى کشور- روى واژه اخير تاکيد مى‌شود- رضايت رئيس جمهور را به دنبال نداشته است! و اما، چرا يکى از رخدادهاى اخير؟! پاسخ روشن است، زيرا چنانچه نارضايتى مورد اشاره مربوط به گذشته و چرخه عمومى سياست خارجى کشور باشد، عزل وزير خارجه در حال ماموريت خارجى معنى ندارد!»
مدیر مسئول کیهان سپس به گمانه زنی درباره علت این عزل می‌پردازد و می‌نویسد: «ولى سه روز قبل، آقاى اسفنديار رحيم مشايى حامل پيام رئيس جمهور به ملک عبدالله پادشاه اردن بود. اين مأموريت آقاى مشايى با جايگاه رسمى وى به عنوان رئيس دفتر رئيس جمهور همخوانى چندانى ندارد و به پست و جايگاه «مأمور ويژه» شبيه‌تر است شايد اين مأموريت با اعتراض آقاى متکى روبه‌رو شده باشد! و... شايد هم علت ديگرى در ميان باشد... و در هر دو حالت، شايسته‌تر آن بود که رياست محترم جمهورى لااقل تا بازگشت آقاى متکى از مأموريت خارج کشور، صدور حکم عزل ايشان را به تأخير مى‌انداختند، تا خداى نخواسته تصور نشود رئيس جمهور محترم تاب کمترين انتقاد به رئيس دفتر خويش را ندارند.»
آمریکا و آلمان: مذاکرات ادامه یابد
علاوه بر مقامات سیاسی داخلی، وزرای امور خارجه آمریکا و آلمان نیز در این مورد واکنش نشان داده و خواستار تداوم دیپلماسی گفتگو توسط دولت ایران شدند.
هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا، چند ساعت بعد از این تحول در دستگاه دیپلماسی ایران، در حالی‌که در کانادا به سر می‌برد، پس از دیدار با وزیران خارجه کانادا و مکزیک به خبرنگاران گفت: «آن چه اهمیت دارد سیاست دولت ایران است و این که چه کسی وزیر خارجه است، چندان مهم نیست.»
به گزارش رویترز، کلینتون افزود که ایران «آغاز خوبی» برای گفتگوهای جهانی داشته است و برکناری وزیر خارجه این کشور نباید این مذاکرات را تحت تاثیر قرار دهد.
بر اساس این گزارش، وزیر خارجه آمریکا تصریح کرد «روابط ما در برابر ایران با توجه به افراد تعریف نمی‌شود و در برابر کشور و دولت است که خیلی هم از قضا پیچیده است و به همین دلیل هرگونه مذاکره و یا رایزنی بسیار سخت و دشوار است چرا که فقط با یک کانال (دیپلماتیک) روبه‌رو نیستیم.»
گیدو وستروله، وزیر خارجه آلمان نیز، روز دوشنبه هنگامی که در مقر اتحادیه اروپا در بروکسل به سر می‌برد، بعد از انتشار خبر برکناری وزیر خارجه ایران، از مقامات جمهوری اسلامی خواست به رغم تغییرات در دستگاه دیپلماسی، مذاکرات اتمی را جدی گرفته و به آن ادامه دهد.
وزیر خارجه آلمان با اشاره به مذاکرات هفته گذشته میان ایران و گروه ۱+۵ و تصمیم به تداوم آن طی ماه آینده در ترکیه، تاکید کرد: «ما امیدواریم مذاکراتی که از ژنو شروع شده ادامه پیدا کند. به هر حال گفت وگوهایی شکل گرفته و نباید به دلیل تغییرات سیاسی، به هم بخورد.»
نظر شما :