غرب روسيه را خريد يا روسيه ايران را فروخت؟

ديپلماسى ايرانى: روسيه در ازاى پشت کردن به ايران چه دريافت کرده است؟ اين پرسشى است که تيتر بسيارى از رسانه هاى بين‌المللى را به خود اختصاص داد و مى‌دهد. رسانه‌هاى بين المللى از شوک اين حرکت روس‌ها بيرون آمده‌اند و اندک اندک سيلى از تحليل ها در اين خصصوص در رسانه‌ها ديده مى شود. روزنامه مسکو تايمز در تازه ترين تحليل خود در اين خصوص انگشت اتهام را به سمت کرملين دراز کرده و مى‌نويسد: مسکو در برابر پشت کردن به تهران و ايستادن دوشادوش غرب، چه امتيازى دريافت کرد؟

اين روزنامه در اين خصوص مى نويسد: گاهى اوقات آنچه که رخ نمى‌دهد، هزينه هاى بيشترى به دنبال دارد. در اواخر ماه سپتامبر بود که رئيس‌جمهورى روسيه دميترى مدودف، تحويل دادن موشک هاى اس سيصد به تهران را ممنوع اعلام کرد. قرارداد 800 کيليون دلارى تحويل دادن اين موشک‌ها به تهران در سال 2007 ميلادى امضا شده بود. رقم خسران روس‌ها از عدم تعهد به قراردادهاى نظامى با ايران بسيار بيش از اين رقم اعلام شده است. برخى اين رقم را ميان 11 تا 13 ميليارد دلار تخمين مى زنند. بر اساس حکم رئيس جمهور تحويل دادن هرگونه تانک، هليکوپتر و موشک به ايران ممنوع اعلام شده است. گفته شد که ممانعت روس‌ها از تحويل دادن اين تجهيزات در حقيقت به دليل تحريم‌هاى بين‌المللى است.

اکنون پرسش اينجاست که چرا روس‌ها بايد اينچنين خسرانى را به جان بخرند؟ روس‌ها در ازاى از دست دادن اين رقم، چه مابه‌ازايى دريافت کرده‌اند؟ ايالات متحده و اسرائيل همواره مخالف فروش موشک‌هاى اس سيصد به تهران بوده و هستند. اين موشک‌هاى قابليت انهدام  همزمان چند جنگنده را دارند و تا برد 150 کيلومتر هم قابليت هاى خود را حفظ مى‌کنند. در شرايطى که اسرائيل سوداى حمله به تاسيسات هسته اى ايران را در سر داشته باشد، بايد اين حرکت را پيش از آنکه موشک هاى اس سيصد در اختيار ايران قرار بگيرند، انجام دهد. در شرايطى که اين موشک ها در اختيار ايران قرار مى گرفت احتمال حمله تل آويو به تهران و تاسيسات هسته اى هم کمتر مى شد.

روسيه همواره به دنبال بهبود رابطه با اسرائيل بوده است. اين دو  اخيرا قرارداد همکارى نظامى به ارزش 300 ميليارد دلار را  با هم امضا کرده‌اند. البته اين مساله در تقلاى روسيه براى فروش موشک هاى کروز به سوريه که جامه دشمن قسم خورده اسرائيل را بر تن دارد، رنگ باخته است. مسکو در برابر فشارهاى تل آويو براى بر هم زدن اين معامله هم مقاومت مى‌کند و تا‌کنون بارها اعلام کرده است که روسيه مسئوليت رسيدگى به دغدغه هاى امنيتى اسرائيل در منطقه را ندارد. البته اسرائيلى‌ها هم مى‌دانند که سوريه تا آن اندازه که ايران تهديدى براى اسرائيل به حساب مى‌آيد، تهديد نيست. ترس اسرائيل از سوريه، احتمال انتقال تسليحات از دمشق به حزب‌الله لبنان است.

اسرائيلى‌ها ادعا مى‌کنند که در جريان جنگ تابستان 2006 ميلادى، حزب‌الله لبنان از تسليحاتى که سوريه در اختيارش قرار داده بود، استفاده کرده است . وزير دفاع ايران در واکنش به اين حرکت روسيه آن را فاقد منطق و استدلال مى‌خواند و تاکيد مى‌کند که اين تسليحات در ليست ممنوعه شوراى امنيت نبوده و نيستند. در اين خصوص حق با احمد وحيدى است.

اما در اين تصميم روس‌ها منطق بزرگ‌ترى  جا خوش کرده است. البته منطقى که نه بر اساس مصوبه هاى شوراى امنيت است و نه تعريف شده در قالب سود تجاري. روسيه تصميم گرفته که در اين بازى بر سر اروپا شرط بندى کند. اکنون روس‌ها به غرب به چشم معدنى براى سرمايه‌گذارى نگاه مى‌کنند. به خوبى مى‌دانند که چگونه مى‌توانند خود را کنار غرب قرار دهند و با اين سبک و سياق از شر رقابت‌هاى چين هم خلاصى يابند. بسيارى از نخبگان روس چه در جامه نزديکان به کرملين و چه در قامت  اپوزيسيون اعتراف مى‌کنند که چين مى‌تواند رقيبى قدرتمند براى آنها باشد. روسيه تنها کشور اروپايى هم مرز با چين است و البته با پکن هم در تضاد واضح است. شرق روسيه در زمره مناطقى است که کارگران چينى در آن به فعاليت مشغول هستند.

روسيه موشک هاى اس سيصد را به تهران تحويل نداد و در ازاى آن به عضويت کلوب غرب درآمد. مدودف با يک امضا همکارى‌هاى نظامى، اقتصادى و سياسى با غرب در يک دهه آينده را تضمين کرد. روسيه به دامن نهاد تجارت جهانى مى ‌پيوندد و به زودى بر حجم همکارى با ناتو هم مى‌افزايد. روسيه در حقيقت به کشتى مى‌ماند که به دستور ناخدا مدودف تغيير جهت داده است. رئيس‌جمهورى جوان روسيه به آرامى کشتى خود را در مسير غرب قرار داده است.