همسایه آبی ایران ؛ حرکت به سوی زندگی مدرن

بعد ازفروپاشی شوروی سابق کشورهایی برروی نقشه جغرافیا ظاهر شدند که ازغرب ومنطقه بالتیک تا شرق و اقیانوس آرام گسترده شده بودند.

این منطقه که درزمان اتحادیه جماهیر شوروی منطقه ای منزوی شناخته می شد، منطقه ای ناشناخته بود.

بعد ازفروپاشی اتحادیه جماهیرشوروی همراه با استقلال کشورهای این منطقه، فرصت ها و مشکلات جدیدی به وحود آمد که دردهه 1990 به یکی ازمهم ترین بحران های سیاسی و فرهنگی تبدیل شد.

کشورهای زیرسلطه شوروی سابق پس ازآنکه سیاست های خود را با منطقه همسو کردند و به عضویت اتحادیه اروپا درآمدند اما کشورهای آسیای میانه که ازیک موقعیت خاصی برخوردار بودند؛ بین دو قدرت بزرگ یعنی چین و روسیه گرفتار آمدند و ازدنیای غرب نیر به دورماندند راه دیگری را پیش گرفتند.

درمیان کشورهای آسیای میانه، قزاقستان با 16 میلیون جمعیت بعد ازاستقلال درتاریخ 16 دسامبر سال1991 پرونده روبه رشدی را پیش روی خود قرارداده است. مردم قزاقستان به رهبری نورسلطان نظربایف برای پیشبرد کشورشان به سمت یک کشورمدرن گامهای مثبتی را برداشته اند.

جمعیت قزاقستان نسبت به مساحت آن بسیارکم است اما تنوع قومی گیج کننده ای دراین سرزمین وجود دارد.

یکی ازدلایل آن می تواند این باشد که درزمان اتحادیه جماهیرشوروی، مردم بسیاری با وجود قومیت های گوناگون به این منطقه تبعید می شدند.

امروزه،50 درصد جمعیت قزاقستان قزاق هستند،30 درصد ازمردم کشورقزاقستان روس هستند و بقیه را قومیت های گوناگون دیگرتشکیل می دهند. اکثرجمعیت قزاقستان دراطراف شهرآلماتی درجنوب این کشور ساکن هستند. آلماتی اولین پایتخت کشور قزاقستان است و با وجود سازمان های مختلفی که دراین شهر واقع شده اند امروزنیز این قابلیت را دارد مه بتواند اکثرمردم کشور را به سمت خود جذب کند.

درسال 1988، قزاقستان درپی یک تصمیم بنیادی پایتخت را ازآلماتی به شهرآستانه تغییرداد وموفق شد تا با ایجاد جاذبه دراین شهرمردم راازآلماتی پراکنده کند. پایتخت جدید کشورقزاقستان با آسمان خراشها وساختمانهای مدرن به یکی از کلان شهرها و مراکزداد و ستد کشورهای مستقل همسود تبدیل شده است.

اقتصاد وانرژی

رشد متوسط تولید ناخالص ملی درکشور قزاقستان ازسال 2001،9 درصد بوده است. درمقایسه با دیگرکشورهای منطقه، قزاقستان ازوجود کانی های متعدد غنی کشورسود برده است. وجود معادن هیدروکربن، اورانیوم، آهن وزغال سنگ نقش مهمی درتوسعه اقتصادی کشور قزاقستان دردهه گذشته داشته است.

وجود 3.3درصد ازمنابع نفت دنیا و 1.7 درصد ازمنابع گاز طبیعی دنیا درقزاقستان وبزرگترین معدنهای هیدروکربن منطقه بعد ازروسیه که درحوزه دریای خزریافت می شود باعث شده است تا این کشورازیک موقعیت ویژه اقتصادی بهره مند شود.

شرکت های غول بین المللی مانند بی پی، شورون، ای ان آی ایتالیایی، سی ان پی سی و لوک اویل نقش مهمی در استخراج معادن هیدروکربن این کشور بازی می کنند. هرچند نقش شرکت ملی قزاقستان"کازمونی گاز" را نباید دراین روند نادیده گرفت.

بخش عمده ای ازتولیدات نفتی این کشورازطریق روسیه به بازهای غربی ارسال می شود و این درحالی است که بخش کوچکی ازاین تولیدات (چیری معادل 2.2 میلیون تن درسال) به کشور چین درشرق روانه می شود. دو خط لوله بسیارمهم این تولیدات را ازقزاقستان به روسیه می رساند. یکی خط لوله کنسرسیوم خزرو دیگری خط لوله آتیارا- سمره است. خط لوله کنسرسیوم خزرازسال 2001 نفت خام حوزه تنگیز را به پایانه نفتی نووروسیسک در دریای سیاه منتقل می کند.

قزاقستان با پیروی ازمدل نروژ، درسال 2006 اقدام با تاسیس صندوقی برای بهره منابع انرژی تاسیس کرد با این هدف که بتواند با این سرمایه برای توسعه طولانی مدت اقتصادی قزاقستان سرمایه گذاری کند.

قزاقستان و روند دموکراسی

بعد ازاستقلال قزاقستان، این کشورگام های مثبتی دررسیدن به دموکراسی برداشته است. درماه می سال 2007، اصلاح قانون اساسی این کشوردردستورکارمجلس عمومی قزاقستان قرارگرفت. ازجمله این اصلاحات می توان به تغییر تعداد نمایندگان مجلس این کشوراز77 نفربه 107 نفر نام برد. دوره ریاست جمهوری نیز از7 سال به 5 سال تقلیل یافت.

این درحالی است که با تصویب متمم قانون اساسی، نورسلطات نظربایف، رییس جمهورفعلی قزاقستان به عنوان رییس جمهورمادام العمراین کشورشناخته شد.

پس ازاصلاحات قانون اساسی، رییس جمهوربا انحلال مجلس نمایندگان انتخابات زود هنگام اعلام کرد و این انتخابات درتاریخ 18 آگوست با حضورناظران داخلی و بین المللی برگزار شد و ناظران بین المللی گزارش دادند که انتخابات دریک فضای شفاف و دموکرات با موفقیت برگزار شده است.

این انتخابات درحالی برگزارشد که هردوحزب مخالف دولت با توجه به گذشته ازموقعیت های بهتری برای تبلیغات رسانه ای برخوردار بودند.

انتخابات زودهنگام قزاقستان با فضای یک فستیوال برگزارشد. گروه های موسیقی درمراکز رای گیری حضور داشتند ومردم شهروندان ازگروه های مختلف دراین انتخابات آرای خود را به صندوق ها ریختند. همچنین به رای اولی های شرکت کننده دراین انتخابات جوایزی هم اختصاص یافته بود.

با وجود مشکلاتی که وجود آنها درکشوری مانند قزاقستان چندان دورازانتظارنیست، انتخابات دراین کشور به عنوان گامی برای پیشبرد دموکراسی به شمارمی رود. میزان مشارکت مردم دراین انتخابات 65 درصد بود و با توجه به آمارهای غیررسمی حزب نواوتان، حزب حاکم توانست 88.05 درصد آرا را از آن خود کند و به عنوان حزب اول درمجلس جای بگیرد.

درانتخابات پارلمانی قزاقستان هفت حزب با یکدیگربه رقابت پرداختند که دراین میان حزب سوسیال دموکرات توانست تنها 4.62 درصد آرا را از آن خود کند و با توجه به اینکه نتوانسته بود حداقل 7 درصدی را به دست آورد نتوانست به پارلمان وارد شود.

جای امیدواری است که در کشوری مانند قزاقستان که تنها 15 سال ازاستقلال آن می گذرد هرانتخابات شفاف ترو دموکراتیک تربرگزارمی شود. هرچند قزاقستان برای رسیدن به نقطه مطلوب راه طولانی را درپیش دارد. این کشور باید اصلاحات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی خود را ادامه دهد.

ازنقطه نظرسیاسی اینکه تنها حزب نوراتان توانسته است به پارلمان این کشورراه پیدا کند نقطه منفی به شمارمی رود. به نظرمی رسد که احزاب مخالف باید سیاست های خود را با دقت بیشتری به اجرا برسانند تا بتوانند در چارچوب سیستم چند حزبی در پروسه دموکراتیک کردن قزاقستان شرکت کنند.