نگران نیروگاه بوشهر و روس‌ها نباشید
دیپلماسی ایرانی: نیروگاه بوشهر این روزها در صدر اخبار بین‌المللی قرار گرفته است. نام روسیه نیز به خودی خود با نام این نیروگاه گره خورده است. بارگذاری 80 تن سوخت اورانیوم با درصد غنی سازی پایین به راکتور اب سبک 1000 مگاواتی بوشهر، با همکاری روس‌ها همه را نگران کرده است. ایران با این پروژه به جمع کشورهایی می‌پیوندد که تکنولوژی هسته‌ای را در اختیار دارند. هر چند کمک مسکو به ایران می‌تواند منجر به تولید انرژی هسته‌ای در بوشهر تا پایان سال جاری میلادی شود، اما انتقادهای بی حد و حصر رسانه‌های غربی از روسیه و همراهی‌اش در این پروژه هم بسیار غیرمنصفانه و البته غیرحرفه‌ای بود.
آتلانتیک در ادامه این یادداشت می‌نویسد: حقیقت این است که ایران از نیروگاه بوشهر برای تولید تسلیحات هسته‌ای استفاده نخواهند کرد. تعبیر تعجیل ایران در راه‌اندازی این نیروگاه به تلاش دولت این کشور برای تولید تسلیحات هسته‌ای بسیار اشتباه است. درست است که راه افتادن نیروگاه بوشهر در حقیقت بر تجربه ایران در حوزه دانش هسته‌ای می‌افزاید اما مشکل اساسی در جای دیگری نهفته است: در فعالیت‌های تولید سوخت بی حد و حصر ایران، نیروگاه‌های نه چندان امن که در زیر سطح زمین ساخته شده‌اند و در احتمال وجود سایت‌های هسته‌ای که ایران مخفیانه فعالیت خود را در آن ادامه می‌دهد و البته از تیررس نظارت بین‌المللی هم به دور هستند. روسیه از چند سال پیش تاکنون همواره به منظور مخالفت جهانی با برنامه هسته‌ای ایران از وفای به عهد و به پایان رساندن ماموریت خود در بوشهر سرباز زده بود.
ایران نیز در این سالها از این اهمال روس‌ها تنها و تنها انتقاد می‌کرد. در گذشته روس‌ها ایرانی‌ها را به عدم پرداخت به موقع و طبق قرارداد متهم می‌کردند. بعضا مشکلات فنی و نبود تجهیزات اولیه مورد نیاز هم بهانه‌ای بود در دست روس‌ها. ایران اما در این سالها همواره با رد این ادعای روس‌ها، این کشور را به سهل انگاری و تلاش برای جلب رضایت غربی‌ها در تکمیل پروژه بوشهر متهم کرده است. از سال 2002 و 2003 که بخش‌هایی از برنامه مخفیانه هسته‌ای ایران در صدر اخبار بین‌المللی قرار گرفت، دولت روسیه گاه از در تعامل با ایران وارد شده و گاه تقابل را ترجیح داده است. هر چند روس‌ها در ملاعام ادعا می‌کنند که تن به فشارهای غرب نداده‌اند اما حقیقت این است که این فشارها تا اندازه‌ای منجر به سکون در پروژه بوشهر شده‌اند.
روس‌ها همواره از کمک خود به ایرانی‌ها در ساخت نیروگاه بوشهر به عنوان هویج استراتژی چماق و هویج یاد کرده‌اند. همزمان با تعلل روس‌ها، نمایندگانی از این کشور بر سر میز مذاکره با ایران حاضر می‌شدند و البته مسکو در ملاعام از تحریم‌ها و قطعنامه‌های بیشتر علیه ایران هم حمایت کرده است. پس از آنکه ایرانی‌ها به اصرار غرب برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای خود بی‌محلی نشان دادند، ایالات متحده و دولتمردان قاره سبز دور تازه‌ای از تحریم‌ها علیه ایران در شورای امنیت را جاری کردند که البته با حمایت روسیه هم همراه شد. روس‌ها برای مهر سکوت زدن بر دهان منتقدانی که این کشور را به کمک به اسیران در تولید تسلیحات هسته‌ای متهم می‌کردند، از تهران خواستند تا سوخت مورد نیاز این راکتور از مسکو تامین شود و ایران به شکل مستقل در مسیر تولید این سوخت قرار نگیرد. علاوه بر این براساس قراردادهای فیمابین ایران میله‌‌های سوخت هسته‌ای استفاده شده را هم به روسیه باز می‌گرداند. میله‌‌های مصرف شده دارای پلوتونیومی هستند که می‌تواند در مسیر تولید بمب هسته‌ای مورد استفاده قرار بگیرد.
همزمان بر خلاف ادعای غربی‌ها، روس‌ها شایعه درخواست ایران برای خرید تکنولوژی غنی سازی اورانیوم را به شدت تکذیب کردند. ایران در صورت خریداری این تکنولوژی می‌تواند به شکل مستقل اقدام به تولید سوخت مورد نیاز کند. سوختی که می‌تواند در تولید بمب هسته‌ای هم مورد استفاده قرار بگیرد. روس‌ها همواره تاکید کرده‌اند که این کشور می‌تواند سوخت مورد نیاز برای نیروگاه بوشهر را در اختیار ایران قرار دهد و نه تنها این نیروگاه بلکه تهران می‌تواند برای به کار انداختن هر نیروگاه دیگری در خاک این کشور هم از روس‌ها سوخت خریداری کند. در اینچنین شرایطی به زعم روس‌ها بهانه تولید سوخت در داخل از ایرانی‌ها گرفته می‌شود.
روند غنی سازی اورانیوم به غیر از مورد استفاده در تولید سوخت هسته‌ای می‌تواند در ساخت کلاهک بمب‌های هسته‌ای هم مورد استفاده قرار گیرد. روسیه در دسامبر 2007 انتقال سوخت اورانیوم به نیروگاه بوشهر را آغاز کرد. البته مقام‌های روس تاکید دارند که اصرار تهران بر غنی سازی اورانیوم و هزینه هنگفت نگهداری و تولید آن مشکوک به نظر می‌رسد.
با همین استدلال بود که روس‌ها در نهمین روز از ماه ژوئن به چهارمین قطعنامه علیه ایران رای مثبت دادند. روس‌ها در پاسخ به منتقدانی که این کشور را به اتخاذ به رویکردی دوگانه متهم می‌کنند تاکید دارند که بحث کمک روسیه به ایران در نیروگاه بوشهر با ماجرای رای مثبت مسکو به قطعنامه‌های علیه ایران در شورای امنیت اندک ارتباطی ندارد. روس‌ها تاکید دارند که نظارت بین‌المللی بر نیروگاه بوشهر حتی از حد معمول هم فراتر رفته و در این شرایط ایران نمی‌تواند در این نیروگاه اقدام به تولید تسلیحات هسته‌ای و یا تکثیر تسلیحات کند. ایران بر اساس توافق با روس‌ها، دوربین‌های مدار بسته‌ای را در سرتاسر نیروگاه مستقر کرده که ناظران بین‌المللی می‌توانند از دور نیز فعالیت در این نیروگاه را تحت نظر داشته باشند. پس از تکمیل نیروگاه بوشهر تعدادی از تکنسین‌های روس در این کشور باقی می‌مانند تا هم دانشمندان جوان ایرانی را آموزش و هم هرگونه تخلف را گزارش دهند. روس‌ها حتی به ایران در خصوص هرگونه تخلف از مفاد توافقنامه هشدار داده و تاکید کرده‌اند که هرگونه تلاش ایران برای اعمال تسلط بر برنامه‌های نیروگاه بوشهر می‌تواند روسیه را از این قرارداد خارج کند. در سال‌های اخیر با وجود سر و صدایی که رسانه‌های غربی به راه انداخته‌اند، دولت جورج بوش و باراک اوباما با این موضع روسیه در قبال ایران مشکلی نداشته‌اند.
امریکایی‌ها با این استدلال که اگر قرار است ایران به تسلیحات هسته‌ای دست یابد بهتر است یک کشور خارجی از جزئیات این عملیات مطلع باشد تا هیچ کس، موافق هستند. اگر ایران مبنا را بر دستیابی به تسلیحات هسته‌ای گذاشته باشد نیازی به عملی کردن این نیت در نیروگاه بوشهر ندارد. نه در بوشهر و نه در نطنز که تحت مراقبت شدید بین‌المللی قرار دارد، امکان دستیابی به تسلیحات هسته‌ای وجود ندارد. شاید روزی جامعه جهانی مانند یک سال پیش از وجود نیروگاهی در قم آگاهی یابد.
منبع: دیپلمات
نظر شما :