طالبان دست دوستی کرزای را رد می کند
حامد کرزای، رئیس جمهور افغانستان در پی یکی از خونین‌ترین حملات انتحاری طالبان در کابل، پایتخت افغانستان، اعلام کرد آماده است به محل اختفای طالبان سفر کرده و با ملا محمد عمر، رئیس این گروه، و گلبدین حکمتیار، یکی دیگر از فرماندهان نیروهای مخالف، درباره صلح مذاکره کند.
کرزای که پشتون و از قبیله پوپال‌زای طایفه دورانی است مانند بسیاری دیگر از پشتون‌ها با ظهور طالبان در اواسط دهه 1990 و قدرت گرفتن آن‌ها، به جمع هواداران این گروه پیوست. این در حالی بود که او پیش از تصرف کابل توسط طالبان مدتی در مقام معاون وزیر امور خارجه، در دولت برهان‌الدین ربانی فعالیت کرده بود.
اندکی پس از قدرت گرفتن طالبان (آن طور که خود کرزای می‌گوید) به دلیل ارتباط‌های مشکوک این گروه با سازمان‌های اطلاعاتی پاکستان، کرزی از آن‌ها جدا شد و زمانی که طالبان کابل را تصرف کرد حتی پیشنهاد نمایندگی دائم دولت آن‌ها را در سازمان ملل متحد نپذیرفت و به کویته پاکستان رفت.
اما تغییر اصلی در دیدگاه‌های کرزی نسبت به طالبان در سال 1999 و پس از ترور پدرش اتفاق افتاد که گفته می‌شد به دست نیروهای طالبان به قتل رسیده است. کرزی از آن زمان به عنوان دشمن قسم خورده طالبان شناخته می‌شود که غیر از دلایل سیاسی انگیزه شخصی نیز برای مبارزه با طالبان دارد و شاید همین مساله او را به یکی از بهترین گزینه‌ها برای تصدی ریاست دولت موقت افغانستان بلافاصله پس از سقوط طالبان در سال 2001 تبدیل کرد؛ منصبی که بعداً راه را برای ریاست جمهوری او باز کرد.
به رغم این کینه کهنه، اکنون به نظر می‌رسد در پی تشدید فشار طالبان و قدرت گرفتن مجدد آن‌ها در برخی استان‌های جنوبی افغانستان، این دشمن قسم خورده، به تعبیر هرالد تریبیون، با شاخه‌ای زیتون به نشانه صلح، دست دوستی به سمت طالبان دراز کرده است.
این در حالی است که تا چند ماه پیش کرزی حتی از پذیرفتن درخواست آزادی برخی زندانی‌های طالبان در قبال جان گروگان‌های خارجی و افغانی اکراه داشت (به ویژه در ماجرای گروگان‌های کره‌ای) و مذاکره با آن‌ها را خلاف میثاق‌های بین‌المللی درباره منع مذاکره با گروه‌های تروریستی می‌دانست و معتقد بود این گونه افعال به طور غیر مستقیم به معنای به رسمیت شناختن آن‌هاست و در دراز مدت باعث تقویت بیشتر این گروه می‌شود.
البته کرزای اوایل ماه سپتامبر نیز به طور بسته به احتمال انجام مذاکرات صلح با طالبان اشاره کرده بود اما پس از تعیین پیش‌شرط از سوی طالبان و رد آن از سوی کرزی این قضیه منتفی به نظر می‌رسید. طالبان به عنوان پیش‌شرط مذارکرات صلح خواسته بود تمام نیروهای خارجی به طور کامل از افغانستان خارج شوند.
اما نکته قابل تامل درباره سخنان اخیر کرزای این است که پیشنهاد و تغییر موضع اخیر او تنها یک روز پس از بازگشت‌اش از سفر به ایالات متحده مطرح می‌شود. به عقیده برخی تحلیل‌گران این تغییر موضع شاید نتیجه مذاکراتی باشد که کرزی طی این سفر با مقامات سازمان ملل و کاخ سفید انجام داده است.
کرزای در پیشنهاد جدید خود، ساعاتی پس از حمله انتحاری که موجب کشته شدن 30 نفر از جمله دو غیر نظامی شد، گفت حتی حاضر است در صورتی که طالبان دست از خشونت بردارد، مدیریت برخی وزارتخانه‌ها را در کابینه افغانستان به مقامات طالبان اختصاص دهد.
این بیانات که با لحنی کاملاً مسالمت‌جویانه ادا شدند به وضوح نشان می‌دهند که اکنون کرزی آماده پذیرش مذاکرات صلح با طالبان است. به عقیده برخی کارشناسان بخشی از این تغییر موضع نیز در نتیجه فشار نیروهای ناتو و سایر دولت‌های خارجی حاضر در افغانستان برای انجام مذاکره با طالبان است.
در حقیقت نیروهای ناتو که پس از حمله ائتلاف بین‌المللی به افغانستان مسئول برقراری امنیت در داخل این کشور شده‌اند (نیروهای ائتلاف بین‌المللی به فرماندهی ارتش آمریکا (ایساف) تنها مسئول رسیدگی و مبارزه با فعالیت‌های گروه القاعده در افغانستان هستند) در ماه‌های اخیر در پی افزایش شمار عملیات انتحاری و آدم‌ربایی توسط طالبان به کرزای فشار می‌آوردند تا برای آرام کردن اغتشاش‌ها به مذاکره تن دهد چرا که دولت‌های متبوع کشورهای حاضر در صف نیروهای ناتو با افزایش ناامنی در افغانستان نه تنها در عرصه بین‌المللی در مظان اتهام بی‌کفایتی قرار گرفته‌اند بلکه فشارهای داخلی نیز بر آن‌ها در حال افزایش است.
از سوی دیگر طالبان در سال جاری میلادی با تغییر موفق استراتژی مبارزه، از تاکتیک جنگ‌های نامنظم کلاسیک به تاکتیک‌های ترور، توانسته فشار مضاعفی بر این نیروها وارد کند و آن‌ها را وارد بازی خطرناکی کرده که نتیجه آن گزارش‌هایی است که نشان می‌دهند طی سال گذشته نیروهای ناتو و ایساف در عملیات علیه طالبان بیشتر از عملیات‌های تروریستی طالبان موجب مرگ غیر نظامیان بی‌گناه افغانی شده‌اند (طبیعتاً صحت این گزارش از سوی فرماندهی ایساف رد شده است).
در چنین شرایطی اعتماد عمومی مردم افغانستان به دولت مرکزی کرزی و نیروهای خارجی مستقر در این کشور در حال کاهش است و مانند شمارش معکوس مهلت مقابله با نیروهای طالبان را برای دولت افغانستان و نیروهای ناتو کوتاه‌تر و کوتاه‌تر می‌کند به نحوی که ظاهراً از دید فرماندهان ناتو دیگر مهلت چندانی برای مقابله نظامی موفق با طالبان باقی نمانده (با توجه به درگیری شش ساله‌ای که اثر قابل توجهی نداشته است) و به همین خاطر اصرار دارند دولت کرزای با طالبان وارد مذاکره شود تا شاید از این طریق این دشمن مهار نشدنی که اخیراً کنترل بخش‌هایی از استان‌های جنوبی افغانستان را به دست گرفته بود، دست از خشونت بردارد.
با این وصف اکنون شاید تنها مانعی که سد راه مذاکرات صلح کرزی و طالبان شود تکرار مجدد پیش‌شرط قبلی طالبان درباره خروج تمام نیروهای خارجی از افغانستان باشد چرا که کرزی در سخنان اخیر خود همچنان تاکید کرد اجرای این پیش‌شرط غیر ممکن است. او گفت: «این را باید روشن کنم که تا زمانی که تمام راه‌هایی که لازم داریم ساخته نشده است، تا زمانی که الکتریسته لازم و آب سالم نداریم، و تا زمانی که ارتش و پلیس ملی ما به اندازه کافی نیرومند نشده است، من به خروج هیچ یک از نیروهای خارجی راضی نخواهم شد.»
او همچنین در این سخنان گفت: «اگر نشانی مخفیگاه سران طالبان را بدانم، حتی نیازی نیست که آن‌ها به این‌جا [کابل] بیایند بلکه من شخصاً آماده‌ام که آن‌جا بروم و با آن‌ها مذاکره کنم.» او همچنین درباره آمادگی‌اش برای پذیرش برخی مقامات طالبان برای حضور در پست وزارت کابینه‌اش - در صورتی که سلاح‌هایشان را زمین بگذارند - گفت: «اگر درخواست آن‌ها از ما چنین چیزی باشد بلافاصله آن مقام وزارت را به نماینده آن‌ها تحویل خواهیم داد. امیدوارم تمام درخواست‌هایشان به همین سادگی باشد.»
دولت افغانستان از ابتدای تشکیل این حق را برای اعضای طالبان در نظر گرفته است که در صورتی که سلاح‌هایشان را کنار بگذارند و دولت مرکزی افغانستان را به رسمیت بشناسند به آن‌ها اجازه می‌دهد به خانه‌های خود بازگردند. بر اساس این برنامه چندین هزار نفر از افراد رده پایین طالبان تسلیم شده و از مزایای عفو عمومی برخوردار شده‌اند. اکنون چندین تن از نمایندگان پارلمان افغانستان و شماری بیشتر از مقامات محلی افغانستان را نیروهای سابق طالبان تشکیل می‌دهند. حتی برخی از اعضای برجسته گروه حکمتیار نیز که خود را تسلیم کرده اکنون از مقامات رده بالای دولتی به شمار می‌روند.
اما از فرماندهان رده بالای طالبان تاکنون کسی حاضر به تسلیم نشده چرا که بسیاری از آن‌ها حتی در صورتی که از عفو عمومی دولت افغانستان برخوردار شوند، به خاطر حمایت عملی از نیروهای القاعده در زمان زمامداری طالبان تحت تعقیب نیروهای آمریکایی قرار دارند و عفو دولت افغانستان شامل منع تعقیب نیروهای آمریکایی نمی‌شود.
گفته می‌شود بیشتر فرماندهان رده بالای طالبان در مخفیگاه‌هایی در شمال پاکستان پناه گرفته‌اند.
کمتر از 24 ساعت از انتشار این سخنان، قاری محمد یوسف که خود را سخنگوی طالبان معرفی می کند در گفتگویی تلفنی با رویترز با اشاره و تاکید بر پیش شرط قبلی طالبان درباره خروج 50 هزار نیروی خارجی حاضر در افغانستان، پیشنهاد مذاکرات صلح با کرزی را رد کرد.
او که از محلی نامعلوم صحبت میکرد، گفت: «دولت کرزی یک دولت دست نشانده است و هیچ قدرتی ندارد. چرا ما باید وقت خودمان را برای مذاکره با تلف کنیم. تا زمانی که نیروهای آمریکا و ناتو در افغانستان حضور دارند گفتگو با دولت غیر ممکن است.»
یوسف همچنین در پاسخ به بعضی دیگر از سخنان کرزای که گفته بود حتی ملا عمر و حکمتیار می توانند در انتخابات ریاست جمهوری 2009 افغانستان شرکت کنند، گفت: «از یک طرف آمریکا نام رهبران ما را به عنوان افراد تحت تعقیب منتشر کرده و طالبان را گروه تروریستی خوانده است و از طرف دیگر کرزی درباره مذاکرات صلح صحبت می کند. این بیشتر به یک لطیفه شبیه است!»
حکمتیار و ملا عمر هر دو از جمله افراد تحت تعقیب نیروهای آمریکایی هستند.
نظر شما :