از غرب تا شرق برای تحریم مهیا شوید

دیپلماسی ایرانی: مدت‌هاست که همگان از تلاش برای متوقف کردن برنامه هسته‌ای ‌ایران سخن می‌گویند. برای بسیاری از کشورها برخورداری ‌ایران از منابع غنی نفتی و دوستی با‌ اینچنین کشوری، فرآیندی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. با‌ این همه نشانه‌های امیدوار کننده‌ای وجود دارد دال بر‌ این که اندک اندک صبر کشورهای بزرگ در برابر ‌ایران نیز لبریز می‌شود.

این نخستین پاراگرافی است که ستون‌نویس نیویورک تایمز برای آغاز مطلب خود انتخاب می‌کند. یک هفته پس از تصویب دور جدید تحریم‌ها علیه‌ ایران، روزنامه امریکایی نیویورک تایمز از میزان موفقیت در انتظار چهارمین دور از تحریم‌ها سخن می‌گوید. تحریم‌های اعمال شده از سوی‌ ایالات متحده بر ‌ایران از سال 1979 تا کنون، بی‌اغراق سنگین‌ترین تحریم‌ها در بعد بین‌المللی است. با‌ این همه چهار سال پس از آنکه شورای امنیت در قالب قطعنامه‌ای از‌ ایران خواست به روند غنی سازی اوراینوم خود پایان دهد، اروپا همچنان شریک شماره یک‌ این کشور در حوزه تجاری است. با‌ این همه گویا اروپایی‌ها‌ این بار بازی را متفاوت‌تر از پیش آغاز کرده‌اند. ‌این بار یک هفته پس از آغاز‌ این تحریم‌ها در قالب شورای امنیت، اروپایی‌ها کاسه داغ تر از آش شدند و از بسته تحریمی‌ خاص خود سخن می‌گویند. ژاپن، کره جنوبی و استرالیا نیز اعلام کردند که به زودی با ‌این دور جدید از تحریم‌ها همراه خواهند شد.

اعضای شورای امنیت در واپسین دور از تحریم‌ها تلاش کردند دسترسی‌ ایران به منابع مالی بین‌المللی را متوقف کنند و البته به همکاری تجاری با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ‌نیز پایان دهند. در ‌این بیانیه الزاماتی نیز برای کشورها لحاظ شده و به تمام آنها دستور داده می‌شود که مانع از فعالیت بانک‌های‌ ایرانی شوند که با برنامه هسته‌ای‌ این کشور گره خورده‌اند. همزمان استفاده کشتی‌های‌ ایرانی از بیمه بین‌المللی نیز ممنوع اعلام می‌شود.

اروپایی‌ها از دو روز پیش تاکنون در بروکسل دور هم جمع شده‌اند تا بسته تحریمی ‌جدیدی را مهیا کنند که بر اساس آن، خلا‌های موجود در چهارمین دور از تحریم‌ها علیه‌ ایران نیز پر شود. قرار است بر اساس‌ این بسته تحریمی ‌محدودیت‌های اعمال شده بر‌ ایران افزایش یابد. اروپایی‌ها بر خلاف شورای امنیت به دنبال اعمال تحریم بر حوزه‌های انرژی و سوخت نیز هستند.

اروپایی‌ها در مسیر بلوکه کردن تمامی‌ فعالیت‌های بانکی‌ ایران قدم می‌زنند. حرکتی که می‌تواند تیر خلاص به معادلات تجاری میان دو طرف نیز باشد. هنوز زنگ آغاز رسمی‌ این تحریم‌ها به صدا در نیامده است که اروپایی‌ها اندک اندک فاصله گرفتن از بانک‌های ‌ایرانی را آغاز کرده‌اند. شرکت زیمنس از المان در زمره کشورهایی است که تحریم‌ ایران را آغاز کرده است. البته همزمان ‌این شرکت بر لزوم پایبند بودن به قراردادهای منعقد شده در گذشته پافشاری می‌کند و بسیاری از تحلیل‌گران اعتقاد دارند که علت‌ این پافشاری نشان دهنده عدم تمایل زیمنس به قطع رابطه کلی است.

روسیه اما در‌این میانه بیشترین بازی را با ‌ایرانی‌ها داشت. بازی طولانی که با رد تحریم‌ها آغاز و با تصویب آنها به نتیجه رسید. شاید به دلیل همین برخوردهای دوگانه بود که اروپایی‌ها با ولادیمیر پوتین نخست وزیری روسیه در پاریس با نوعی از محافظه‌کاری برخورد کردند. روس‌ها هنوز در فروش یا عدم فروش موشک‌های اس سیصد به‌ایرانی‌ها در تردید به سر می‌برند.

چین با وجود همراهی در دور آخر با تحریم‌های‌ ایران در چند سال گذشته تنها و تنها بر حجم معادله‌های نظامی‌خود با ‌این کشور افزوده است. ‌این بار شاید واشنگتن، مسکو و بروکسل باید دست در دست هم به پکن فشار بیاورند.

دولت باراک اوباما همواره بر لزوم تعامل با ‌ایران به جای تقابل اصرار ورزیده است و همزمان از به زبان آوردن جنس تنبیه‌های‌ ایران سرباز می‌زند. با ‌این همه کاخ سفید اواخر هفته گذشته لیستی بلند بالا از کمپانی‌هایی که با برنامه هسته‌ای‌ ایران همکاری دارند منتشر کرد. کنگره ‌ایالات متحده اما در مسیر خود برای تشدید تحریم‌های ‌ایران گام برمی‌دارد. تحریم‌هایی که بی شک جدی‌تر و نفس‌گیرتر خواهند بود. اعضای کنگره اعتقاد دارند که اوباما باید برای کشورها و کمپانی‌هایی که تحریم‌ ایران را نادیده می‌گیرند، موارد تنبیهی قائل شود.