سفر به چین؛ اهداف دیپلماتیک یا سیاسی؟

دیپلماسی ایرانی: برخی تحلیل‌گران سفر محمود احمدی نژاد به چین را در شرایطی که چین و روسیه برای صدور قطع نامه جدید علیه ایران همسو با دیگر اعضای شورای امنیت شده‌اند، قابل توجه می‌دانند. اما در این میان برخی دیگر بعد تبلیغاتی این سفر را برجسته تر از دیگر ابعاد می‌بینند. به اعتقاد این دسته از تحلیل‌گران حضور رئیس جمهور یک کشور در مراسم روز ملی ایران در نمایشگاه اکسپو شانگهای که در سطح شهرداران و مقامات رده دوم کشورها برگزار می‌شود، جای سوال دارد گرچه در کنار این حضور رایزنی‌های دیپلماتیک نیز قابل پیش بینی است.

اما نکته اینجاست که این سفر تا چه اندازه بر موضع چین در ارتباط با صدور قطع نامه جدید تاثیرگذار خواهد بود. در این خصوص باید گفت که شواهد حاکی از تصویب قطعی قطع نامه دیگری علیه ایران است اما در مورد شدت و ضعف آن کارشناسان معتقدند که ظرفیت تحریمی قطع نامه بعدی در مقایسه با قطع نامه‌های قبلی و قطعنامه‌ای که امریکا در نظر داشت در مورد ایران به تصویب برساند، کمتر است و دلیل آن باز گذاشتن راه ایران برای بازگشت به مذاکرات و ممانعت از قطع ارتباط ایران با جامعه جهانی است.

به نظر می‌رسد سفر آقای احمدی نژاد به چین در مقطع زمانی فعلی حتی با زیر ساخت‌های اقتصادی برای بهره برداری‌های دیپلماتیک چندان سودمند نخواهد بود. از سوی دیگر این سفر می‌تواند حاکی از حضور بین المللی ایران و نمایش ارتباطات بین المللی ایران باشد. اما این فاکتورها بر روند تصویب قطع نامه یا کاهش محدودیت‌هایی که قطع نامه در مورد ایران مد نظر دارد، تاثیرگذار نخواهد بود.

باید توجه داشت که با توافق نامه تهران ممکن است برخی اعضای غیر دائم شورای امنیت به بازنگری و تجدید نظر در مواضع خود در مورد ایران روی آورده باشند اما تحریم ایران در قالب تصویب قطع نامه چهارم در بین پنج عضو دائم شورای امنیت به امری هماهنگ شده تبدیل گردیده است.

شاید بتوان گفت که فکر ایجاد انشقاق میان چین و روسیه با غرب فکری ناپخته است؛ بسیاری از صاحب نظران باور دارند که اعضای دائم در پروتکل‌های خاص میان خود رویکرد بسیار شفافی نسبت به یکدیگر دارند.

از سوی دیگر چین و روسیه هر کدام مکانیسم‌‌های مجزا و منطبق با منافع خود را در برابر ایران دارند؛ ارتباط ایران و چین با ارتباط چین و امریکا، روسیه و امریکا و روسیه و چین متفاوت است. هر یک بازی خاص خود را دارند اما در فضای فعلی سفر رئیس جمهور ایران به چین از دید برخی منابع مطلع نه تنها تاثیری بر روند تصویب قطع نامه و ممانعت از صدور آن یا به تاخیر انداختن آن ندارد بلکه به گونه ریشه در مسائل سیاسی ایران دارد. به سخن دیگر این تحلیل‌گران سفر احمدی نژاد به چین در آستانه سالگرد انتخابات ریاست جمهوری در ایران را یک نشانه برای نمایش ثبات و شرایط عادی در کشور برای جامعه جهانی می‌دانند.