انتخابات پارلمانی در قره‌باغ کوهستانی، واکنشها و چشم اندازها

بر اساس اعلام رسانه‌هاى منطقه "باکو ساآکيان" رئيس دولت خودخوانده قره باغ کوهستانى که  هفته گذشته دستور برگزارى انتخابات پارلمانى در 23 ماه مى را صادر کرده بود این انتخابات در تاریخ مقرر بر گزار شد. قبل و بعد از برگزاری واکنشهای مختلفی از سوی برخی کشورها و احزاب و شخصیتها نسبت به آن نشان داده شد.

"الخان پولخ اف"، سخنگوى وزارت امور خارجه جمهورى آذربايجان گفت: جامعه جهانى برگزارى انتخابات پارلمانى در قره باغ کوهستانى را به رسميت نخواهد شناخت. به گفته وى تصميم به برگزارى اين انتخابات تاکيد مجدد بر تداوم سياست اشغال است.

تاکنون هيچ کشورى حتى ارمنستان اين جمهورى خودخوانده را به رسميت نشناخته ‌است و سازمان ملل نيز آن را بخشى از خاک جمهورى آذربايجان مى‌داند. رييس جمهورى آذربايجان اخيرا اعلام کرده است که حل مناقشه قره باغ با برقرارى دولت خودمختار قره باغ در ترکيب جمهورى آذربايجان و حفظ تماميت ارضى اين کشور ميسر خواهد شد.

وزارت خارجه این کشور همچنین اعلام کرد فهرستی از کسانی که از سایر کشورها جهت نظارت بر انتخابات غیر قانونی پارلمانی به قره باغ رفته اند در دست تهیه دارد و از این پس این افراد در صورتی که بخواهند به آذربایجان سفر کنند از ودادن ویزا ورود آنها به خاک این کشور ممانعت به عمل خواهد آمد. 

ایران 

خبرگزاری آپا در باکو خبرداد سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته است: قره باغ خاک تاریخی آذربایجان است در این اراضی برگزاری انتخابات از سوی جدائی طلبان غیر قانونی است. همین آژانس خبری اضافه کرد سفارت ایران اعلام کرد که این انتخابات را به رسمیت نمی شناسد و نماینده ای برای نظارت بر انتخابات به قره باغ گسیل نداشته است.

اتحادیه اروپا

اتحادیه اروپا اعلام کرد که برگزاری انتخابات پارلمانی در قره‌باغ را به‌رسمیت نمی‌شناسد. «کاترین اشتون وزیر امور خارجه اتحادیه اروپا اعلام کرد که اتحادیه اروپا برگزاری انتخابات پارلمانی در قره‌باغ را غیر قانونی دانسته و آن را به‌رسمیت نمی‌شناسد.»

 وی گفت: «این مسئله نباید حل مسالمت‌آمیز مناقشه قره‌باغ ميان آذربايجان و ارمنستان را تحت تاثیر قرار دهد.» اين مقام ارشد اروپايى با اعلام حمایت اتحادیه اروپا از تلاش گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا برای حل مناقشه قره‌باغ، خواستار تقویت فعالیت آنان در این باره شد.این موضع گیری موجب ناراحتی ایروان شد.

همچنین کمیته وزرای شورای اروپا اعلام کرد این انتخابات را به رسمیت نمی شناسد.

روسيه

"آندرى نسترينکو" سخنگوى رسمى وزارت امور خارجه روسيه اعلام کرد که اين کشور از اصل تماميت ارضى آذربايجان حمايت مى کند و همچنين قره باغ کوهستانى را به عنوان يک کشور مستقل به رسميت نمى‌شناسد. نسترينکو روز دوشنبه 3خرداد89 در تشريح مواضع روسيه در قبال انتخابات پارلمانى روز گذشته در قره باغ گفت: «مقامات مسکو از اصل تماميت ارضى آذربايجان، همانند ساير اصول بين المللى ديگر حمايت مى کند.

وی افزود، همان طور که همه مى دانند روسيه قره باغ کوهستانى را به عنوان يک کشور مستقل به رسميت نمى‌شناسد. به عقيده ما، وضعيت حقوقى آينده اين منطقه بايد بدون بکار گيرى اعمال زور و در نتيجه مذاکرات سياسى بين طرفين درگير در اين مسئله و در چارچوب روند حل و فصل مناقشه قره باغ تعيين شود.» اين ديپلمات روس افزود: «علاوه بر اين روسيه بر اين عقيده نيست که روند حل و فصل مناقشه قره باغ مى تواند وابسته به برگزارى انتخابات پارلمانى در اين منطقه باشد.» به گفته نسترينکو، روسيه در مشارکت نزديک با همه شرکاى فعال در گروه مينسک سازمان امنيت و همکارى اروپا (شامل روسيه، آمريکا و فرانسه) در آينده نيز با انرژى تمام به دو کشور آذربايجان و ارمنسيتان براى هر چه سريعتر به توافق رسدين در خصوص حل و فصل مناقشه قره باغ کمک خواهد کرد.

سازمان امنيت و همکارى اروپا

وزير امور خارجه قزاقستان به عنوان رئيس کنونى سازمان امنيت و همکارى اروپا اظهار داشت اين سازمان انتخابات پارلمانى برگزار شده در قره‌باغ را به رسميت نمى‌شناسد و معتقد است اين اقدام نمى‌تواند به حل مناقشات در اين منطقه کمک کند."کانات ساودابايف "، وزير امور خارجه قزاقستان به عنوان رئيس کنونى سازمان امنيت و همکارى اروپا، اظهار داشت، برگزارى انتخابات پارلمانى در ناگورنوقره باغ به حل اختلافات و درگيرى‌ها در منطقه کمک نمى‌کند.

ساودابايف در مصاحبه با اينترفکس اظهار داشت: تا زمانى که سازمان امنيت و همکارى اروپا استقلال ناگورنو- قره‌باغ را به رسميت نشناسد، برگزارى انتخابات پارلمانى هيچ معنايى نداشته و هيچ تاثيرى بر روند حل و فصل مناقشات ناگورنو- قره‌باغ نخواهد داشت.

در همین حال رئیس این سازمان نیز از عدم اهمیت این انتخابات در قره باغ سخن به میان آورد.

سازمان پیمان آتلانیک شمالی (ناتو)

دبیر کل ناتو در مصاحبه مطبوعاتی مشترک با رئیس جمهور ارمنستان در بروکسل ضمن تائید تلویحی موضع اتحادیه اروپا در قبال انتخابات پارلمانی در قره باغ، اعلام کرد هر گونه مساعدت این سازمان در چارچوب گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا قابل تصور است و ناتو مستقیما در خصوص بحران قره باغ دخالتی نخواهد کرد. وی پیشتر بر عدم امکان عملیات نظامی در قره باغ تاکید کرده بود.

گرجستان

ویکتوریا دمینتوا وزیرخارجه گرجستان اعلام کرد ،کشورش از تمامیت ارضی آذربایجان حمایت می کندو انتخابات پارلمانی در قره باغ را به رسمیت نمی شناسد. و برای مذاکرات صلح آمیز براساس موازین بین المللی در جهت حل بحران قره باغ آلترناتیوی نمی بیند.

ترکیه

وزارت خارجه ترکیه اعلام کرد انتخابات پارلمانی در قره باغ با موازین حقوق بین الملل منافات دارد وبر مذاکرات صلح قره باغ تاثیر منفی می گذارد. احد داود اوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز در مصاحبه ای خاطر نشان ساخت که آزادی اراضی اشغالی آذربایجان از سوی ارمنستان برای منطقه صلح بارمغان می آورد.

چک

وزیر امور خارجه چک نیز ضمن برسمیت نشناختن انتخابا ت در قره باغ اعلام کرد حل بحران قره باغ باید در چارچوب مرزهای شناخته شده بین المللی آذربایجان و غیر قابل تغییر بودن این مرزها و بر اساس موازین بین المللی حل و فصل شود.

فرانسه

وزارت خارجه این کشور اعلام کرد انتخابات پارلمانی در قره باغ را به رسمت نمی شناسد.

رومانی

خوزه مانوئل باروزو وزیر خارجه رومانی در حضور رئیس جمهور ارمنستان ،انتخابات پارلمانی در قره باغ را محکوم کرد و موجب ناخرسندی سرکیسیان شد.

وزیر خارجه هلند نیز این انتخابات را به رسمیت نشناخت. چین نیز از تمامیت ارضی آذربایجان حمایت نمود واین انتخابات را رسمی ندانست. کشور پادشاهی نروژ نیز انتخابات در قره باغ را غیر قانونی اعلام کرد.وزیر خارجه مصر هم گفت که بحران قره باغ باید از طریق صلح آمیز حل و فصل شود.

در همین حال در داخل آذربا یجان نیز حزب حاکم آذربایجان نوین و احزاب طرفدار دولت و احزاب مخالف دولت این انتخابات را شدیدا محکوم کردند و بر حفظ تمامیت ارضی کشورشان و عدم استقلال قره باغ یا قرار گرفتن آن در ترکیب ارمنستان تاکید کردند و برخی از احزاب و شخصیتهای آذری نیز اعلام کردند در صورت عدم حل مناقشه از طرق صلح آمیز ،باکو استفاده از راههای دیگر را برای خود محفوظ داشته است .(منظور راه حل نظامی است که گروه مینسک، واتحادیه اروپا و ناتو با این اقدام مخالفت کرده اند )

درمیان مواضع آذریها اظهارات برخی از مقامات آذری و رهبران احزاب این کشور قابل تامل ونمود بیشتری دارد از جمله آنکه شاهین علیف رئیس شعبه حقوق و قانونگذاری نهاد ریاست جمهوری آذربایجان گفت: هیچ کشوری انتخابا پارلمانی در قره باغ را به رسمیت نمی شناسد و نمی تواند بشناسد.

الیاس اسماعیل اف رهبر حزب عدالت آذربایجان نیز گفت: در اشغال اراضی کشورش وعدم حل بحران قره باغ غرب مقصراست نه روسیه؟ وی همچنین پیشنهاد کرد که آذربایجان از حل مناقشه قره باغ توسط گروه مینسک سازمان امنیت وهمکاری اروپا امتناع کند و تلاش نماید تا این بحران از طریق کشورهای همسایه و با تشکیل گروه3 شامل ایران، روسیه و ترکیه حل و فصل شود.

در همین حال الهام علیف رئیس جمهور آذربایجان که به مناسبت روز ملی کشورش (28 ماه می) در مراسم رسمی سخنرانی می کرد گفت: کشورها از جمله همسایگان و سازمانهای بین المللی اعم از کنفرانس اسلامی، اتحادیه اروپا ،سازمان کنفرانس امنیت و همکاری اروپا، پارلمان اروپا از تمامیت ارضی آذربایجان حمایت می کنند و انتخبات پارلمانی ساختگی توسط جدائی طلبان را در قره باغ به رسمیت نمی شناسند وی صدور قطعنامه های جدید و برداشته شدن گامهای سیاسی در خصوص حل بحران قره باغ را سبب تشویش خاطر فراوان ارمنستان دانست و اضافه کرد قطعنامه صادر شده توسط پارلمان اروپا در تاریخ 20 می در حمایت از تمامیت ارضی آذربا یجان ،معرفی شدن ارمنستان به عنوان تجاوز گر، و عدم به رسمیت شناختن تغییر مرزهای شناخته شده بین المللی با توسل به زور و عدم امکان حل مناقشه قره باغ با حفظ وضع موجود (در اشغال بودن 20 %از اراضی آذربایجان توسط ارمنستان ) و تاکید بر آزادی اراضی اشغالی آذربایجان ستود و آنرا براساس موازین حقوق بین الملل توصیف کرد . وی همچنین از عدم بازگشائی مرزهای ترکیه با ارمنستان ابراز خوشحالی نمود و آنرا موضعی عادلانه قلمداد کرد.الهام علیف اضافه کرد اینکه ارمنستان این قطعنامه پارلمان اروپا را به تمسخر می گیرد و به آن می خندد وبراین باور است که مفاد آن با اصول مندرج در بیانیه مادرید در تناقض است مورد انتقاد قرار داد وادعای آنها را رد کرد و گفت مضمون این قطعنامه با اصول مادرید هماهنگی دارد وهردو آنها براساسا مقررات بین المللی و قطعنامه های سازمان ملل تهیه شده است. پیشتر وزیر خارجه آذربایجان گفته بود :ایروان به اصول تجدید نظر شده مادرید بمنظور حل مناقشه قره باغ نه پاخ مثبت داده نه پاسخ منفی!

با توجه باینکه در سال جاری انتخابات پارلمانی در آذربایجان برگزار خواهد شد و کمیسیون مرکزی انتخابات در این کشور از هم اکنون سرگرم فرام نمودن مقدمات آن است و احزاب سیاسی موافق و مخالف دولت نیز مذاکرع جهت تشکیل بلوکهای انتخاباتی و تعیین استراتژی وتاکتیکهای مربوطه را پیگیری میکنند بنظر می رسد از موضوع قره باغ در قبل و حین برگزاری انتخابات به عنوان موضوعی جهت جلب نظر رای دهندگان بسیار بیشتر از قبل بهره برداری خواهد شد.نظر باینکه باحتمال زیاد وزرای خارجه آذربایجان وارمنستان در اوایل ماه ژوئن با یکدیگر دیدار داشته باشند اقدامات تبلیغاتی در دوکشور در شراب=یط فعلی قابل درک است. اما اینگونه تلاشها همچون گذشته کمکی به حل مناقشه قره باغ نخواهدنمود.

همزمان با این تحولات محافل خبری از معرفی میتو برایزا رئیس آمریکائی سابق در گروه مینسک بعنوان سفیر جدید آمریکا در باکو از سوی باراک اوباما به سنای این کشور خبر دادند .این پیشنهاد از سوی آذربایجان مورد استقبال واقع شده است.لازم به ذکر است که واشنگتن بیش از یکسال است که در باکو سفیر ندارد.

آذربایجان در نظر دارد در 65 مین نشست مجمع عمومی سازمان ملل دو پیشنهاد در خصوص حل بحران قره باغ،جهت بررسی و تصمیم گیری ارائه نماید.

علیرغم حمایتهای شفاهی بسیاری از کشورها و سازمانهای بین المللی اعم ازاسلامی وغیر اسلامی از مواضع آذربایجان ، تاکنون مناقشه قره باغ راه حل خود را نیافته است . با توجه باینکه بحرانی کوچک در قفقاز جنوبی به بازی بزرگ مبدل شده و نقش کشورها وسازمانهای فرا منطقه ای در فرایند حل این بحران بسیار بیشتر از نقش دو کشور متخاصم و کشورهای منطقه (منهای روسیه که خود موجد بحران است ونقش زیادی ایفا می کند ) می باشد بعید به نظر می رسد این بحران در آینده نزدیک حل وفصل شود .(پیشتر در خصوص چالشهای بحران قره باغ باختصار مطلبی ارائه نموده بودم.)