فرصتى براى بانوى آهنين

 آلمانى ها چندی است که با حضور آنجلا مرکل در مقام صدراعظمى، شاهد تحولات جدیدی در سیاست خارجی خود هستند. يکى از اين تحولات پيگيرى جدى پيشنهاد برلين براى عضويت دائم در شوراى امنيت است.

سال ۲۰۰۴ آلمان و ژاپن به همراه برزیل و هند ایده‌ گسترش شورای امنیت را مطرح کردند. این پيشنهاد از جمله به دلیل روابط تیره‌ میان صدراعظم پیشین آلمان، گرهارد شرودر و آمریکا در آن سال به شکست انجامید.

جورج بوش رئیس‌ جمهور آمریکا سخنران پیش از مرکل در مجمع عمومی سازمان ملل بود. بوش در سخنان خود از گسترش شورای امنیت سازمان ملل استقبال کرد، اما تنها از ژاپن به عنوان نامزد واجد شرایط تصاحب این کرسی نام برد. وی بر ضرورت اصلاحات در سازمان ملل تأکید کرد.

او بدون این‌که نامی از آلمان ببرد، افزود که در چارچوب اصلاحات کلی در شورای امنیت و برای تضمین مبارزه‌ بهینه‌ با فقر در سراسر جهان، با بیماری‌ها و با پایمال کردن حقوق بشر باید به کشورهای دیگر هم توجه کرد.

با این حال آنجلا مرکل که کشورش هم اکنون و در پی کاهش محبوبیت فرانسه در میان کشورهای اروپایی اعتبار بیشتری را نسبت به گذشته کسب کرده است، موضوع عضویت آلمان را با جدیت بیشتری مطرح کرد. وی گفت ضروری است پس از 24 سال بحث و گفت و گو پیرامون اصلاحات در شورای امنیت، اکنون در این مورد اقدامی صورت بگیرد.

مرکل در این باره گفت: "شورای امنیت سازمان ملل در ترکیب کنونی‌اش دیگر بازتاب ‌دهنده‌ قدرت‌ های جهان امروزی نیست. بنابراین هیچ چاره‌ ای جز وفق دادن این شورا با واقعیت‌های سیاسی وجود ندارد." وی در ادامه افزود: "در چارچوب  اصلاحاتی کلی باید بر توانمندی عملی  سازمان ملل نیز در مجموع افزوده شود، زیرا سازمان ملل  تنها عرصه برای یافتن پاسخ ‌هایی الزام آور به چالش‌های جهانی است."

پیشنهاد عضویت ثابت آلمان در شورای امنیت سازمان ملل البته موضوع تازه ای نیست و پیشتر نیز در سال 2003 از سوی گرهارد شرودر، صدراعظم پيشين آلمان در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح شده بود. اما این بار این موضوع از زبان صدراعظمی مطرح می شود که اروپایی ها نگاه ویژه ای به وی دارند.

مواضعی که مرکل پس از انتخابش به عنوان صدراعظم آلمان در مورد موضوعات مورد بحث اروپا گرفته، مورد حمایت بسیاری از سیاستمداران در اروپا بوده است. او مخالف عضویت ترکیه در اتحادیه اروپایی است و تاکنون تلاش داشته تا در زمینه اختلافات اروپائیان با روسیه بر سر تامین انرژی نقش یک میانجیگر موفق را ایفا کند.

همین مواضع باعث شد  که برخی به وی در اروپا لقب "بانوی آهنین" بدهند، عنوانى که پیشتر مارگارت تاچر، نخست وزیر اسبق انگلیس موفق به کسب آن شده بود. سیاست های منطقه ای و جهانی مرکل همچنین باعث شد که مجله فوربس در سال 2006 و 2007 نام وی را در فهرست 100 زن قدرتمند جهان قرار دهد.

صدراعظم آلمان همچنین در میان مردم کشورش نیز از محبوبیت قابل قبولی برخوردار است. 100 روز پس از به قدرت رسیدن مرکل در آلمان، نظرسنجی ها در مورد وی حکایت از بالاترین محبوبیت یک صدراعظم در این کشور از سال 1949 حکایت داشتند.

او البته علاوه بر این که عنوان اولین زن صدراعظم آلمان را با خود یدک می کشد، جوانترین رهبر آلمان هم که این کشور تا کنون به خود دیده است، محسوب می شود.

اما آنجلا مرکل در حالی که میان هم وطن ها و هم قاره ای هایش القاب بسیاری را به خود اختصاص داده است، تلاش می کند که رابطه نزدیک خود با واشنگتن را نیز حفظ کند. حمایت های او از اعزام نیروهای آمریکایی به عراق از جمله مواضعی است که اگرچه به مذاق برخی از اروپائیان خوش نیامده، اما امیدهای جدیدى را در کاخ سفید برای نزدیکی بیشتر به آلمان پس از گرهارد شرودر پدید آورد.

شاید همین تمایل به تحکیم روابط با آمریکایی ها بود که باعث شد مرکل طى نطقش در سازمان ملل به موضوع ایران که با وجود حضور جنجال برانگیز احمدی نژاد در نیویورک، به شدت مورد توجه رسانه های آمریکایی است، جانب واشنگتن را بگیرد.

او به اظهارات احمدی نژاد اشاره کرد و گفت: "این جهان نیست که باید ثابت کند ایران خیال ساخت بمب اتمی ندارد. بلکه این ایران است که باید جهانیان را قانع کند که در راه دستیابی به بمب اتم گام بر نمی‌دارد." وی همچنین تاکید کرد که اگر ایران رفتار خود را عوض نکند، تحریم های سختی در انتظارش خواهد بود.

این سخنان در حالی از سوی مرکل ایراد شد که بر اساس گزارش های آلمان چندی است که با سیاست های اخیر فرانسه در زمینه مطرح کردن حمله نظامی به ایران مخالفت کرده و اعلام داشته است که از سیاست های اقدام قهرانه علیه تهران حمایت نمی کند.

آلمان همچنين مهمترين شريک تجارى ايران در اروپا محسوب مى شود و باوجودى که آمريکا تلاش مى کند که کشورهاى اروپايى را به اعمال تحريم هاى گسترده تر عليه تهران تشويق کند، همچنان اميدوار است که مناسبات اقتصادى اش را با ايران حفظ کند.

همیشه این گونه بوده است که سخنرانی روسای کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل بنا به رویه کلیشه ای خود به کلی گویی در زمینه مسائل جاری دنیا محدود باشد. در واقع مجمع عمومی سازمان ملل تا کنون بیشتر حکم گردهمایی بزرگی از رهبران دنیا را داشته است که گفت و گوها و ملاقات های حاشیه ای آن بيشتر از متن خبرساز بوده اند.