ايران در دقيقه نود نتيجه بازى را تغيير داد

ايران سرانجام بله را گفت. درست در روزهايى که همگان در نيويورک دور هم جمع شده‌‌اند تا متن قطعنامه اى عليه تهران را مهيا کنند و چهارمين دور از اين تحريم‌ها هم آغاز شود، در تهران خبرهاى خوبى به گوش رسيد: ايران غنى‌سازى اورانيوم خود را به ترکيه منتقل مى‌کند.

سفر رئيس‌جمهورى برزيل داسيلوا به تهران همانگونه که پيش بينى مى‌شد، پربار بود. بدين ترتيب دست اعضاى گروه پنج به اضافه يک که بر تحريم ايران اصرار داشند در حنا مانده است. به گزارش نيويورک تايمز اين موافقت براى تبادل سوخت را راهکارى کوتاه مدت و موقت براى برون رفت پرونده هسته اى ايران از بحران مى‌داند. بر اساس توافق ميان ترکيه، برزيل و ايران، تهران 1200 کيلوگرم از اورانيوم با درصد پايين غنى سازى شده خود را به ترکيه مى‌دهد و پس از يک سال ترکيه اورانيوم غنى سازى شده تا 20 درصد را از فرانسه و روسيه دريافت مى‌کند.

اکتبر گذشته بود که اروپايى‌ها اينچنين طرح تبادلى را مطرح کردند و البته در آن بازده زمانى ايران با اين مساله به شدت مخالفت کرد. اکنون مشخص نيست که آيا اين اعلام موافقت ايران و ميانجى‌گرى ترک‌ها به مذاق باراک اوباما هم خوش خواهد آمد يا خير؟ ايران همچنان به غنى‌سازى اورانيوم ادامه مى‌دهد و اين مساله مورد اعتراض امريکايى‌ها است.

در ماه اکتبر اروپايى‌ها با توجه به اصرارهاى ايران مبنى بر نياز به اورانيوم غنى‌سازى شده براى مصارف پزشکى تاکيد کردند که ايران مى‌تواند براى رفع ابهام غرب در خصوص توليد تسليحات هسته‌اى، اورانيوم خود را از کشورى ثانى تهيه کند. يک ديپلمات غربى که خواست نامش فاش نشود در اين خصوص مى‌گويد: ميزان اورانيومى که ايران به ترکيه مى‌فرستد کمى بيش از  نيمى از ذخيره اورانيومى اين کشور است. ايران بازى و شرايط حاکم بر ان را به کلى تغيير داد.

اين توافقنامه به امضا رسيده در تهران مى‌تواند فرصت‌هاى باراک اوباما براى تصويب قطعنامه مد نظر عيله ايران را زير سوال ببرد. روسيه و چين که تا‌کنون بر مخالفت خود با تشديد تحريم‌ها عليه ايران تاکيد کرده بودند، اکنون نيازى به بحث و جدال بيشتر با غربى‌ها نمى‌بينند.

واشنگتن به دليل ادامه روند غنى سازى اورانيوم در ايران و ممانعت اين دولت از حضور بازرسان در مکان‌هاى مورد درخواست به دنبال تشديد تحريم‌ها عليه ايران و تصويب چهارمين قطعنامه بود. اکنون اما باراک اوباما با معماى بزرگى روبه رو شده است. اگر مخالفت خود را با امضاى اين توافقنامه ميان ترکيه و ايران اعلام کتند بدان معناست که مبحثى را که پيش از اين از طرح آن استقبال کرده باشد، اکنون ديگر قبول ندارد. و اگر بر اين توافقنامه صحهه بگذارد مسائل بيشترى مطرح مى‌شوند که بايد در چند ماه آينده در خصوص آن‌ها بحث و بررسى شود. در اين ميان کم نيستند کسانى در گوشه و کنار کاخ سفيد که همچنان اصرار دارند ايران به دنبال تسليحات هسته‌اى است.

ديپلمات هاى غربى ادعا مى کنند که آژانس بين المللى انرژى هسته اى تا کنون نامه‌اى از سوى ايران مبنى بر موافقت اين کشور با طرح تبادل سوخت دريافت نکرده است. نيويورک تايمز در ادامه مى‌نويسد: ايران در حالى موافقت خود را براى تلطيف فضاى بين الملل اعلام کرده است که در داخل با بحران هاى اقتصادى و سياسى دست و پا مى‌زند.

در اين ميان برخى با بدبينى اعتقاد دارند که تهران بازى جديدى را اغاز کرده است و در حقيقت به دنبال خريد زمان بيشتر و انداختن توپ به زمين غربى‌ها است.

عماد گاد از کارشناسان مسائل بين الملل در مرکز تحقيقات استراتژيک و سياسى مى‌گويد: ايران تاريخچه‌اى از پذيرفتن معاهده هاى بين المللى و سپس رد آن ها را در چنته دارد. تهران سکوت مى‌کند تا زمانى که تنش در پرونده بيداد کند. تغيير بازى در دقيقه نود استراتژى غيرقابل تغيير ايرانى ها است.

نيويورک تايمز در ادامه ادعا مى‌کند که ايرانى‌ها براى تلطيف فضا در آستانه سالروز انتخابات رياست جمهورى سال گذشته که به تنش داخلى انجاميد، اين توافقنامه را امضا کرده‌اند.

اما دو کشورى که از تغيير نتيجه بازى در دقيقه نود لذت بردند، برزيل و ترکيه هستند. از اين پس همگان به ترک‌ها  به چشم ديگرى نگاه مى‌کنند. ترکيه در چند ماه اخير تلاش گسترده‌اى را براى ميانجى‌گرى ‌ها در منطقه آغاز کرده است.