مجلس به گفت‌وگو با سفیران می‌نشیند
مجلس قرار است در سال‌جاری قدم‌های جدی تری را در عرصه دیپلماسی پارلمانی بردارد. مجلس هشتم با ریاست علی لاریجانی از ابتدا نیز جدیت و اهتمام ویژه خود در پرداختن و پیگیری مسائل حساس سیاست خارجی و امور دیپلماتیک را نشان داده و تلاش داشت بررسی این موضوعات را در چارچوب دیپلماسی پارلمانی از وظایف مهم و قابل توجه قوه مقننه نشان دهد.
با وجود اهمیت و جایگاه دیپلماسی پارلمانی در جهت دهی به مسائل سیاست خارجی و تلاش‌های تحقق بخش منافع ملی در هر کشور، مجلش هشتم با پیگیری‌های خود در این ارتباط و سفرها و رایزنی‌های دیپلماتیکی که رئیس مجلس در دستور کار خود قرار داد، بیش از مجالس پیشین قدرت عمل قوه مقننه در عرصه دیپلماسی پارلمانی را به نمایش گذاشت و این روند تا جایی ادامه داشته که حتی برخی از صاحب نظران اقدامات مجلس را موجب روشن شدن وضعیت دیپلماسی عمومی و اجرایی کشور و بعضا ضعف‌ها و کاستی‌های دستگاه وزارت امور خارجه در پیگیری وظایف‌اش قلمداد کنند.
در تازه ترین اقدام مجلس شورای اسلامی در عرصه دیپلماسی پارلمانی قرار است دیدار و گفت و گویی میان نمایندگان مجلس و سفیران کشورهای عضو اتحادیه اروپا به منظور تبادل نظر پیرامون مسائل مختلف تنظیم شود.
زهره الهیان یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هدف از این برنامه را تقویت دیپلماسی عمومی و پرنگ شدن نقش مجلس در مباحث و تحولات بین المللی عنوان کرد و ادامه این نوع نشست‌ها با سفیران کشورهای مناطق دیگر را نیز در زمره برنامه‌های مجلس در بعد دیپلماسی پارلمانی دانست.
اما سوال اینجاست که آیا این نوع برنامه‌ها و پیگیری‌های مجلس در بعد دیپلماتیک صرفا با هدف تقویت دیپلماسی پارلمانی انجام می‌شود؟
به نظر می‌رسد که این یک هدف کلی است که نمایندگان مجلس اقدامات و برنامه‌های مختلف دیپلماتیک مجلس را در ذیل این هدف کلی جای می‌دهند. از ابتدای کار مجلس هشتم در مقاطع مختلف شاهد تصمیم گیری‌های مهم مجلس در ارتباط با مساله هسته‌ای، روابط با کشورها، تحریم‌های بین المللی و حتی فراتر از آن رایزنی با مقامات موثر منطقه‌ای و بین المللی بوده‌ایم.
در این موارد نوع عمل و رویکرد مجلس بسیاری را بر آن داشت که چنین تحلیل کنند که دولت با انفعال در سیاست خارجی زمان را سپری می‌کند و مجلس در غیاب هر نوع تحرک و ابتکار دیپلماتیک قوه مجریه، دست به فعالیت و رایزنی و تصمیم گیری می‌زند و این امر نه به معنای دخالت قوه مقننه در کار قوه مجریه بلکه به معنای انفعال نهادینه شده در ارگان‌های مرتبط با سیاست خارجی کشور است چراکه در نهایت این منافع ملی است که ملاک عمل قوای مختلف است و تلاش برای آن در بعد قانون گذاری و دیپلماسی پارلمانی نیز تعریفی مشخص در قانون اساسی کشور دارد.
دیپلماسی ایرانی از زهره الهیان جویای پاسخ این سوال شد که تقویت دیپلماسی پارلمانی که اکنون مجلس تلاش دارد با تنظیم دیدارهای مختلف با سفیران کشورهای اروپایی و به تدریج دیگر مناطق جهان آن را دنبال کند تاثیر گرفته از ضعف دولت در عرصه سیاست خارجی و لزوم بررسی دقیق مجلس از نقاط قوت و ضعف ارتباط ایران با کشورهای مختلف نیست؟
الهیان در این ارتباط گفت: خیر، بحث دیپلماسی پارلمانی از مدت‌ها قبل در دستور کار مجلس بوده و از ابتدای آغاز فعالیت مجلس هشتم نیز آقای لاریجانی تاکید ویژه ای بر این موضوع داشتند.
وی افزود: دیپلماسی پارلمانی جایگاه ویژه ای در عرصه روابط بین المللی دارد چراکه مجالس از محدودیت‌های کمتری در مقایسه با دولت‌ها برای نقش آفرینی در مضووعات بین المللی و سیاست خارجی برخودارند. بر همین اساس اعتقاد ما این است که دیپلماسی پارلمانی مکمل موثر و مثبتی برای دیپلماسی عمومی و دولتی است.
با این حال به نظر می رسد که علی رغم تلاش های مجلس برای فعالیت موثر در بخش دیپلماسی، در نهایت این قابلیت‌ها و ابتکارات و نقش آفرینی فعال دستگاه های دخیل در عرصه سیاست خارجی کشورهاست که به عنوان زیر مجموعه هایی دولتی، نماینده پیگیری منافع و مصالح ملی آن کشور بوده و با درک دقیق و کارشناسانه از تحولات و رویدادهای جهان پیرامون قادر به عملکرد موثر و ارتقای جایگاه منطقه‌ای و بین المللی خود خواهند بود.
نظر شما :