انقلاب روسی علیه انقلاب نارنجی قرقیزستان
باقی‌اف پنج سال پیش یعنی در سال 2005 با انجام انقلاب مشابهی که به انقلاب نارنجی مشهور شد و با حمایت امریکایی‌ها توانست دولت عسکر آقای‌اف را سرنگون کند و ضمن مجبور ساختنش برای تبعید به مسکو خود دولت جدید قرقیزستان را تشکیل دهد. اتفاقا روی کار آمدن باقی‌اف در آن موقع نیز چندان بدون خشونت و ساده حاصل نشد. در آن موقع نیز مردم به وزارت کشور، پارلمان و صدا و سیمای قرقیزستان حمله کردند و ضمن آتش زدن این سه مرکز مهم کشور سرنگونی دولت استبدادی عسکر آقای‌اف را رقم زدند.
حال پس از پنج سال همین اتفاق گریبانگیر همان مرد انقلابی شده که دولت آقای‌اف را سرنگون کرد. باقی‌اف که با متهم کردن و دستاوزیر قرار دادن فساد مالی، خفقان رسانه‌ای و اجتماعی و فقر اقتصادی مردم قرقیزستان توانسته بود آقای‌اف را سرنگون کند حال همان مردم همین اتهام‌ها را متوجه او کردند و ظرف سه روز دولتش را سرنگون ساختند. در آن موقع پرواضح بود که دولت امریکا از انقلابیون حمایت می‌کرد و زمانی که باقی‌اف به حکومت رسید واشنگتن بلافاصله دولتش را به رسمیت شناخت. باقی‌اف زمانی اعلام ریاستش بر دولت موقت قرقیزستان را اعلام کرد که ساعاتی قبل از آن در سفارت امریکا در بیشکک با سفیر وقت آن کشور دیدار کرده بود و توانسته بود حمایت کامل واشنگتن را جلب کند. در آن تاریخ همه می‌دانستند که بازنده اصلی این جریان روسیه است چرا که از دولت عسکر آقای‌اف حمایت بی چون و چرا می‌کرد.
مطبوعات روسیه چند روز قبل از سقوط دولت باقی‌اف حملات تندی را علیه وی آغاز کرده بودند. به واسطه نقش اجتماعی و سیاسی روسیه در تحولات درونی این کشور، طبیعی می‌نماید که حمله تند مطبوعات و رسانه‌های روسیه علیه باقی‌اف، زمینه‌های تحریک عمومی علیه وی را برانگیخته باشد. البته مردم قرقیزستان از افزایش لجام گسیخته قیمت‌ها، تورم شدید، فساد مالی گسترده و باندبازی و فامیل بازی دولت باقی‌اف به شدت ناراضی بودند و عامل اصلی تحریک عمومی دقیقا همین مسائل بوده است. حتی گزارش‌ها حاکی از آن است که هنگامی که مخالفان باقی‌اف به میان مردم می‌آمدند و علیه دولت شعار می‌دادند، مردم توجه چندانی به آنها نمی‌کردند چرا که می‌گفتند شما هم مثل همان‌ها هستید، تجربه سال 2005 به ما نشان داده شما هم که دولت دستتان بیاید سریعا پست‌ها را میان فامیل‌های خود تقسیم می‌کنید و به اختلاس و رفاه فردیتان می‌پردازید. اما اخراج کارگران و افزایش قیمت‌ها که روز به روز سیر صعودی غیر منطقی به خود می‌گرفت، باعث شد تا مردم به ناچار به اپوزسیون دولت باقی‌اف بپیوندند.
در انقلاب دوم قرقیزستان که روزهای سه‌شنبه، چهارشنبه و پنج‌شنبه تداوم داشت دست کم یک‌صد نفر کشته و زخمی شدند. وزارت کشور قرقیزستان و پارلمان این کشور در آتش سوختند و وزیر کشور نیز به دست تظاهرات کنندگان کشته شد. معاونان وزیر کشور نیز در دست تظاهرکنندگان به گروگان در آمدند. باقی‌اف بر عکس عسکر آقای‌اف که توانست به روسیه فرار کند، به جنوب کشور رفته و در استانی که عموما هوادارانش در آن متمرکزند، پناه گرفته است.
روز پنج‌شنبه 7 آوریل دولت موقت قرقیزستان اعلام موجودیت کرد. ولادیمیر پوتین نخست‌وزیر روسیه ظهر پنج‌شنبه با شرکت در یک کنفرانس مطبوعاتی در کاخ نخست‌وزیری روسیه در مسکو به خبرنگاران گفت: «آنچه در قرقیزستان می‌گذرد مسئله داخلی آن کشور است و ما هیچ دخالتی در آن نداریم. ولی ما از دولت موقت این کشور که با حمایت مردم امور را به دست گرفته حمایت می‌کنیم.» بدین ترتیب روسیه نخستین کشوری شد که از دولت موقت قرقیزستان حمایت می‌کند.
دولت موقت قرقيزستان اعلام کرد، طى شش ماه آينده اختيارات رياست جمهورى، پارلمان و کابينه وزرا اين جمهورى را در اختيار خواهد داشت. آنچه قابل توجه است، اينکه دولت موقت قرقيزستان به نخستين و مهمترين پيروزى ديپلماتيک خود دست يافته و آن به رسميت شناخته شدنش از سوى روسيه است. جالب آن که نخست‌وزیر این دولت موقت خانم رزا اتنبایوا است که نخستین زن نخست‌وزیر قرقیزستان محسوب می‌شود. وی قبل از آن که پوتین مصاحبه مطبوعاتی خود را برگزار کند با او تماس تلفنی گرفته بود و توانسته بود حمایت او را از دولتش جلب کند.
خانم رزا اتنبایوا وعده داده است که شش ماه دیگر انتخابات سراسری در قرقیزستان برگزار کند.
دميترى پسکوف، سخنگوى نخست وزير روسيه گفت: «اين گفت‌وگوى تلفنى به ابتکار عمل نخست وزير روسيه صورت گرفته است. وى همچنين يادآور شد که هيچ گفت‌وگويى بين پوتين و باقى اف انجام نشده و نخواهد شد.»
روزنامه کامرسنت به نقل از يک مقام آگاه در دولت روسيه نوشته است که مسکو بارها به قربان بيگ باقى‌اف هشدار داده بوده که نبايد چنين برخوردى داشته باشد و به شدت همه امور را تحت کنترل خود بگیرد. او بارها به وعده‌هاى داده شده به طرف روسى عمل نکرد.
قرقیزستان تنها کشور آسیای میانه است که هم میزبان پایگاه‌های نظامی روسی است و هم پایگاه‌های نظامی امریکایی. روس‌ها بارها از دولت باقی‌اف خواسته بودند که برای بستن پایگاه‌های نظامی امریکایی به خصوص پایگاه مناس اقدام کند.
روسيه همچنين نسبت به تاريخ هنوز نرسيده روند ايجاد مرکز آموزش نظامى مشترک در جنوب قرقيزستان که روساى جمهورى دو کشور در مورد آن توافق کرده بودند، ناراضى است. اين مرکز بعد از پايگاه نظامى کانت دومين تاسيسات نظامى روسيه در اين جمهورى خواهد بود که به عقيده بسيارى از کارشناسان به منزله بيرون راندن امريکايى‌ها از مناس خواهد بود. البته هنوز هيچ سند رسمى در اين خصوص بين دو کشور امضا نشده است. ضمن اين که باقی‌اف، رئيس جمهورى قرقيزستان درباره ايجاد مرکز آموزش نظامى در منطقه باتکنسکى با امريکایی‌ها به توافق رسيده بود که باعث خشم روس‌ها شده بود.
بسیار واضح است که دولت روسیه نه تنها از سقوط دولت باقی‌اف ناخرسند نیست بلکه بلافاصله حاضر شده با دولت موقت این کشور همکاری کند. یک دیپلمات روس به روزنامه کامرسنت گفت: «اوضاع به وجود آمده در قرقيزستان براى مقامات مسکو اصلا غير منتظره نبوده است. روند اوضاع در اين کشور نشان مى داد که مسئله بالاخره به اينجا ختم خواهد شد و هيچ مسئله غير منتظره‌اى در ميان نيست.»
نظر شما :