البرادعی رهبر جنبش سبز مصر می شود؟

دیپلماسی ایرانی: محمد البرادعی که تا همین شش ماه پیش در قامت یک مدیر کل عالی بین‌المللی در سطح جهان مطرح بود و پرونده‌های هسته‌ای کشورهای مختلف جهان را زیر دست خود داشت، اکنون سودای ریاست جمهوری را در مصر می‌پروراند. خودش نام جنبشی که هدایتش را بر عهده گرفته، انقلاب سبز نامیده است. از قضا کتابی هم در این زمینه منتشر کرده که با جنجال گسترده‌ای رو به رو شده و فضای سیاسی مصر را به شدت پرهیجان کرده است.

حسنی مبارک رئیس جمهوری مصر، پیرمرد 84 ساله‌ای شده که دیگر قدرت لازم برای اداره کشور را ندارد. زمامداری 29 ساله وی شاید پیشرفت‌ها و بهبودی‌های اقتصادی و اجتماعی‌ای به همراه داشته اما تدام خاطرات حکومت‌های استبدادی مصر را حفظ کرده است. مردم مصر به شدت خواهان دموکراسی و آزادی‌های سیاسی هستند در حالی که حسنی مبارک بزرگترین سد آن محسوب می‌شود.

حال پیرمرد چه بخواهد چه نخواهد راهی جز کناره‌گیری ندارد. مگر این که بخواهد با اصرار بر تداوم حکومتش آن ذره اعتبار و آبرویی که داشته را هم از بین ببرد. چرا که در محافل سیاسی مصر این شایعه بسیار قوی است که مبارک از یک بیماری سخت رنج می‌برد و دیگر نمی‌تواند دولت را اداره کند. این موضوع را خود حسنی مبارک هم خوب می‌داند و به همین دلیل هم سال‌ها است که به طراحی نقشه‌ای مشغول است که بر اساس آن فرزندش، جمال 46 ساله را جانشین خود کند تا نظام تک حزبی حاکم بر مصر همچنان تداوم داشته باشد.

اما حسنی مبارک هیچ گاه گمان نمی‌کرد، رقبای جمال برای رسیدن به پست ریاست جمهوری چهره‌هایی باشند که از لحاظ بعد بین‌المللی و اجتماعی یک سر و گردان از خودش و فرزندش بالاتر باشند و نتواند با دستاویز قرار دادن ضعف‌های احتمالی‌شان دیگران را به پذیرفتن فرزندش بقبولاند.

اگر تا دیروز می‌توانست با اخوان المسلمین جوامع بین‌المللی و روشنفکری مصر را به روی آمدن دولتی اسلام‌گرا به هراساند یا با ایمن نور رقیب جدی‌اش در جنبش الکفایه که می‌رفت در دور پیش رقابت را بر او سخت کند، به بی‌تجربگی برای اداره مصر بتراسند، این بار چهره‌ای نامزد ریاست جمهوری مصر شده که از مقبولیت بسیار بالای بین‌المللی برخوردار است، حمایت قاطع احزاب لیبرال را پشت سر دارد و از مقبولیت و محبوبیت گسترده‌ای در جامعه علمی و فرهنگی مصر برخوردار است. البرادعی کسی است که می‌تواند رویاهای مبارک 84 ساله را نقش بر آب کند.

البرادعی که در اوائل ماه فوریه پس از سال‌ها قدم به خاک کشورش گذاشت، با ممانعت شدید پلیس و دستگاه امنیتی مصر برای استقبال پر شور و مردمی‌ از او رو به رو شد. اگر چه مردم کوتاه نیامدند و از او همچون یک قهرمان بزرگ استقبال کردند. همین اقدام کافی بود تا برادعی بداند که قدم به جایی گذاشته که رقابت سیاسی در آن با هر جای دیگر غربی متفاوت است. البته او به این موضوع کاملا آگاهی دارد. هر چه باشد خود سال‌ها دیپلمات همین دستگاه بوده است.

دبیر کل سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اولین اقدام خود خواستار اصلاح قانون اساسی مصر شده است. به فاصله کوتاهی پس از آن البرادعی کتاب جدیدش با عنوان البرادعی و رویای انقلاب سبز را نیز منتشر کرد تا افکار عمومی کشورش را با نظریاتش آشنا کند. این کتاب همان طور که پیش‌بینی می‌شد جنجال آفرین شد به گونه‌ای که ناشر آن به زندان افتاد و مورد توبیخ دولت قرار گرفت. گرچه زندانش زیاد طول نکشید و به سرعت آزاد شد.  

بدین ترتیب البرادعی به سرعت به شخصیتی پیشتاز در جنبش اصلاحات مصر بدل شده است. او در تازه‌ترین اقدام روز جمعه دو آوریل با ۷۰۰ تن از هوادارانش که از نیروهای اپوزیسیون محسوب می‌شوند، در محل اقامت خود در حومه‌ قاهره ملاقات کرد و به آنها گفت: «اگر بتوانیم تا جایی که ممکن است امضای زیادی جمع‌آوری کنیم، آنگاه خواهیم توانست تغییری واقعی را ممکن سازیم.»

در فراخوانی که قرار است به جریان بیافتد و برای آن امضا جمع‌آوری شود، آمده است که سیاستمداران مستقلی همانند البرادعی باید بتوانند خود را کاندیدای ریاست جمهوری کنند. از سوی دیگر این فراخوان خواستار الغای وضعیت فوق‌العاده است که بر اساس آن می‌توان مانع از فعالیت منتقدان دولت شد و آنان را به راحتی بازداشت کرد.

حال البرادعی در چشم هوادارانش فردی است که نه فقط از فساد دستگاه به دور بوده، بلکه از شان و احترام زیادی در جامعه بین‌الملل برخوردار است.

البردعی گفته است که در صورتی خود را نامزد انتخابات ریاست جمهوری مصر در سال 2011 خواهد کرد که انتخاباتی آزاد و زیر نظارت نهادهای بین‌المللی برگزار شود.

مصر روزهای سختی را می‌گذارند. آیا نظام تک حزبی و دستگاه سیاسی استبدادی آن روزی دروازه‌های خود را به روی آزادی‌خواهان خواهد گشود