چين کنار يا مقابل ايران؟

برنامه هسته‌اى ايران همچنان در صدر اخبار بين‌المللى قرار دارد. قريب به يک سال و دو ماه است که ايالات متحده براى تشديد تحريم‌هاى ايران دورخيز کرده و البته اروپايى‌ها نيز ادعا مى‌کنند که کاسه صبرشان لبريز شده است. با اين وجود مخالفت‌هاى بين‌المللى انک اندک تبديل به سدى بزرگ بر سر راه واشنگتن و متحدان اروپايى‌اش شده است.
 
چين همچنان در ميانه ر اه ماندن در کنار ايران و قد علم کردن مقابل اين کشور اين پا و آن پا مى‌کند. برخى از منابع موثق از همراهى چين با کشورهاى غربى در مسير تشديد تحريم‌هاى ايران سخن مى‌گويند. برخى ديگر اما پکن را به اتلاف وقت متهم مى‌کنند. ايالات متحده پيش از اين نيز اعلام کرده بود که در ماه‌هاى مارس و آوريل تحريم ايران را به شوراى امنيت ارجاع مى‌دهد. با اين همه همگان مى‌دانند که تنها زمانى اين تحريم‌ها قابل پيگيرى هستند که از ميان اعضاى جامعه جهانى حداقل حاضران در شوراى امنيت بر اجراى اين قيبل تحريم‌ها صحه بگذارند.

در اين ميان مجله بيزينس ويک در تحليلى از موضع‌گيرى چين در قبال ايران مى‌نويسد: ديپلمات‌هاى چينى شايد از حضور در کمپين ابرقدرت‌هاى غرب براى تشديد تحريم‌هاى ايران خوددارى کنند اما آنچنان هم که در رسانه‌ها گفته مى شود، مخالف اين تحريم‌ها نيستند.

يک ديپلمات چينى که خواست نامش فاش نشود در اين خصوص مى‌گويد: اختلاف چين با ايالات متحده هم آنگونه که گفته مى‌شود نيست. چين با اعمال تحريم‌ها عليه ايران مخالفتى ندارد. اختلاف‌هاى ما هم با واشنگتن قابل حل هستند.

ايالات متحده هفته گذشته پيش‌نويس طرحى براى تشديد تحريم‌ها عليه ايران را در اختيار چين، بريتانيا، فرانسه، روسيه و آلمان قرار داد. بر اساس اين پيش‌نويس، بانک‌هاى دولتى ايران، صنايع کشتيرانى، بيمه‌هاى بين‌المللى و سپاه پاسداران انقلاب اسلامى مشمول تحريم‌ها خواهند شد. هيلارى کلينتون وزير امور خارجه ايالات متحده سرسختانه خواهان اعمال تحريم‌هاى جدى عليه سپاه پاسداران است. هيلارى کلينتون هفته جارى اعلام کرد که به باور واشنگتن، ايران تا زمانى که با قطعنامه ‌شديد‌اللحنى از سوى شوراى امنيت روبه‌رو نشود، بر سر ميز مذاکره حاضر نخواهد شد.

در شرايطى که چين دست از لجبازى سياسى برداشته و به قول خانم هيلارى با جامعه جهانى همراهى کند، شايد بسيارى از کشورهاى حاضر در شوراى امنيت نيز که در حال حاضر چندان تمايلى به تحريم ايران ندارند، اعلام آماده‌گى کنند.

معاون سفير چين در شوراى امنيت روز گذشته براى نخستين بار اعلام کرد که کشورش از حرکت در دو مسير براى پايان دادن به بحران هسته‌اى ايران حمايت مى‌کند. يک مسير تحريم است و ديگرى مذاکره و توسل به ديپلماسي. ليو ژنمين در اين خصوص مى‌گويد: چين همواره حامى استراتژى منع تکثير تسليحات هسته‌اى بوده است.

اين ديپلمات چينى با اشاره به سه دور تحريم‌هاى قديمى که چين از انها حمايت کرده است در اين باره گفت: حمايت‌هاى پيشين نشان دهنده تعهد و مسئوليت شناسى ما در قبال دغدغه‌هاى بين المللى بوده است.

سفير ايالات متحده در سازمان ملل خانم سوزان رايس نيز با استقبال از سخنان نميانده چين گفت: ما امروز از جانب چين سخنان مهمى را شنيديم. آنها نيز به استراتژى تعامل و تقابل عمزمان مد نظر ما ايمان آورده‌اند. ما يک هدف مشترک داريم و آن هم ممانعت از دستيابى ايران به تسليحات هسته‌اى است.

ايران تا‌کنون بارها تاکيد کرده است که برنامه هسته‌اى اين کشور هرگز در مسير توليد تسليحات هسته‌اى قرار نگرفته است. چين پيش از اين دائما اصرار داشت که پرونده هسته‌اى ايران از طرق ديپلمايک قابل حل و فصل است. بسيارى از تحليل گران بين‌المللى اعتقاد دارند که موضع چين در قبال کشورهاى اروپايى و ايالات متحده در باب پرونده هسته‌اى ايران تغيير کرده است.
 
اين کارشناسان همراهى پکن در صحن شوراى امنيت با تشديد تحريم ها عليه ايران و عدم استفاده از حق وتو را بسيار محتمل مى‌دانند. اين در حايل‌ست که هيلارى کلينتون در سفر به برزيل نتوانست نظر مساعد برزيلى را براى تحريم ايران جلب کند .بسيارى اعتقاد دارند که چين در حال وقت کشى تا ماه مى است تا شايد معاهده منع تکثير تسليحات هسته‌اى مورد بازبينى قرار گرفته و از شدت تحريم‌ها عليه ايران هم کاسته شود. همزمان منابع غربى اعلام کردند که روسيه که پيش از اين موافقت خود را با تشديد تحريم‌ها عليه ايران اعلام کرده بود، چندان از پيش نويس جديد ارائه شده توسط ايالات متحده راضى نيست و انتقادهايى را بر آن وارد مى‌داند.