امریکا در یمن و بازی سیاسی علی عبدالله صالح

در حال حاضر اوضاع امنیتی در یمن سبب نگرانی مقامات سیاسی و نظامی امریکا شده است. اگر این کشور تا دیروز خود را درگیر جنگ با الحوثی‌ها می‌دانست و مدعی بود که شمال کشور در حال استقلال از کل کشور است، این بار جنگ با القاعده دامنگیر آن شده است. به عبارت دیگر اکنون صنعاء در دو جبهه در خاک خود مشغول نبرد است. در شمال با الحوثی‌ها که مدعی است ایران از آنها حمایت می‌کند و در جنوب که عناصر القاعده فعال شده‌اند و به ادعای دولت یمن توانسته‌اند ضمن بازسازی خود مجددا تهدیدی برای منافع یمن، کشورهای منطقه و حتی امنیت جهانی شوند.

از این رو دولت یمن رسما امریکا را به جنگیدن در خاک خود دعوت کرده است. امریکا از سال‌ها قبل در یمن پایگاه داشت و بنا به اطلاعاتی که وزارت امور خارجه امریکا به تازگی منتشر کرده، طی سال‌های گذشته به خصوص از سال 2003 به این سو مناطقی را که گمان می‌برده القاعده در آنها حضور داشته بمباران کرده است. اغلب حملات توسط جنگنده‌هایی انجام می‌شد که از مرکز نظامی فرانسه در جیبوتی در شاخ آفریقا و توسط سازمان امنیت امریکا (سی‌آی‌ای) و واحد ویژه نیروی دریایی این کشور به پرواز در می‌آمدند. جو لیبرمن سناتور پرنفوذ امریکایی تایید کرد که ایالات متحده در هفته‌های گذشته چندین بار به قرارگاه‌های القاعده در یمن حمله کرده است و حداقل ۲۳ نفر از ستیزه‌جویان القاعده در یمن در حمله موشکی امریکا در ماه دسامبر کشته شده‌اند.

لیبرمن همچنین گفت: «نیروهای امریکا نیرومندتر از گذشته در یمن حضور خواهند داشت. عراق جنگ گذشته، افغانستان جنگ امروز و یمن احتمالاَ محل جنگ آتی امریکا خواهد بود.»

در همین رابطه باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا نیز با افزایش کمک‌های مالی به صنعا خواهان مبارزه موثر و مستقیم با شبکه تروریستی القاعده در یمن شده است. بر خلاف دو ماه پیش که موضوع یمن در اولویت‌های سیاستمداران امریکایی قرار نداشته این مسئله در روزهای اخیر سیاستمداران امریکایی را بسیار به خود مشغول کرده است. خصوصا پس از تعطیلی سفارت‌خانه‌های امریکا، بریتانیا، ژاپن، کانادا و فرانسه در صنعا و برقراری تدابیر شدید امنیتی در برابر سفارت‌خانه‌های آلمان، ایتالیا،عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورها این مسئله بیش از پیش برای امریکایی‌ها پررنگ شده است. گرچه سفارت‌خانه امریکا پس از دو روز تعطیلی کار خود را مجددا از سر گرفته است.

در همین حال امریکا کمک‌های خود به دولت یمن برای مبارزه با تروریسم را دو برابر کرده است. هیلاری کلینتون وزیر امورخارجه امریکا میزان کمک‌های کنونی کشورش به یمن را بالغ بر ۱۵۰ میلیون دلار ذکر کرد. به گفته کلینتون اقدامات دولت یمن در مبارزه علیه تروریسم با نظارت جامعه بین‌المللی در جریان است.

به گفته ناظران سیاسی دولت بارک اوباما به خوبی آگاه است که دولت ناتوان یمن به تنهایی قادر به پیشبرد مبارزه‌‌ای موثر علیه تروریسم نیست به همین دلیل واشنگتن خواهان گسترش عملیات ضدتروریستی نیروهای خود در یمن است.

پرسشی که در این میان مطرح شده این است که به گفته مقامات امریکایی القاعده در یمن سال‌ها است که فعالیت دارد و هم دولت یمن و هم امریکایی‌ها تلاش کرده‌اند که در طول این مدت آن را کنترل کنند. پس چه شده که یک شبه مجددا این موضوع مطرح شده و القاعده در یمن به اولویت سیاست‌های ایالات متحده تبدیل شده است؟

پیتر فین نویسنده روزنامه واشنگتن پست در این باره می‌نویسد، یمن به دو دلیل برای باراک اوباما مطرح شده است. نخست این که بهانه‌ای باشد تا از بسته شدن زندان گوانتانامو جلوگیری شود به خصوص این که نیمی از زندانیان القاعده موجود در این مکان یمنی هستند. دیگر این که باراک اوباما قصد دارد خود را با این کار به عنوان یک سیاستمدار قدرتمند که به فکر منافع ایالات متحده است، مطرح کند. یمن جای کوچکی است که برای اوباما جای عرض اندام می‌گذارد. خصوصا این که مقدمات مبارزه در آن نیز توسط دولت‌های قبلی تدارک دیده شده است.

از سوی دیگر برخی از کارشناسان نیز با بدبینی دولت یمن و در راس آن علی عبدالله صالح رئیس جمهوری این کشور را متهم می‌کنند که تلاش کرده امریکا را در خاک خود فعال کند تا ضمن تقویت قدرت سیاسی خود به سرکوب مخالفان نیز بپردازد. الحوثی‌ها در جنوب یمن همچنان موی دماغ صنعا هستند و دولت یمن جمهوری اسلامی ایران را متهم می‌کند که از آنها حمایت می‌کند. حتی نشانه‌هایی به دست آمده که ثابت می‌کند پاکستان نیز از یکی دیگر از حامیان این گروه شبه‌نظامی است. بدین ترتیب صنعا می‌خواهد حمایت امریکا را به نفع خود جذب کند تا آنچه تهدید ایران و متحدانش بر سر الحوثی‌ها می‌نامد را دفع کند.

دولت یمن در ابتدا تلاش می‌کرد ثابت کند که الحوثی‌ها با القاعده ارتباط دارند و سلاح و مهمات خود را از طریق آنها نیز تهیه می‌کنند تا بدین ترتیب امریکا هم‌زمان هم به القاعده و هم به الحوثی‌ها حمله کند. این اتهام راه به جایی نبرد و یمن نتوانست از این طریق به مقصود خود برسد. رهبر الحوثی‌ها نیز بیانیه‌ای صادر کرد که در آن تاکید شده بود که هیچ ارتباطی میان آنان با القاعده وجود ندارد و این اتهامی بی‌اساس است.

بهانه حضور امریکایی در یمن را یک تروریست نیجریه‌ای که قصد منفجر کردن هواپیمای مسافربری‌ای از فرودگاه امسترادام به دیترویت داشت، ایجاد کرد. او در بازجویی‌هایش اقرار کرد که آموزش‌های اولیه را در یمن دیده است و مواد منفجره را نیز اعضای القاعده در یمن برایش تهیه کردند.

بدین ترتیب به نظر می‌رسد جبهه سومی برای امریکا در منطقه باز شده است. عراق، اقغانستان و این بار یمن سه جبهه‌ای هستند که امریکا در آن درگیر است. جالب آن که هر سه جبهه در منطقه خاورمیانه واقع شده و هر سه نزدیک به هم هستند. علاوه بر آنها باید پاکستان را نیز به جمعشان افزود. آیا این اتفاق مشکلات تازه‌ای برای آینده امنیت جهانی ایجاد نخواهد کرد؟