چالش‌هاى موجود در گزارش سفيران نظامى و سياسى آمريکا در عراق
سرانجام "ديويد پترائوس" فرمانده ارتش آمريکا در عراق و "رايان کروکر" سفير آمريکا در اين کشور به انتظارها پايان دادند و گزارش خود درباره عراق را در يک جلسه نفس‌گير دو روزه به اطلاع نمايندگان کنگره آمريکا رساندند.
در اين جلسه دو روزه نمايندگان کنگره سئوال‌هاى مهم و کليدى را متوجه دو فرمانده نظامى و سياسى آمريکا در عراق کردند. سئوال‌هايى که بى‌شک پاسخ شان مى‌تواند، اهداف کاخ سفيد براى آينده عراق را تا حدودى نمايان کند.
در اين ميان آنچه "کروکر" و"پترائوس" را متعجب کرد، سئوال‌هاى انتقادى نمايندگان جمهورى خواه کنگره که از متحدان رئيس‌جمهورى آمريکا محسوب مى‌شوند، بود که در برخى موارد، تلاش‌هاى آنان را به چالش کشيده و آنها را وادار به پاسخگويى روشن و واضح درباره آينده عراق مى‌کردند.
مثلا سناتور"چاک هگل" نماينده جمهورى خواه کنگره از اين که پيشرفت سياسى درعراق با کندى پيش مى رود، بسيار گله‌مند بود و از سفير آمريکا در عراق پرسيد،"از روز نخست ما تنها به دنبال پيروزى نظامى نبوديم، بلکه پيروزى سياسى را نيز پس از پيروزى نظامى مد نظر داشتيم. سئوال من اين است که نخست، چرا در حالى که جنگ درعراق شکست خورده، اصرار داريد استراتژى پرزيدنت بوش در عراق را پيروزمندانه توصيف کنيد و دوم اين که چرا پيشرفت سياسى در عراق حاصل نشده است؟"
اين سئوال براى کسى که نزديک به 8 ساعت دليل مى‌آورد تا ثابت کند، استراتژى جديد آمريکا در عراق پيروزمندانه بوده به هيچ وجه خوش نيامد، به گونه اى که کروکردرپاسخ به اين سئوال گفت: "آمارهايى که ارائه کرديم به وضوح نشان مى‌دهد تا چه اندازه توانسته‌ايم دراستراتژى جديد خود در عراق موفق باشيم.
ما پيروز شديم زيرا ديگر القاعده در بغداد حضور ندارد. انبار به طور کامل از حضور شبه نظاميان القاعده پاک شده است. از ميزان تلفات غير نظاميان بسيار کاسته شده و ميزان تلفات نظاميان نيز در ماه‌هاى اخير سير نزولى داشته است.
درباره دلايل عدم پيشرفت سياسى در عراق نيز بايد آقاى مالکى پاسخگو باشد. ايشان هنوز نتوانسته به حرکت آشتى ملى سرعت ببخشد و ما نيز از اين موضوع نگرانيم."
پاسخ سفير آمريکا علاوه بر نشان دادن ناخشنودى وى از اشکال تراشى نمايندگان کنکره، به وضوح نشان داد که وى دولت عراق را مسئول عدم تحقق آشتى ملى مى‌داند و ضمن شانه خالى کردن خود از زير بار اين مسئوليت تلاش مى‌کند، توپ را در زمين نورى مالکى نخست‌وزير عراق بياندازد.
اين پاسخ به اعتقاد بسيارى از تحليلگران نشان از وجود اختلاف‌هاى پشت‌پرده ميان مالکى و سفير آمريکا در عراق نيز داشت.
امتياز‌گيرى در روزهاى داغ انتخابات رياست‌جمهورى
اما فارغ از مسائل پيرامونى گزارش ديويد پترائوس و رايان کروکر به نمايندگان کنگره آمريکا يک هدف در اين گزارش بسيار روشن و واضح نمايان بود. هر دو سفير تلاش کردند، به نمايندگان کنگره بفهمانند که زمينه خروج نيروهاى آمريکايى از عراق اکنون مهيا شده و ما مى‌توانيم به فکر خروج حداقل سى‌هزار نظامى آمريکايى از عراق باشيم.
پيشنهادى که ديويد پترائوس در گزارش خود مستقيما به آن اشاره کرد و با تاکيد گفت:(تابستان 2008 مى‌تواند، مناسب‌ترين زمان براى خروج نخستين گروه از نيروهاى آمريکايى در عراق باشد.)
با فشارى که اين روزها جورج بوش رئيس‌جمهورى آمريکا از سوى دموکرات‌ها و متحدان اروپاييش براى خروج نيروهاى کشورش از عراق تحمل مى‌کند، بسيارى از تحليلگران بر اين باورند که گزارش پترائوس زمينه‌اى را فراهم کرده تا بوش آبرومندانه بتواند به اين خواسته مخالفان خود گردن نهد.
هم زمان با ارائه اين گزارش، نورى مالکى نخست‌وزير عراق نيز گزارشى را به نمايندگان مجلس عراق ارائه کرد که در آن بر پيشرفت سياسى و امنيتى در عراق تاکيد و اعلام شد، بسيارى از اهداف امنيتى و سياسى که دولت عراق به دنبال آن بوده، اکنون محقق شده است.
مالکى همچنين خبر از انضمام 14 هزار نيروى تازه‌نفس عراقى به پليس، ارتش و دستگاه امنيتى عراق داد. اين خبر را پترائوس نيز در گزارش خود بر آن تاکيد کرد و گفت:(به زودى 1400 نفر فرمانده خبره عراقى به جمع نيروهاى امنيتى عراق مى‌پيوندند.)
ارائه اين دو گزارش آن هم هم‌زمان و بسيار نزديک به هم، به وضوح نشان مى‌دهد که هماهنگى براى ايجاد زمينه براى اعلام خروج 30 هزار نيروى آمريکايى از عراق، ميان دولتمردان عراقى و رهبران کاخ سفيد پيش از ارائه گزارش سفيران نظامى و سياسى آمريکا در عراق از قبل مهيا شده بود.
بسيارى پيش‌بينى مى‌کنند که پرزيدنت بوش در نطق روز پنج‌شنبه خود با تاکيد بر گزارش پترائوس و کروکر از خروج 30 هزار نيروى آمريکايى از عراق استقبال کرده و آن را يک پيروزى براى آمريکا و ارتش آن قلمداد کند.
در اين ميان زمان تعيين شده نيز نقش کليدى براى جمهورىخواهان دارد. پترائوس بر فصل تابستان سال آينده تاکيد دارد زيرا اين تاريخ با توجه به نزديکى به انتخابات رياست‌جمهورى آمريکا، زمان بسيار مناسبى براى خروج نيروهاى آمريکايى از لحاظ امتياز‌گيرى براى جبهه جمهورىخواهان محسوب مى‌شود.
(ديويد اس کلود)روزنامه نگار روزنامه نيويورک تايمز دراين باره مى‌نويسد،(پترائوس به تابستان سال آينده اصرار دارد زيرا در اين زمان جمهورىخواهان فرصت کافى براى انجام تبليغات براى پيروزى خود در عراق خواهند داشت.)
اما در اين ميان نکته‌اى را نبايد فراموش کرد و آن حضور طولانى مدت ارتش آمريکا در عراق است. روز گذشته ژنرال(جان ابى زيد)فرمانده سابق ارتش آمريکا درعراق که اين روزها در پنتاگون زير سايه(دونالد رامسفلد)وزير سابق دفاع آمريکا فعاليت مى‌کند، گفت(براى استقرار سياسى و امنيتى در عراق، ارتش آمريکا بايد حداقل پنج تا ده سال ديگر در عراق بماند.)
اين اظهارات به وضوح نشان مى‌دهد که ارتش آمريکا تا آينده‌اى نامعلوم درعراق خواهد ماند و به اين زودى‌ها ازعراق خارج نخواهد شد.
اظهارات ابى‌زيد را مى‌توان درراستاى عقايد راسخ (ديک چنى)معاون رئيس‌جمهورى تصور کرد که در ديدار دو ساعته سه ماه پيش خود با مقام‌هاى عربستانى با عصبانيت به آنها گفته بود:(اين خيال باطل را از ذهن خارج کنيد که ارتش آمريکا مجبور به خروج از عراق مى‌شود. ارتش آمريکا حداقل تا آخرين روز رياست جمهورى جورج بوش از عراق خارج نخواهد شد.)
انتقاد براى استناد به پيروزى در انبار
اما در اين ميان انتقادهاى گسترده‌اى چه از جانب جمهورىخواهان و چه از جانب دموکرات‌ها به گزارش پترائوس و کروکر که تاکيد بسيارى به کسب پيروزى در استان الانبارعراق داشتند نيز وارد آمد. نمايندگان کنگره پيروزى در انبار را چندان حائز اهميت نمى‌دانستند و مى‌گفتند که استان انبار با وجود اين که بزرگترين استان عراق محسوب مى‌شود اما تنها پنج‌درصد کل جمعيت عراق را در خود جاى داده و اين موضوع نمى‌تواند ملاکى براى پيروزى شما در عراق باشد.
پترائوس در پاسخ به اين انتقاد گفت:(بله انبار تنها پنج درصد جمعيت عراق را در خود جاى داده اما چرا فراموش کرده‌ايد که القاعده در اين استان سنگر گرفته بود و آزادانه عليه مواضع ما فعاليت مى‌کرد.)پاسخ پترائوس به منتقدان قابل تامل است.
زيرا اگر مرورى بر وقايع چهار سال گذشته عراق بياندازيم به وضوح در مى‌يابيم که القاعده انبار رامرکز فعاليت‌هاى خود قرار داده بود و حتى براى نخستين بار امارت اسلامى خود را در اين استان به راه انداخته بود. اين استان که در حدود 80 درصد آن بيابان لم‌يزرع است، مکانى بسيار سخت براى مبارزه نيروهاى آمريکايى و بر عکس جايگاهى مناسب براى بيابانگردهاى عناصر القاعده محسوب مى‌شود.
بنابراين آرام کردن اين منطقه به شدت آشفته مى‌تواند، براى آمريکايى‌ها امتياز محسوب شود. اين منطقه اکنون به اندازه‌اى آرام شده که رئيس‌جمهورى آمريکا 8 ساعت توقف کوتاه خود در عراق را در اين استان مى‌گذراند و با رهبران عشاير سنى اين استان ديدار و گفت و گو مى‌کند.
انتقاد به مسلح ساختن عشاير سنى انبار ديگر انتقاد تند و تيز نمايندگان کنگره آمريکا به پترائوس و کروکر بود. موضوعى که بر خلاف ميل نخست‌وزير عراق در حال انجام است و حتى مقاومت وى در برابر اين موضوع که به رو درروييش با پترائوس انجاميد نيز نتوانسته تا کنون از روند آن جلوگيرى کند.
به اعتقاد نمايندگان کنگره مسلح کردن نيروهاى قبايل سنى از سوى آمريکا نه تنها موصوع خلع سلاح شبه نظاميان را تحت‌الشعاع قرار مى‌دهد بلکه باعث ايجاد يک گروه مسلح جديد در عراق مى‌شود که براى آينده سياسى عراق خطرناک است و مى‌تواند در آينده منجر به باج‌گيرى آنها از آمريکايى‌ها و عراقى‌ها براى رسيدن به اهداف قومى و طائفه‌ايشان شود.
(هرى ريد) سناتور دموکرات در اعتراض به اين موضوع گفت:(شما با مسلح ساختن قبايل سنى در خلع سلاح شبه‌نظاميان خلل وارده کرده و دشمنى جديد براى خود و ملت آمريکا ايجاد مى‌کنيد. آيا فکرى براى کارشکنى‌هاى آينده آنها نيز کرده‌ايد؟)
پترائوس در پاسخ به اين سئوال گفت:(ما چاره‌اى جز اين کار نداشتيم. ما از عشاير انبار حمايت کرديم زيرا مى‌خواستيم آنها را با حقايق رو به رو کنيم. ما به آنها فهمانديم که آينده عراق متعلق به خودشان است و القاعده آينده عراق را هدف قرار داده است. اکنون عشاير انبار خود با تشکيل کميته‌هاى نظامى داوطلبانه به پاکسازى القاعده مشغولند و کمک‌هاى بسيارى به نيروهاى آمريکايى در اين زمينه مى‌کنند. موفقيت اين موضوع به اندازه‌اى گسترده بوده که اکنون در بغداد، ديالى و ناصريه نيز چنين سياستى پياده شده است.)
وى در ادامه خبر از انضمام 1500 نفر از عشاير عراقى براى کمک به نيروهاى آمريکايى و عراقى در مبارزه با تروريسم داد.
نکته‌اى که در اين ميان اهميت دارد، اين است که مسلح ساختن عشاير تنها به عشاير سنى اختصاص يافته و اين موضوع مى‌تواند براى آينده شيعيان و عراقى‌ها بسيار گران تمام شود. دقيقا به همين دليل بود که مالکى به پترائوس هشدار داده بود که در صورتى که به مسلح کردن عشاير سنى ادامه دهيد ما نيز عشاير شيعه را مسلح خواهيم کرد.
اما آنچه باعث شد تا پترائوس بتواند بدون توجه به هشدار مالکى به تسليح عشاير ادامه دهد، وجود موافقانى در خود جبهه طرفداران نخست‌وزير عراق بود. برخى از چهره‌هاى شاخص ائتلاف يکپارچه با تسليح عشاير موافق هستند و آن را با کميته‌هاى نظامى انقلاب آمريکا در قرن هجدهم مقايسه مى‌کنند.
آنها در آخر دليل مى‌آوردند که از آنجايى که قدرت در اختيار شيعيان نيز هست، بنابر اين مى‌توان با کنترل بر اين روند اجازه مسلح شدن عشاير سنى را داد و حتى به معامله با آنها پرداخت. طبيعى است که موافقت سنيان در اين باره بسيار بيش از ديگر گروه‌هاى سياسى عراقى بوده است.
طارق‌الهاشمى معاون سنى رئيس‌جمهورى عراق و ديگر رهبران جبهه توافق العراقيه ديدارها و ملاقات‌هاى بسيارى را با مقام‌هاى آمريکايى انجام داده‌اند تا از ايجاد خلل در مسلح ساختن عشاير سنى جلوگيرى کنند.
گرچه عشاير سنى با سلاح‌هاى آمريکايى توانسته‌اند عناصر القاعده را از خيابان‌هاى بغداد، انبار و ديالى پاکسازى کنند اما آنچه همچنان جاى نگرانى باقى گذاشته، احتمال سوء استفاده سياسى گروه‌هاى مخالف مالکى به ويژه طيف‌هاى متمايل به بعثى‌ها از جمله طرفداران اياد علاوى که اين روزها با ائتلاف با گروه‌هاى سنى به فکر براندازى دولت مالکى هستند از اين شبه نظاميان مسلح است.
نکته‌اى که از گزارش ديويد پترائوس و رايان کروکر مى‌توان استنباط کرد اين است که آمريکايى‌ها با اسلحه به مبارزه با سلاح‌هاى در حالى فزونى القاعده رفته‌اند اما آنچه ممکن است در آينده به وجود آيد، انبار حيرت‌آور اسلحه در عراق است که آينده اين کشور را با سئوالات بسيارى مواجه کرده است. سئوالاتى که دو سفير آمريکا در عراق با احتياط از کنار آن گذشته‌اند.
نظر شما :