پایان ماه عسل اوباما در کوبا

دیپلماسی ایرانی: روزی که باراک اوباما رئیس‌جمهوری ایالات متحده پا به کاخ سفید گذاشت، بیلبوردهای منقش به تصویر جورج بوش که او را همپای هیتلر آلمانی کرده بود، به پایین کشیده شد و نمای بیرونی از ایالات متحده تغییر کرد.

رائول کاسترو برادر فیدل کاسترو که در سال 2006 قدرت را به دست گرفت، حتی از روزی سخن گفت که او و اوباما رو در روی هم بنشینند و لیوانی چای بخورند. این پیش‌بینی در صورت تحقق، رائول را تبدیل به تنها کاستروی کوبا می‌کند که رودرروی رئیس‌جمهوری از ایالات متحده نشسته است.

پس از گذشت یک سال از این شادمانی در کوبا و جشن امیدواری به آینده، اکنون همه چیز تغییر کرده است. اوباما که روزی پیروزی‌اش در کوبا به فال نیک گرفته‌شد و همگان برایش کف زدند، باز هم در ادبیات رهبران کوبا همان رهبر منفوری است که اندکی از اندیشه‌های استعمارگونه فاصله نگرفته‌است.

ریکاردو آلارکون که رهبری مجمع عمومی کوبا را بر عهده دارد در این باره می‌گوید: با توجه به روابط میان دو کشور در حال حاضر، در آینده‌ای نزدیک هم از تغییر در این روابط خبری نخواهد بود.

این عضو از حزب حاکم، حرکت های اوباما مانند لغو محدودیت‌های عبور و مرور کوبایی‌های ساکن آمریکا، مجاز دانستن ارسال پول و صدور مجوز برای فعالیت شرکت‌های مخابراتی در هاوانا را گام‌هایی کوچک می‌داند.

در نخستین روزهای حضور اوباما در قدرت، دو طرف نشست‌هایی را برای بحث در خصوص اوضاع مهاجران، مسائل پستی و دیگر اختلاف‌های کلی آغاز کردند. این نشست‌ها در حال حاضر به تاخیر افتاده ‌است و هرکدام از طرفین دیگری را مقصر این تعلل می‌داند. 

در نبود مذاکرات، سیاستهای اوباما با پیاده کردن همان استراتژی هویج و چماق که بعضا کوبا را به نقض حقوق بشر هم متهم می‌کند، ره به جایی نبرده و حتی رهبران این کشور را نسبت به باراک دل‌چرک هم کرده‌است.

رائول کاسترو در سخنرانی اخیر خود برای دیدار با اوباما اعلام امادگی کرده‌است اما همزمان باراک را به اتخاذ سیاست های خصمانه علیه دولتش متهم می‌کند و هشدار می‌دهد که کشورش به هرگونه تهاجم امریکا پاسخ خواهد داد. 

فیدل کاسترو هم که از سه سال پیش در هیچ‌محفل عمومی حاضر نشده‌ است اخیرا در مقاله‌ای ادعا کرده است که لبخند نقش بسته بر لب‌های باراک در حقیقت نقابی است برای مخفی کردن توطئه او برای استعمار امریکا لاتین.

وین اسمیت در این خصوص می‌گوید: این توقف در مذاکرات جای تاسف دارد. هنوز هم فرصت است که اوباما رابطه خود را با کوبا بهبود بخشد. البته هاوانا هم به ما کمک نمی‌کند.

باراک اوباما یازدهمین رئیس‌جمهوری از سلسه رهبرانی است که کوبایی‌ها آنها را امپراطور می‌خوانند. از نیم قرن پیش که انقلاب کوبا آغاز شد رابطه میان هاوانا و واشنگتن هم متلاطم شد. کوبایی‌ها مدت‌هاست که رهبران واشنگتن را احمق فرض می‌کنند؛ در کوبا انتقا‌دهای بی‌پرده و تمسخر باراک اوباما تبدیل به سنت رهبران حاضر در حزب حاکم شده‌است. مدت‌زمان بسیار اندکی باقی‌ست تا روزی که احساسات ضد امریکایی در کوبا هم آغاز شود.

رهبر مجمع عمومی کوبا البته از تغییر زبان باراک اوباما و متفاوت بودن او با دیگر روسای جمهوری آمریکا قدردانی می‌کند اما همزمان تصریح می‌کند که کاخ سفید آنقدر حواس خود را به مسائل دیگر مشغول کرده است که دیگر کوبا را الویتی برای خود نمی‌داند.

در هاوانا اما کم نیستند کسانی که از عملکرد یک‌ساله باراک به این نتیجه رسیده‌اند که آقای رئیس‌جمهور در مواجهه با کوبا و دیگر کشورهای امریکای لاتین، پا در کفش جورج بوش رئیس‌جمهوری سابق امریکا کرده است. روز نوزدهم دسامبر بود که رائول کاسترو در اظهاراتی در مجمع ملی گفت: در چند هفته گذشته ما شاهد افزایش تحریک‌های امریکا در منطقه بودیم. آنها تنها دلی از عزا با این وقفه درآوردند و پس از آن مجددا سیاست‌های خود علیه کوبا را از سر گرفتند.

در آمریکا هم جو حاکم بر کاخ سفید بر همین منوال است. بسیاری از تحلیل‌گران ادعا می‌کنند که رائول هم درست در همان مسیری حرکت می‌کند که برادرش فیدل نیم قرن در آن گام برداشت. سرکوب مخالفان سیاسی و نبود آزادی بیان دو انتقادی است که امریکایی‌ها هم بر دولت فیدل و هم بر حکمرانی رائول وارد می‌دانند. همزمان اما دولتمردان کوبایی، واشنگتن را متهم می‌کنند که به بهانه آزادی بیان در امور داخلی هاوانا دخالت می‌کند.

در این میان کوبا همچنان به دنبال به کرسی نشاندن درخواست‌های خود از واشنگتن است. به عنوان نمونه کوبایی‌ها اصرار دارند که ایالات متحده باید پنج کوبایی را که به اتهام جاسوسی در کالیفرنیا جنوبی بازداشت شدند، به هاوانا تحویل دهد.

البته کم نیستند تحلیل‌گران امریکایی که اعتقاد دارند باراک اوباما باید برای جلب اعتماد کوبایی‌ها، دست به تحولات بزرگ‌تری بزند. حذف نام کوبا از لیست کشورهای حامی تروریست و متوقف کردن فعالیت دو شبکه متعلق به مهاجران کوبایی که خرج آن را کاخ سفید می‌دهد، از جمله این موارد است.

در میان مهاجران کوبایی و مخالفان فیدل کاسترو اما کم نیستند کسانی که ادعا می‌کنند باراک بیشتر مسیر را پیموده و اکنون نوبت هاوانا است که پا پیش بگذارد.

منبع: ریل کلیر