سالگرد سقوط کمونیسم

روز هفدهم نوامبر (۲۶ آبان‌ماه) مصادف است با بیستمین سالگرد حوادثی که در نهایت به سقوط کمونیسم در چکسلواکی سابق منجر شد. گروه کثیری از دانشجویان دقیقا ۲۰ سال پیش دست به راهپیمایی زدند و نظام کمونیستی حاکم بر چک را که در حقیقت دست نشانده اتحاد جماهیر شوروی بود، سرنگون کردند.

به همین مناسبت روز سه‌شنبه 17 نوامبر امسال نیز جمعی از مردم چک به همراه برخی از رهبران وقت انقلاب ضد کمونیستی به خیابان‌ها آمدند و یاد آن روز را گرامی داشتند. این راهپیمایی دقیقا در همان مسیری انجام ‌شد که در سال ۱۹۸۹ روی داد.

در سال 1989 نیروهای پلیس مسیر حرکت دانشجویان به سمت میدان ونچسلاس در مرکز پراگ را مسدود کردند و زد و خورد دانشجویان و نیروهای پلیس آغازگر سلسله حوادثی شد که در نهایت به سقوط رژیم دیکتاتوری حاکم بر چکسلواکی منجر شد.

راهپیمایی در این مسیر تاریخی بخشی از مجموعه برنامه‌هایی است که به مناسبت بیستمین سالگرد وقوع انقلاب مخملین تدارک دیده شده است. انقلاب مخملین عنوانی است که از آن زمان به بعد برای جنبش‌های سیاسی مردمی و بدون خون‌ریزی به کار برده می‌شود و اشاره آن به نرمی و ظرافت پارچه مخمل است.

هزاران نفر در بخش‌های مختلف این مجموعه مراسم شرکت می‌کنند که توسط اپونا، یک نهاد مدنی و غیرانتفاعی برگزار می‌شود. این نهاد مسئول تدارک و برگزاری مراسم بیستمین سالگرد فروریزی پرده آهنین است. اصطلاحی که برای دوران حاکمیت رژیم‌های تمامیت‌خواه بر کشورهای بلوک شرق به کار برده می‌شود.

اپونا می‌گوید که پراگ شاهد بزرگ‌ترين جشن خیابانی در این شهر خواهد بود که علاوه بر یادآوری اهمیت این روز تاریخی قرار است برای نسلی که آن دوران را به خاطر ندارد زوایای اندوه‌بار و تاریک آن دوران تلخ را بازگو کند.

دیوید گایدچکا از مسئولان نهاد مدنی اپونا، می‌گوید: «ما برای تنظیم برنامه‌های این جشن از خاطرات خود در آن دوران الهام گرفته‌ایم. ما معتقدیم که با وجود تمام ناملایمت‌ها و کاستی‌هایی که همراه با آزادی از راه رسید در مجموع تحولات ۲۰ سال گذشته برای کشور ما مثبت بوده است.»

پس از برگزاری راهپیمایی یک کنسرت بزرگ موسیقی برپا شد و سپس واتسلاو هاول، نویسنده، دگراندیش و رئیس جمهور سابق جمهوری چک که از او به عنوان معمار انقلاب مخملین یاد می‌شود در میدان ونچسلاس برای جمعیت سخنرانی کرد.

روزنامه انگلیسی‌زبان پراگ‌پست می‌نویسد که در این مراسم برای یادآوری طنزآمیز زندگی در رژیم سابق آبجو و نوشیدنی‌های دیگر به قیمت دوران کمونیسم به مردم فروخته شد و مواد غذایی نایاب که در رژیم سابق کالاهای لوکس تلقی می‌شد مثل موز، پرتقال و شکلات در میان کودکان توزیع شد.

هم‌زمان نمایشگاه‌های عکسی نیز در پراگ بر پا شد که جنبه‌های گوناگونی از زندگی مردم در دوران رژیم سابق مثل محدودیت آزادی بیان و محدودیت انتخاب در آن نظام سیاسی را به نمایش ‌گذاشت.

مناسبت روز ۱۷ نوامبر در تاریخ جمهوری چک به سال ۱۹۳۹ بازمی‌گردد. در آن سال حکومت فاشیست حاکم بر جمهوری چک در جریان سرکوب یک حرکت اعتراضی در پراگ ۹ نفر از فعالان جنبش دانشجویی را اعدام کرد و حدود هزار و دویست نفر دیگر را به اردوگاه‌های کار اجباری فرستاد.

راهپیمایی ۱۷ نوامبر سال ۱۹۸۹ با یادآوری سرکوب و قتل فعالان جنبش دانشجویی در دوران نازی‌ها برگزار شد. در این روز حدود 15 هزار نفر از جمله دانشجویان، اساتید و معلمان و گروهی از شهروندان عادی که دیگر از کنترل‌های رژیم هراسی نداشتند به خیابان آمدند.