رويکرد نگران کننده ترکيه در مقابل ايران و اسرائيل
ديپلماسى ايرانى: چه کسى مى‌داند در هفته گذشته که نخست وزير ترکيه در ديدار خصوصى خود با محمود احمد‌نژاد در ارتباط با برنامه هسته‌اى ايران چه گفت. اما در ديدار خود از تهران، رهبر قدرت‌مند و بى‌پرواى ترکيه که پيشنهاد ميانجى‌گرى بين ايران و غرب را نيز داده بود از دوست خود ايران دفاع کرد.
رجب طيب اردوغان، که کشورش يکى از اعضاى ناتو است تاکيد کرد که برنامه هسته‌اى ايران کاملا صلح‌آميز و انسان‌دوستانه است. احمدى‌نژاد نيز اين محبت اردوغان را پاسخ داد. او از انتقادهاى اردوغان نسبت به اسرائيل قدردانى کرد و گفت بدون شک عملکرد شما تمام ملت‌ها را خوشحال کرد.
اردوغان به تهران سفر کرد تا مشکلات خود در سياست خارجى خود را به صفر برساند. البته آنچه سياست‌هاى ترکيه را به سمت يک سياست خوب همسايه پيش مى‌برد، تجارت در ارتباط با قرارداد گازى اين دو همسايه است. به عنوان کشورى که روز به روز بر قدرتش افزوده مى‌شود، استراتژى پلى ميان آسيا و اروپا را بازى مى‌کند،دموکرات و مسلمان است،به نظر مى‌رسد که به دنبال مهره‌اى براى صلح منطقه بازى خود را چيده است.
در عين حال بايد دقت کرد که تلاش براى اجراى سياست مشکلات صفر نبايد مشکلات جديدى را با کشورهاى غير مسلمان و هم‌پيمان به وجود آورد.
نگرانى در ارتباط با وفادارى ترکيه نسبت به ارزش‌هاى غربى زمانى آغاز شد که اين کشور مسلمان در انتخابات خود حزبى با رويکردهاى اسلامى، حزب عدالت و توسعه و يا همان آ.ک.پ را در سال 2002 برگزيد. مخالفت ترکيه براى استفاده امريکا از پايگاه نظامى اين کشور براى حمله به عراق در سال 2003 روابط ترکيه و امريکا را وارد فاز جديدى کرد.
اين درحالى است که اصلاحات اقتصادى اردوغان سبب افزايش رشد اقتصادى در اين کشور شد و وى اصلاحات ديگرى را نيز در دستور برنامه خود قرار داد تا بتواند وارد مذاکره با اتحاديه اروپا براى چانه‌زنى در ارتباط با پيوستن اين کشور به اتحاديه اروپا شود.
اين درحالى است که گسترش روابط ترکيه در خارج از مرزهاى اين کشور در سال‌هاى اخير بازخوردهاى خوبى براى اين کشور به همراه داشته است. آنکارا به طور جدى روابط خود را با يونان، سوريه، عراق، روسيه، بلغارستان و آخر آنها ارمنستان گسترش داده است. همچنين ترکيه نقش ميانجى ميان افغانستان و پاکستان و اسرائيل و سوريه را نيز به خوبى بازى کرده است.
اما نگرانى‌ها با ترکيه در اين ارتباط است که اکنون اين کشور بيش از آنکه به سمت اروپا گام بردارد به سمت کشورهاى مسلمان متمايل شده است. پس از انتخابات بسيار حاشيه دار ايران در ماه خرداد، اردوغان و رئيس‌جمهور ترکيه در ميان اولين رهبران خارجى بودند که اين پيروزى را به محمود احمدى‌نژاد تبريک گفتند.
اوايل ماه جارى ترکيه از حضور اسرائيل در يک مانور مشترک نظامى جلوگيرى کرد و اردوغان اعلام کرد که اسرائيل آزاد دهنده است. روز بعد ترکيه از سوريه دعووت کرد تا در اين مانور نظامى شرکت کند.
طى جنگ سرد، ترکيه اسرائيل را به عنوان يک هم‌پيمان دموکراتيک مد نظر داشت. در عوض، کشورى مانند ايران، ترکيه را به چشم کشورى مى‌ديد که مى‌توانست به واسطه آن با غرب ارتباط داشته باشد.
اما در حال حاضر نيروهاى ديناميک مختلفى در سياست اين کشور حضور دارند. موج اسلام‌گرايى در اين کشور در حال افزايش است و اين درحالى است که موج ضد سامى‌گرايى نيز در اين کشور به طرز هشدار دهنده‌اى افزايش پيدا کرده است. بمباران غزه توسط اسرائيلى‌ها اين مساله را پررنگ‌تر کرد و اردوغان نيز از اين فرصت به خوبى استفاده کرد.
ديگر اسرائيل به ترکيه اعتماد ندارد. اين را بنيامين نتانياهو، نخست وزير اسرانيل مى‌گويد و اشاره مى‌کند با وجود افزايش نگرانى‌هاى اسرائيل نسبت به ايران و صحبت‌هاى اردوغان در ارتباط با اسرائيل اين بى اعتمادى به وجود آمده است.
در عين حال اروپا نيز ترکيه را پس مى‌زند. فرانسه و آلمان به شدت مخالف حضور ترکيه در اتحاديه اروپا هستند و اين اشتباهى است که آنها بايد آن را مورد بازنگرى قرار دهند. همچنين رکود اقتصادى شديد فشار ديگرى است که ترکيه بايد در معادلات تجارى خود آن را در نظر بگيرد.
اکنون ترکيه از مى‌خواهد از همان سياست باراک اوباما که در ماه آوريل در ترکيه صخنرانى کرد و ترکيه را پلى ميان شرق و غرب خواند براى گفت‌وگو با دشمنان خود استفاده کند.
مقامات ترک بر اين عقيده‌اند که آنها در حال قوت بخشيدن به نقش واسطه ميان شرق و غرب هستند.
ترکيه مانند تمام کشورهاى خاورميانه ايران داراى سلاح‌هاى هسته‌اى را نمى‌خواهد، و مى‌داند که بدون همکارى اسرائيل خاورماينه به هيچ صلحى دست پيدا نخواهد کرد و هيچ کشورى فلسطينى رسميت نخواهد يافت.
ترکيه در حال حاضر عليه هدف‌هاى خود که همان صلح‌جوى منطقه‌اى و قدرت بزرگ است با چرخش از يک سو به سوى ديگر حرکت مى‌کند.
منبع: The Chiristian Science Monitor
نظر شما :