تحریم‌های ایران: چرا پاکستان کمک نمی‌کند؟
"تحریم‌های ایران: چرا پاکستان کمک نمی‌کند" تیتر مطلبی است که در مجله تایم 14 سپتامبر منتشر شده و درباره روابط ایران و پاکستان و همکاری عبدالقدیر خان با ایران برای رسیدن به تکنولوژی هسته‌ای بحث کرده است. البته موضوع عبدالقدیر خان بخشی از این مطلب را تشکیل می‌دهد و در حقیقت دستاویزی است برای بررسی آینده روابط تهران – اسلام‌آباد.
مجله تایم در ابتدای این مطلب می‌نویسد، همسایگان ایران می‌توانند کمک‌های قطعی در بحث تحریم‌های هسته‌ای علیه این کشور به آن بکنند. ایران از کشوری چون پاکستان می‌تواند انتظار داشته باشد که حداقل حمایت‌ها را از آن انجام دهد. به ظاهر واشنگتن می‌تواند یکی از کلیدهای حل بحران خود با ایران بر سر پرونده هسته‌ای را در پاکستان بیابد. دولت آصف علی زرداری روابط گسترده‌ای با تهران دارد و پیش‌بینی می‌شود روابط اقتصادی دو کشور از حالت کنونی‌اش نیز عمیق‌تر شود. اما با وجود این که دولت پاکستان مایل است از حمایت‌های اقتصادی همسایه غربی‌اش استفاده کند، اما ظاهرا بر سر پرونده هسته‌ای ایران خود را کنار کشیده و روی خود را به جای دیگری گرفته است. کشوری که برای هسته‌ای شدن ایران و ورود آن کشور به جمع کشورهای برخوردار از تکنولوژی هسته‌ای کمک‌های بسیار کرد.
هنگامی که پاکستان پافشاری کرد که زیاد تمایل ندارد ایران به جمع کشورهای برخوردار از تکنولوژی هسته‌ای بپیوندد، مقامات اسلام‌آباد خود را این گونه نشان دادند که چندان تمایلی به توسعه روابط با همسایه غربی خود ندارند. ]اشاره به سخنان پرویز مشرف در زمان ریاست جمهوریش درباره پرونده هسته‌ای ایران.[
ملک احمد خان در مصاحبه‌ای با همین مجله تایم گفته است، دولت پاکستان و عموم شهروندان پاکستانی به ایران به چشم ملت دوست می‌نگرند.
مجله تایم در ادامه می‌نویسد، پس از ایران پاکستان دومین کشوری است که بیشترین جمعیت شیعی را در خود جای داده است. این کشور در حدود 33 میلیون نفر شیعه در خود دارد که از لحاظ تعداد نزدیک به دو برابر جمعیت شیعیان عراق است.
ایران و پاکستان تا قبل از انقلاب 1979 هر دو عضو پیمان سنتو بودند و بعد از انقلاب نیز پاکستان از نخستین کشورهایی بود که نظام جدید جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت.
مجله تایم با ذکر این دو فاکتور مهم در روابط ایران و پاکستان در ادامه به نقش اسلام‌آباد در هسته‌ای شدن ایران اشاره می‌کند و می‌نویسد، نقش پاکستان در هسته‌ای شدن ایران روشن‌تر از آن چیزی است که در ظاهر استنباط می‌شود. به هر حال عبدالقدیر خان پدر بمب هسته‌ای پاکستان پنج سال پیش بسیاری از اطلاعات سری هسته‌ای خود را به ایران و لیبی داد. اطلاعاتی که با فشاری که غرب به پرویز مشرف رئیس جمهوری سابق پاکستان وارد کرد، خان را وارد حبس خانگی کرد گرچه هم‌زمان از او قهرمان نیز ساخت.
ماه پیش عبدالقدیر خان طی حکم دادگاه عالی لاهور از حبس خانگی رها شد. با وجود این که نمی‌توان نقش خان را در رهبری یکی از بزرگترین شبکه‌های تکثیر اطلاعات هسته‌ای در جهان نادیده گرفت، وی به پشت صفحه تلویزیون آمد و ایران را تشویق کرد که به برنامه هسته‌ایش ادامه دهد. وی گفت: «اگر ایران بتواند در دست یافتن به تکنولوژی هسته‌ای موفق شود ما آنگاه به یک سد قوی در منطقه در مقابل فشارهای بین‌المللی تبدیل خواهیم شد. توانایی هسته‌ای ایران می‌تواند قدرت اسرائیل را مهار کند.»
به عقیده مجله تایم خان این اظهارات پان اسلامیست را به این دلیل ایراد کرد تا خود را در میان افکار محافظه‌کاران پاکستانی عزیز کند.
احمد خان معاون وزیر امور خارجه پاکستان معتقد است، پیشنهادهای پاکستان برای حمایت از برنامه هسته‌ای ایران اگر مطابق با نظر غرب باشد با استقبال تهران مواجه نخواهد شد. وی می‌گوید: «ما سه سیستم بسیار قوی داریم که از گسترش اطلاعات هسته‌ای جلوگیری می‌کند. اسلام آباد خوشحال خواهد شد که تهران از توانایی هسته‌ای برای تامین انرژی استفاده کند. ایران پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای را امضا کرده و اگر به دنبال ارتقای توانایی‌اش برای رسیدن به انرژی است ما با آن هیچ مشکلی نداریم. به اعتقاد ما ایران یک کشور مسئولیت پذیر است و هیچ وقت نمی‌توانیم بپذیریم که ایران به دنبال رسیدن به توانایی ساخت تسلیحات هسته‌ای است.»
احمد خان در ادامه ابراز عقیده می‌کند، وقتی که غرب ایران را مورد تحریم قرار می‌دهد یا فشارها را به ایران افزایش می‌دهد پاکستان چه کاری می‌تواند انجام دهد.
وی بلافاصله می‌افزاید، اما در عوض پاکستان تلاش می‌کند به تعهداتی که به ایران بر سر انرژی، بازرگانی و تعاملات منطقه‌ای داده کمک کند تا از این راه بتواند ایران را مورد حمایت قرار دهد. بر اساس تعریف روابط جدیدمان با تهران داد و ستد ایران و پاکستان 28 درصد رشد داشته و تلاش داریم در زمینه برق و گاز – خط لوله صلح – با تهران نهایت همکاری را داشته باشیم.
با این اظهارات معاون وزیر امور خارجه پاکستان و دیگر مقامات پاکستانی، تایم نتیجه می‌گیرد، از آنجایی که دولت محلی پاکستان ضعیف است بی میل نیست که نفوذ ایران در منطقه افزایش یابد تا پتانسیل رویارویی با عربستان که روابط بسیار نزدیک و تنگاتنگی با گروه‌های مخالف اسلام‌آباد دارد افزایش یابد. مقامات اسلام‌آباد بر این باورند که عربستان سعودی چندان از زرداری حمایت نمی‌کند و حتی در روابط خود با دولت تحت نظر او تعصب نشان می‌دهد چرا که دولت کنونی پاکستان از سوی شیعیان حمایت می‌شود و زمینه شیعی دارد. به اعتقاد شیعیان عربستان با حمایت از وهابیت که نسبت به شیعیان به دیده رافضی می‌نگرد، علیه آنان وارد عمل شده است.
از سوی دیگر پاکستانی‌ها معتقدند با نزدیک شدن به ایران می‌توانند پایه‌های قدرتمندترین نیروی نظامی منطقه را پایه‌ریزی کنند. کارشناسان بر این باورند که ایران با اشتیاق و با احتیاط به سوی تبدیل شدن به یک قدرت برتر نظامی منطقه‌ای گام بر می‌دارد.
غرب به همکاری پاکستان و ایران از زاویه نظامی نیز می‌نگرد. کریستین فیر یکی از اعضای موسسه رند در واشنگتن در این باره می‌گوید: «در آنجا یک فرضیه گمراه کننده وجود دارد. و آن این که به هر صورت چون پاکستان تکنولوژی هسته‌ای در اختیار ایران قرار داده آنها یک سری پیوستگی‌های استراتژیک با یکدیگر دارند.»
این کارشناس غربی در ادامه ابراز عقیده می‌کند، حسابی که بر روی این نوع رابطه انجام شده، می‌تواند پاکستانی‌ها را به آرزوی دیرینه‌شان برساند. ژنرال میرزا اسلام بگ رئیس ستاد ارتش پاکستان آرزو دارد که روزی یک مشکل بزرگ برای امریکا به وجود آورد. گرچه در عین حال پاکستان از روابط ایران و هند نگران است و ایران نیز از پاکستان بر سر عدم وجود امنیت در مرزهای مشترکشان ناخشنود است. با این حال به اعتقاد غربی‌ها پاکستان در نهایت از ایران حمایت می‌کند و اگر به ظاهر این حمایت را نشان ندهد اما در خفا در تقویت روابط خود با تهران تلاش خواهد کرد. بنا به تحقیق موسسه پژوهشی پیو که در ماه اوت انجام شده 64 درصد مردم پاکستان امریکا را در یک دشمن می‌دانند. از این رو اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران می‌تواند هم بر میزان این نفرت بیفزاید هم حمایت مردم پاکستان را از ایران افزایش داده و نتایجی خلاف آنچه غرب تصور می‌کند، به وجود آورد. نباید فراموش کنیم که به هر حال نمی‌توان تصور کرد روزی پاکستان در برابر جهان اسلام قرار گیرد. به اعتقاد برخی از کارشناسان پاکستانی، ایران در روابط تنگاتنگی که با عراق، لبنان و افغانستان دارد، می‌تواند پاکستان را نیز به این جمع اضافه کند و برای امریکا نه تنها در این کشورها بلکه در هر کجا که بخواهد وحشت ایجاد کند.
نظر شما :