نگاه ریش‌سفیدها به خاورمیانه
طی 16 ماه گذشته من 4 بار به خاورمیانه سفر کردم و با رهبرانی از اسرائیل، مصر، لبنان، عربستان سعودی، اردن، سوریه و کرانه غربی و غزه دیدار کردم. زمانی که باراک اوباما، رئیس‌جمهور امریکا در قاهره سخنرانی تاریخی خود را ایراد می‌کرد من در دمشق بودم. این سخنرانی امید فراوانی در میان آن دسته از اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌هایی که خوش‌بین‌تر بودند به وجود آورد. آنها سخنان او را این گونه برداشت کردند که اصرار او برای توقف کامل گسترش شهرک‌سازی، کلیدی است به پذیرش هرگونه توافق صلح و یا هرگونه پاسخ مثبتی از سوی کشورهای عربی به اسرائیل.
اواخر ماه گذشته، من با گروهی از پا به سن گذاشته‌ها به این منطقه سفر کردم. در گروه ما اسقف اعظم دزموند توتو، روسای جمهور پیشین، فرناندو آنريکه کاردوسو از برزیل و مری رابینسون از نروژ و فعالان حقوق زنان، الا بات از هند من را همراهی می‌کردند. سه نفر از ما پیش از این نیز به غزه سفر کرده بودیم، شهری که امروز در میان دیوارها محصور شده است و 1.6 میلیون فلسطینی در آن ساکن هستند. 1.1 میلیون از آنها آوارگانی از اسرائیل و کرانه غربی هستند و مایحتاج اولیه زندگی خود را با کمک‌های سازمان ملل و سایر آژانس‌ها تامین می‌کنند.
اسرائیل مانع رسیدن سیمان، الوار، بذر و کود شیمیایی و سایر مواد مورد نیاز از مرزهای غزه می‌شود. برخی مواد جایگزین از مصر توسط تونل‌های زیرگذر به غزه می‌رسد. اهالی غزه نه می‌توانند غذای خود را تولید کنند و نه مدارس، بیمارستان‌ها و یا 50 هزار خانه‌ای را که طی حمله ماه ژانویه اسرائیل ویران شده و یا به شدت آسیب دیده‌اند بازسازی کنند.
ما شاهد افزایش نگرانی و ناامیدی در میان شاهدان بودیم و می‌دیدیم که شهرک سازی چه به سرعت ادامه دارد و به سوی روستاها، تپه‌ها و علفزارها، زمین‌های کشاورزی و درختستان‌های زیتون در حرکتند. بیش از 200 شهرک در کرانه باختری وجود دارد.
گسترش نگران کننده دیگر در بخش فلسطینی اورشلیم شرقی در حال وقوع است. سه ماه پیش، من با خانواده‌ای دیدار کردم که 4 نسل بود در خانه کوچک و کلنگی خود زندگی می‌کردند. آنها تلاش می‌کردند که این خانه را خودشان تخریب کنند تا از هزینه‌های زیادی که پیمانکاران اسرائیلی برای تخریب می‌گیرند جلوگیری کنند. در 27 آگوست، ما پا به سن گذاشته‌ها هدیه‌ای از مواد غذایی برای 18 عضو خانواده هنون بردیم که به تازگی از خانه 65 ساله خود اخراج شده بودند. خانواده هنون، همراه با 6 فرزند خود اکنون در خیابان زندگی می‌کنند و این درحالی است که اسرائیلی‌ها محل زندگی آنها را مصادره کرده‌اند.
در همین حال توجه قابل ملاحظه‌ای به سخنان خاویر سولانا، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا خطاب به سازمان ملل برای پذیرش راه حل دو کشور شد. سولانا پیشنهاد داده بود که سازمان ملل مرزهای سال 1967 بین اسرائیل و فلسطین را به رسمیت بشناسد و مسوولیت سرانجام آوارگان فلسطینی را بپذیرد و در ارتباط با تقسیم اورشلیم تصمیم بگیرد. فلسطینی‌ها به عنوان عضو کامل سازمان ملل شناخته شوند و بتوانند روابط دیپلماتیک با سایر کشورها داشته باشند. نخست وزیر فلسطین نیز برنامه‌های خود را برای یک فلسطین مستقل برای ما شرح داد.
گزینه دیگر نیز تشکیل یک کشور است که به طور مشخص امروز هدف رهبران اسرائیلی است که بر اسکان در کرانه باختری و اورشلیم شرقی اصرار دارند. اکثریت رهبران فلسطینی که ما با آنها دیدار کردیم در حال بررسی پذیرش یک کشور از رود اردن تا دریای مدیترانه هستند. با صرف‌نظر کردن از رویای یک فلسطین مستقل، آنها شهروندانی با همسایگان یهودی می‌شوند که خواهان حقوق برابری خواهند بود.
اما آنها نگران گرایشات آینده هستند. در این مناطق یهودی‌ها اکثریت را ندارند و در چند سال آینده به طور مشخص اعراب اکثریت را در این منطقه از آن خود خواهند کرد.
در چنین شرایطی تشکیل دو کشور ارجحیت دارد. 25 مرز مشترک میان اسرائیلی‌ها و همسایگان فلسطینی آنها وجود دارد. بهترین جایگزین در واقع مذاکره برای صلح است که می‌تواند در این منطقه ناامیدی‌ها را به امیدواری تبدیل کند.
نویسنده: جیمی کارتر، سی و نهمین رئیس جمهور امریکا.
منبع: واشنگتن پست
نظر شما :