دو ماه پس از انتخابات؛ ایران و غرب سرخورده‌تر از همیشه
هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه ایالات متحده در تازه‌ترین اظهار نظر خود گفته است که هیچ نشانه‌ای دال بر این که ایران بخواهد زمینه‌های گفت و گو با غرب بر سر موضوع هسته‌ای را فراهم کند نمی‌بیند و البته امریکا هم در خیال و توهم فرو نخواهد رفت. وی همچنین گفته است که واشنگتن مدت طولانی منتظر نمی‌نشیند تا پاسخ تهران را بشنود.
در ماه آوریل ایالات متحده پیغامی به ایران فرستاد مبنی بر این که واشنگتن امیدوار است شاهد آن باشد که تهران به زودی برای گفت و گو با پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل به همراه آلمان درباره برنامه‌های هسته‌ای اش که غرب نسبت به اهداف آن شک و شبهه وارد می‌کند، پای میز مذاکره بازگردد.
ایران بارها تاکید کرده است که فعالیت‌های هسته‌ای اش تنها اهداف صلح‌آمیز دارد و قصد دارد از طریق دستیابی به تکنولوژی فناوری هسته‌ای به تولید برق برسد.
اظهارات کلینتون را جیمز جونز مشاور امنیت ملی ایالات متحده نیز صحه گذاشت. او نیز در مصاحبه‌ای مطبوعاتی که به همراه هیلاری کلینتون حضور داشت، مدعی شد، امریکا انتخاب محدودی دارد. درباره دولت محمود احمدی‌نژاد باید بگویم ایالات متحده احساس چندان خوشایندی ندارد. واشنگتن انتخاب‌های محدودی دارد اما در مورد دولت محمود احمدی‌نژاد ایالات متحده چندان احساس خوشایندی نمی‌کند چرا که گمان می‌کند او در یک انتخابات پرحاشیه به قدرت رسیده و امریکا با هزارن معترض این روند ابراز همدردی می‌کند.
اظهار نظرهای این دو مقام ارشد امریکایی بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های جهانی داشت. با گذشت نزدیک به 200 روز از انتخاب باراک اوباما اکنون شاهد نوعی سرخوردگی و ناامیدی در میان سکان‌داران جدید کاخ سفید هستیم. از آن موقع تا همین دو ماه پیش رئیس جمهوری امریکا حرف از گفت و گوی بی قید و شرط با ایران می‌زد و دائما ابراز امیدواری می‌کرد که بتواند هر چه سریعتر اختلاف‌ها را با ایران حل و فصل کرده و باب مذاکره تهران گشوده شود و تهران و واشنگتن بتوانند در جهت بهبود روابط گام بردارند. اما اکنون رفته رفته می‌بینیم که این روند جهت عکس به خود گرفته است و ظاهرا غرب نوعی سرخوردگی در برابر ایران احساس می‌کند. از اظهار نظرها و مواضع اخیر غرب پیدا است که آنها چندان نسبت به آینده بهبود روابط با ایران امید ندارند و باید منتظر تغییری در روابط دو طرف در آینده‌ای نزدیک بود.
خبرگزاری آسوشیتد پرس به نقل از تحلیلگران می‌نویسد، ظاهرا دادگاه اخیر تهران که به اعتقاد اروپایی‌ها هدف از برگزاری آن خطاب قرار دادن غرب بود و بازداشت سه تبعه امریکایی در ایران که تهران پس از یک هفته پذیرفته آنها بازداشت شده‌اند، غربی‌ها را از ایران سرخورده کرده و آنها را به این دیدگاه رسانده که ایران قصد مصالحه با غرب را ندارد.
سه تبعه امریکایی دقیقا زمانی بازداشت می‌شوند که امریکایی‌ها تلاش دارند به تهران این پیغام را برسانند که قصد مداخله در امور داخلی ایران را ندارند.
اروپایی‌ها نیز با وجود این که در روزهای نخست ناآرامی‌های پس از انتخابات علیه ایران موضع گرفته بودند و حتی تهدید کرده بوند که سفرای خود را از ایران فرا خواهند خواند، پس از چند روز از مواضع قبلی خود عقب‌نشینی کرده و رسما اعلام کردند، نه تنها به فکر فراخواندن سفرای خود از تهران نیستند بلکه به فکر گسترش تعامل و بازگرداندن ایران به میز مذاکرات هستند.
در مراسم تحلیف احمدی‌نژاد نیز با وجود این که قبل از آن برخی منابع خبری پیش‌بینی می‌کردند که نمایندگان سفارتخانه‌های اروپایی در این مراسم شرکت نکنند، دیدیم که بسیاری از سفرای اروپایی از جمله معاون سفیر بریتانیا و سفیر سوئد در تهران در این مراسم شرکت کردند. حرکتی که بسیاری از آن به پذیرفتن رسمی احمدی نژاد از سوی غرب به عنوان رئیس جمهوری ایران تعبیر کردند.
اما در همین بحبوحه دو اتفاق مهم افتاد که دو طرف را از یکدیگر رنجاند و ظاهرا به سمت اتخاذ سیاست‌های تلفی‌جویانه سوق داد. در ایران، دولت احمدی نژاد با این موضع رسمی اروپا به ویژه از سوی رهبران ارشدی چون آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان مبنی بر این که آنها قصد ندارند به احمدی نژاد برای انتخابش تبریک بگویند، مواجه شد که ظاهرا با موضعگیری رسمی رئیس دولت در مراسم تحلیف در روز چهارشنبه 14 مرداد نشان از عصبانیت او از این موضع اروپا دارد.
از آن طرف اروپایی شاهد محاکمه یک شهروند فرانسوی و کارمندان سفارتخانه‌های خود در تهران بودند که به گفته خود اروپایی‌ها هدف از برگزاری آن دهن‌کجی ایران به آنها بوده است. می‌توان گفت تمامی مطبوعات رسمی غرب از این محاکمه این گونه برداشت کردند که تهران قصد مصالحه با غرب را ندارد و حاضر است در صورت لزوم با آنها برخورد کند.
وزارت امور خارجه فرانسه از این که یک دختر 23 ساله به عنوان جاسوس به محاکمه کشیده شد، به شدت عصبانی شده است. برنار کوشنر قبل از آن هنگامی که خبر بازداشت این تبعه فرانسوی منتشر شد، گفته بود، آیا ایران فکر می‌کند ما این قدر احمق هستیم که یک دختر 23 ساله را برای تجسس به آنجا بفرستیم. وزارت خارجه فرانسه این رفتار را توهین به خود قلمداد کرده است.
روزنامه گاردین در توصیف مواضع بریتانیا مدعی شد، ایران پیشتر پرونده رسام را مختومه اعلام کرده و تضمین داده بود که این تحلیل گر سفارت انگلیس در تهران محاکمه نخواهد شد. محاکمه رسام تنها چند روز پس از آن صورت گرفت که سیمون گاس، سفیر انگلیس در تهران در مراسم تحلیف احمدی نژاد شرکت کرد. گرچه خود سفیر هم به مراسم نیامد و معاون خود را فرستاد اما به هر صورت نماینده بریتانیا در مراسم حضور یافت.
این موارد نشان می‌دهد که دو طرف از یکدیگر رنجیده هستند. این رنجش خاطر در فضای روابط دو جانبه دو طرف، ناامیدی به وجود آورده که نشان می‌دهد حداقل رفع آن بیش از پیش نیاز به انرژی دارد.
از طرفی این وضعیت برای ایالات متحده سخت‌تر شده است. هفته پیش اعلام شد، سه تبعه امریکایی در کوه‌های ایران با کردستان عراق دستگیر شده‌اند. این موضوع وضعیت را برای مذاکرات بسیار سخت‌تر می‌کند.
اگر این اتفاقات را در کنار تحریم بنزین و جزئیات دیگری از تحریم‌ها که امریکا و غرب قصد دارند در برابر ایران بگذارند، بگذاریم در می‌یابیم که نمی‌توان آینده روشنی برای مذاکرات ایران و غرب و رسیدن به یک نتیجه ملموس و قابل قبول پیش‌بینی کرد. ایران و غرب در گذشته چندان میانه خوبی با هم نداشتند و حالا که هر دو زخم خورده‌اند که دیگر کار بسیار سخت‌تر هم شده است.
نظر شما :