بررسی سه موضوع مهم ميان عراق و ترکيه

ديدار با مقامات ترکيه بخش ديگرى از سفر منطقه اى نوری مالکى نخست وزیر عراق راقبل از سفر به تهران به خود اختصاص مى داد.

آقای مالکى سه پرونده مهم را در ديدار با مسؤولان ترک بررسى کرد که شامل همکارى‌هاى امنيتى و سياسى ميان دو کشور، چگونگى تقويت مبادلات بازرگانى و هماهنگى‌هاى اقتصادى و نيز حضور نيروهاى حزب کارگران کردستان ترکيه (پ.ک.ک) در شمال عراق و همکارى براى رفع ابهامات و تناقضات اين مشکل بود.

اما با توجه به تحرکات نيروهاى پ ک ک در شمال عراق عليه ترکيه، موضوع آخرى از اهميت بيشترى در ملاقات هاى مالکى با مقامات ترک برخوردار بود.

 ترکیه تهدید کرده اگرعراق یا آمریکا اقدامی برای جلوگیری از این قبیل تحرکات نظامى انجام ندهند، خود رأساً برای سرکوب پایگاه های پ ک ک در شمال عراق به این منطقه حمله خواهد کرد.

 بدين ترتيب يکى از اهداف مالکی از سفر به عراق تلاش براى انصراف مقامهای آنکارا از حمله نظامی به اين منطقه بود.

دولت ترکیه اخیرا متن پیش نویس توافقنامه ای را برای مقامهای عراق ارسال کرد که بر اساس آن منابع مالی و پشتیبانی از پ ک ک در شمال عراق قطع می شود، برنامه های رسانه ای آن مسدود شده وامکان استرداد اعضای آن به ترکیه و تبادل اطلاعات بین دو کشور فراهم می شود.

مالکی درباره این پیشنهاد گفت دولت درحال کار روی متن نهایی توافقنامه است و در سفرش به ترکیه درباره جزئیات امنیتی طرح با مقامهای ترکیه تبادل نظر خواهد کرد.

بر اساس برخى از گزارش ها رهبران حزب عدالت و توسعه (حزب حاکم ترکيه) با فرماندهان نظامى ترک در خصوص ضرورت اقدام جدى عليه حزب پ ک ک که در مناطق کردستانى شمال عراق مستقر شده‌اند، به توافق رسيده‌اند.

روزنامه واشنگتن پست در اين مورد به نقل از آرماگان کول‌اوغلو، يک ژنرال بازنشسته ارتش ترکيه نوشت: حمله قريب الوقوع ترکيه امرى حتمى است و مردم اين کشور از دولت مى‌خواهند که چنين اقدامى را انجام دهد و دولت و فرماندهان نظامى نيز در خصوص آن به توافق رسيده‌اند.

يک کارشناس امور ترکيه در واشنگتن نيز از احتمال حمله‌ ترکيه به شمال عراق در ماه اوت (ماه جارى ميلادى) و يا سپتامبر (ماه آينده) خبر داد.

با همه اين احوال مالکى در سفر به ترکيه از امضاى پيش نويش توافق نامه اى که ترک ها آماده کرده بودند، سرباز زد. به عقيده تحليلگران منطقه اى مالکى در موقعيت کنونى چاره اى جز اين ندارد، زيرا دولت وى به شدت به اتحاد کردها که برخى از آنان روابط طولانى مدتى با اعضاى پ ک ک دارند، وابسته است.

 به همين دليل رئيس جمهور عراق ترجيح داد که به جاى امضاى توافق نامه مذکور، تفاهم نامه ملايمترى را به امضا برساند که بر اساس آن دولت عراق متعهد مى شود تلاش هاى جدى ترى براى اخراج نيروهاى پ ک ک از خاک اين کشور صرف کند.

به نظر مى رسد که فعلا تمام راه ها به تداوم عمر دولت مالکى ختم مى شوند. به عقيده برخى از تحليلگران منطقه اى در صورتى که نورى مالکى بتواند حمايت ايران را در مورد مشارکت بيشتر سنى ها در دولت عراق جلب کند، در آن صورت مى تواند با خيال آسوده ترى به موضوع کردهاى پرداخته و انجام اقدامى عاجل در مقابل هشدارهاى اخير ترکيه در دستور کار قرار دهد.