ترکیه در ناتو تسلیم اتحادیه اروپا شد

نشست شصتمین سال تاسیس سازمان آتلانتیک شمالی با انتخاب آندرس فاگ راسموسن نخست وزیر دانمارک به سمت دبیر کلی این سازمان به کار خود پایان داد.

راسموسن به سمت دبیر کلی سازمان ناتو انتخاب شد اما این انتخاب با مخالفت ترکیه و عکس­العمل­های فراوانی از سوی کشورهای اروپایی همراه بود و آن را به انتخابی جنجالی در ناتو تبدیل کرد.

ترکیه مخالفت خود را بر مبنای دو مسئله اعلام کرد. انتشار کاریکاتورهای توهین آمیز پیغمبر اسلام (ص) توسط رسانه­های دانمارکی و حمایت راسموسن با نام "آزادی بیان" از آنها و فعالیت شبکه Toj Tv متعلق به حزب کارگران کرد (پ.ک.ک) از کشور دانمارک از دلایل عمده مخالفت ترکیه با راسموسن بود.

دو سال پیش نشریه Jyllands Posten 12 کاریکاتورهایی از حضرت محمد (ص) را چاپ کرد. راسموسن که در آن دوران نخست وزیر دانمارک بود، با توجیه آزادی بیان هیچ عکس­العملی به این مسئله نشان نداد. این درحالی است که از سال 1938 قانون عدم حقارت به ادیان در این کشور به تصویب رسیده است.

این اقدام ترکیه، عکس­العمل­های زیادی به همراه داشت. با وجود همه عکس­العمل­ها، نه تنها ترکیه نتوانست دیگر اعضای ناتو را متقاعد کند، بلکه در نهایت تسلیم خواسته دیگران شد.

اولی رن (Olli Rehn)، کمیسار توسعه اتحادیه اروپا نسبت به این اقدام ترکیه گفت: ترکیه با عدم حمایت از راسموسن مرتکب اشتباه بزرگی شد. در این وضعیت، کشورهای عضو اتحادیه اروپا و شهروندان این اتحادیه به این نتیجه رسیدند که اتحادیه اروپا و ترکیه در مسائل مهمی از جمله آزادی بیان با یکدیگر هم نظر نیستند.

الکساندر دوبرینت، رییس حزب مسیحیان آلمان خواستار توقف هرچه زودتر مذاکرات ترکیه و اتحادیه اروپا شد.

آنچه رسانه_­های ترکیه نیز به آن اشاره کردند، موضع­گیری اروپایی­ها در اجلاس ناتو بود. آنها از پرونده ترکیه برای پیوستن به اتحادیه اروپا استفاده کردند تا بتوانند ترکیه را متقاعد کنند که بهترین گزینه برای دبیر کلی ناتو، آندرس راسموسن است. نیکولا سارکوزی، رییس جمهور فرانسه و گوردن براوون، نخست وزیر بریتانیا در گفت و گو با عبدالله گل گفتند که ما در اتحادیه اروپا این تصمیم را گرفته ایم. عبدالله گل رد پاسخ اعلام کرد که اینجا ناتوست نه اتحادیه اروپا. هرچند در آخز تسلیم خواسته اتحادیه اروپا شد.

هرچند باراک اوباما و سیلویو برلوسکونی، نخست وزیر ایتالیا نیز برای متقاعد کردن اردوغان فعالیت­های دیپلماتیک جداگانه­ای را اتخاذ کردند. ابتدا برلوسکونی بدون در نظر گرفتن آغاز جلسه، در تماسی تلفنی با اردوغان سعی کرد تا وی را قانع کند، پس از آن نوبت باراک اوباما، بود. اوباما در دیداری با عبدالله گل، رییس جمهور ترکیه که راسموسن نیز در آن حضور پیدا کرد سبب شد تا ترکیه به دبیر کلی راسموسن چراغ سبز نشان دهد.

در این میان البته ترکیه توانست امتیازهایی را از آن خود کند که آینده در خصوص کارآمد بودن این شرط­ها قضاوت خواهد کرد. اردوغان با پذیرفتن راسموسن خواستار این شد که یکی از مشاوران دبیر کل ناتو یک ترک باشد که همزمان در سمت جانشین دبیرکل نیز فعالیت کند. همچنین راسموسن باید از جهان اسلام به دلیل اهانت به پیغمبر اسلام معذرت خواهی کند. نماینده غیر نظامی ناتو در افغانستان باید یک ترک باشد. مسئله تلوزیون روج نیز از جمله مسائلی است که دبیر کل جدید ناتو باید به آن بپردازد.

راسموسن، دبیرکل آینده ناتو پس از موافقت ترکیه اعلام کرد که نگرانی­های آنکارا را درک میکند و سعی می­کند همکاری­های نزدیک­تری با ترکیه داشته باشد. عبدالله گل نیز در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که در اجلاس اتحاد تمدن­ها مکان مناسبی برای ارسال پیام­ها است.

کشورهای اروپایی موافقت ترکیه را بسیار پراهمیت نشان دادند و امیدوارند که این مسئله بتواند شکاف موجود میان ترکیه و کشورهای اروپایی را کمرنگ­تر کند. هرچند بعید به نظر می­رسد که ترکیه بتواند با شرایط موجود و با استفاده از امتیازهایی که به دست آورده است، راهی هموارتر برای ورود به اتحادیه اروپا برای خود پیدا کند.