سفر اوباما به ترکیه با چه هدفی است؟

باراک اوباما، رییس جمهور امریکا اولین دوره از سفرهای اصلی خود را با سفر به بریتانیا برای شرکت در اجلاس جی-20 آغاز کرد.

در ادامه اوباما برای شرکت در اجلاس سالانه ناتو که شصتمین سال تاسیس خود را جشن می­گرفت به شهر مرزی استراسبورگ، در فرانسه سفر کرد، وی امروز به پراگ می­­رود و پس از آن برای سفری دو روزه راهی ترکیه خواهد شد.

پیش از این باراک اوباما اعلام کرده بود که از پایتختی اسلامی با جهان اسلام سخن خواهد گفت. وی در اولین سفر رسمی خود ترکیه را انتخاب کرده­است، چراکه به همکاری ترکیه در عراق و افغانستان نیاز دارد، ترکیه می­تواند در پروسه صلح خاورمیانه نقش بازی کند و همچنین همسایه خوبی برای ایران است. مسائل دیگری همچون روابط ترکیه و اروپا و سیاست­های داخلی ترکیه نیز مسلما در برنامه این سفر گنجانده شده­است.

سفر باراک اوباما به آنکارا می­تواند دو هدف عمده را به همراه داشته باشد؛ باراک اوباما در صدد تغییر چهره امریکا بخصوص در بعد سیاست خارجی است. چهره­ای که گفته می­شود در دوران جورج بوش در جهان مخدوش شده­است. سفر به کشوری غیر عرب و مسلمان در همسایگی ایران و عراق و سوریه انتخاب تیزهوشانه­ای برای رسیدن به این هدف است.

نظرسنجی­ها نشان می­دهد که میزان اعتماد مردم ترکیه به اوباما 39.2 درصد است این درحالی است که میزان اعتماد مردم ترکیه به جورج بوش 9.3 درصد بود.

مردم ترکیه می خواهند دولت جدید امریکا را بیشتر از گذشته با خود همسو ببینند. آنها انتظار دارند روابط آنکارا واشنگتن دورانی با اعتماد و همکاری بیشتر را پشت سر بگذارد و صلح و امنیت را به منطقه­ای که آنها خانه خود می­دانند بازگرداند.

مسئله بعدی ضرورت افزایش همکاری­های امنیتی است. برای رسیدن به این هدف امریکا با دادن امتیازهای کوچک، بهره­برداری­های لازم را خواهد کرد. البته ترک­ها هم به خوبی می­دانند که این سفر هزینه­هایی برای آنها به همراه خواهد داشت.

اوباما پیش از سفر خود اعلام کرده بود که اولویت وی در سیاست خارجی حل معضلی با نام القاعده و تروریسم است که برای رسیدن به این هدف نیازمند ارسال نیروهای بیشتر امریکایی به افغانستان است. از طرف دیگر ترکیه دومین ارتش بزرگ را در ناتو دارد و در بسیاری از موارد همکاری­های نظامی زیادی با امریکا داشته است. (البته در سال 2003 پارلمان ترکیه اجازه نداد تا ارتش امریکا از خاک این کشور برای حمله به عراق استفاده کند). از زمان آغاز جنگ در افغانستان نیز ترکیه حضوری فعال به عنوان یکی از اعضای ناتو در افغانستان داشت. بنابراین دور از انتظار نخواهد بود که پس از مذاکرات بین مقامات ترک با باراک اوباما، حضور نظامی و غیر نظامی ترکیه در افغانستان به طور چشمگیری افزایش پیدا کند.

اولویت بعدی اوباما در برنامه سیاست خارجی، خروج نیروهای امریکایی از عراق است. ترکیه آمادگی خود را برای همکاری با امریکا در این زمینه اعلام کرده­است و آماده­است تا پایگاه هوایی اینجرلیک و بندر مرسین را در اختیار امریکایی­ها قرار دهد.

سالی که گذشت استانبول نه تنها میزبان محمود احمدی­نژاد، رییس جمهور ایران بود، بلکه دور جدید مذاکرات صلح اسراییل و سوریه نیز در این شهر برگزار شد، بنابراین اوباما به دنبال راه­هایی برای همکاری بیشتر ترکیه در خصوص ایران و مسئله صلح خاورمیانه خواهد بود.

پس آیا ترکیه همان کشوری مسلمانی است که اوباما قول داده بود تا از آنجا با جهان اسلام سخن بگوید؟ این مسئله زمانی که هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه امریکا به ترکیه سفر کرد نیز مطرح شد، در آن زمان وی پاسخ روشنی به این سوال نداد و اعلام کرد که برنامه کاری باراک اوباما هنوز مشخص نیست. اما درحالی که تنها چند ساعت به ورود اوباما به ترکیه باقی مانده است، هر دو کشور اهمیت چندانی به این مسئله نمی­دهند.

مسئله­ای که رسانه­های ترکیه سعی در پررنگ نشان دادن آن دارند، این است که اوباما در ادامه سفر اروپایی خود به ترکیه سفر کرده­است و در واقع این بخشی از سفر اروپایی او به حساب می­آید. در واقع ترک­ها می­خواهند بگویند که دولت جدید امریکا، طرفدار پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا است. مسئله­ای که بیشتر به رویا می­ماند تا واقعیت.