مونیخ؛ محل بازسازی پل‌های شکسته؟

"مسئولان جديد کاخ سفيد می توانند پل های تخریب شده را باسازی کنند."

این جمله را علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران در چهل و پنجمین کنفرانس امنیتی مونیخ بیان داشت.

این اجلاس به لحاظ کیفی مهمترین اجلاس سالانه تصمیم گیران در عرصه سیاست خارجی و امنیتی معرفی می شود اما نکته حائز اهمیت اجلاسیه چهل و پنجم، حضور جوزف بایدن معاون باراک اوباما، رئیس جمهور جدید امریکاست که نام او از زمان طرح در عرصه بین المللی، واژه تغییر را با خود به همراه داشته است.

اوباما با رویکردی جدید قصد دارد جایگاه ایالات متحده امریکا را در ساختار نظام بین المللی اصلاح و ارتقاء دهد و در این میان کشورهای چالش آفرینی چون افغانستان، پاکستان، عراق و ایران در چهارچوب فکری دولت او جایگاهی ویژه دارند، بر این اساس کلیه اعضای جامعه جهانی اکنون چشم به تشریح دقیق سیاست های اوباما در برابر کشورهای نام برده دوختنه اند چراکه بطورتقریبی بخش اعظم سیاست های دیپلماتیک، اقتصادی، نظامی و امنیتی شان به نوعی مرتبط با شرایط موجود و آینده این کشورهاست.

بسیاری از کشورهای غربی اکنون به همان اندازه برای وضعیت افغانستان و عراق و ایران و حتی پاکستان در سود و زیان شریکند که امریکا شریک است بر این اساس آنها منتظر تشریح رویکردی هستند که ندای تغییر در شرایط پیشین را نوید می دهد، با این تفاوت که این بار اروپا بیش از گذشته در سیاست ها و سرنوشت کارها، همگام و هم بازی امریکا خواهد بود.

اما در سوی دیگر ماجرا ایران است، این کشور که با روی کار آمدن اوباما همواره اثبات رویکرد تغییر را در گرو گام های عملی ایالات متحده امریکا در این مسیر دانسته، با حضور در کنفرانس امنیتی مونیخ شاید قصد دارد دو هدف را دنبال کند؛ اول بیان صریح و شفاف این پیام به جهان مبنی بر اینکه سیاست های خود را در موضوع هسته ای ادامه خواهد داد و دوم شنیدن شفاف ایده ها و نظرات طرف های غربی در این خصوص به ویژه اطلاع از جزییات رویکرد های دولت جدید امریکا که پیش بینی می شود با حضور آقای بایدن عملی شود.

آنچه اجلاس سه روزه مونیخ را بیش از سال های قبل مورد توجه قرار داده است، حضور نمایندگان دولت جدید امریکا در این اجلاس است که در راس آنها می توان به جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا، و جان کری و جوزف لیبرمن دو سناتور سرشناس حزب دموکرات اشاره کرد.

آقای بایدن از جمله افرادی است که درباره سیاست های مقابله با گسترش تسلیحات هسته ای سخنرانی خواهد کرد و صاحب نظران بر این باورند که وی در سخنرانی خود فعالیت های جدید موشکی ایران را مورد اشاره قرار داده و سخنانی در باب برنامه هسته ای ایران بیان کند.همچنین احتمال دیدار نمایندگانی از ایران و امریکا در جریان این کنفرانس نیز از سوی برخی منابع مطرح شده است که هنوز از سوی هیچ یک از طرفین تایید نشده است.

ایران در کنفرانس مونیخ
حضور علی لاریجانی به عنوان نماینده ایران در این اجلاس مورد بحث بسیاری از تحلیل گران قرار گرفته است، در کنار این سوال که چرا لاریجانی نماینده تهران در اکثراجلاس های مهم بین المللی و از جمله کنفرانس مونیخ است، نکات قابل تاملی که در سخنرانی رئیس مجلس ایران ایراد شده؛ ذهن مهمانان مونیخ را به خود مشغول کرده است.

علی لاریجانی گرچه در سوابق کاری خود یک دیپلمات برجسته بوده و در روند مذاکرات تهران و غرب بر سر برنامه هسته ای ایران اثرات مثبتی بجا گذاشته است، اما اکنون دیگر در این جایگاه نیست و به عنوان رئیس مجلس ایران، رئیس یکی از قوای سه گانه این کشور و هدایت کننده دستگاه قانون گذاری فعالیت دارد و هرچند پارلمان می تواند دستگاهی تاثیر گذار بر فرایند سیاست خارجی و مسائل دیپلماتیک یک کشور باشد اما حضور پر رنگ لایجانی به عنوان رئیس مجلس شورای اسلامی ایران از این حوزه فراتر رفته و همچنان یادآور نقش آفرینی یکی دیپلمات است.

در کنار این مسئله، سخنان علی لاریجانی در بردارنده نکاتی مهمی بود، وی در این کنفرانس از تصميم باراک اوباما برای تعیین نماينده ويژه صلح خاورميانه استقبال کرد و این رویکرد را نشانه ای مثبت دانست. 
با این حال آقای لاریجانی از طرح انتقاد به سياست های واشينگتن در خاورميانه غافل نشد و در این خصوص گفت" دولتمردان تازه امريکا بايد اذعان کنند که سياست های گذشته اشتباه بوده است. البته شرايط جهانی نسبت به تغييرات امريکا نگاه محتاطانه دارد و اين يک شانس برای ايالات متحده است که از فرصت بهره برده و استراتژی خود را تغيير دهد."

 رئیس مجلس شورای اسلامی ایران همچنین اظهار داشت که طی سال های گذشته پل های زيادی از سوی امریکا تخريب شده که مسئولان جديد کاخ سفيد می توانند آنها را بازسازی کنند. وی ساختن پل های جديد را نيازمند استراتژی نوين و عملگرا مبتنی بر احترام متقابل و رفتار عادلانه دانست.

اروپا و فرصت های تازه برای ایران
کشورهای اروپایی در اجلاس امنیتی مونیخ در تلاش هستند جان تازه ای به نقش واسطه ای خود میان امریکا و ایران دمیده و بستر ساز تفاهمی دیپلماتیک برای حل برنامه هسته ای ایران باشند. آنها نیز در مقطع کنونی به چشم انداز تغییر در رویکردهای جدید امریکا امیدوارند.

فرانک والتر اشتاين ماير، وزیر خارجه آلمان که کشورش طی دو هفته اخیر میزبان دو نشست که هر دو به نحوی از انحا به موضوع هسته ای ایران مرتبط بوده؛ در افتتاحيه چهل و پنجمين کنفرانس امنيتی مونيخ، با اشاره به خواست دولت جديد امريکا برای مذاکره با تهران، خطاب به رهبران ايران گفت" از همه کسانی که در تهران مسئول هستند، می خواهم از اين فرصت استفاده کنند."

ديويد ميليبند، وزير امور خارجه بريتانيا، نیز روز جمعه در حاشيه چهل و پنجمين کنفرانس امنيتی مونيخ گفت" درصورتی که ايران به سرپيچی از خواست جامعه بين المللی ادامه دهد اعمال تحريم های شديد تر اجنتاب ناپذير خواهد بود.

این در حالی است که نمایندگان گروه 1+5 روز چهارشنبه در آلمان از ابراز آمادگی باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا، برای گفتگو با ایران استقبال کردند، با این وجود این کشورها از پرتاب ماهواره جدید ایران به فضا نیز ابراز نگرانی کرده و این اقدام اخیر جمهوری اسلامی ایران را به واسطه دست یابی به فن آوری ساخت موشک های دور برد منشا خطر می دانند.

امریکا در کنفرانس مونیخ
کاخ سفید روز جمعه، هفدهم بهمن ماه اعلام کرد که جوزف بایدن، معاون رییس جمهوری امریکا، در کنفرانس امنیتی سه‌روزه مونیخ سیاست‌های خارجی و امنیتی دولت جدید ایالات متحده را برای رهبران جهان تشریح می‌کند.
قرا است آقای بایدن در سخنرانی روز شنبه( هجدهم بهمن ماه) به راه‌های بهبود روابط غرب با روسیه، عدم گسترش تسلیحات هسته‌ای، و راه‌های حل مساله هسته‌ای ایران و کره شمالی بپردازد.

این در حالی است که هیلاری کلینتون، وزیر خارجه امریکا، اشاره کرده است که در مورد تلاش برای محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران با سران روسیه به گفت‌وگو خواهد نشست.
در مجموع می توان کنفرانس امنیتی مونیخ را همانگونه که مهمانان اجلاس انتظار دارند؛ چهارچوبی برای تشریح ایده های سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی کشورهای غربی نسبت به تحولات مهم جهانی از یک سو و فرصتی مناسب برای طرح نظرات و دیدگاه های کشورهای دعوت شده از جمله ایران، برای طرف های اروپایی و امریکایی خود ارزیابی کرد.

این اجلاس اکنون می تواند بیش از سالیان گذشته با اتکا به خواست بین المللی برای تحقق تغییر در رویکردهای موجود در عرصه جهانی، از کارایی و اثرگذاری ویژه ای برخوردار باشد.