پلی برای ارتباط و کاهش نگرانی‌ها
روزنامه واشنگتن تايمز روز جمعه در گزارشی با عنوان "اوباما در تدارک ايجاد پست تماس با ايران" ضمن اعلام این خبر که باراک اوباما، رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده امریکا درصدد است برای هماهنگی در تماس با ايران، پستی جديد به‌وجود آورد، به بررسی ابعاد مختلف این اقدام پرداخت.
جمعه بیست و نهم آذرماه، روزنامه واشنگتن تايمز در گزارشی با عنوان "اوباما در تدارک ايجاد پست تماس با ايران" ضمن اعلام این خبر که باراک اوباما، رئیس جمهور جدید ایالات متحده امریکا درصدد است برای هماهنگی در تماس با ايران، پستی جديد به وجود آورد، به بررسی ابعاد مختلف این اقدام پرداخت.
این خبر به نقل از مقامات وزارت امورخارجه امریکا و کارشناسان امور ایران در این وزارتخانه منتشر شده است و برای بالفعل شدن این پست جدید، موقعیت چند دیپلمات ارشد مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است.
آنچه از برخی رویکردهای اعلامی آقای اوباما در ارتباط با ایران بر می آید نشانگر آن است که وی التزام ویژه ای به بهره گیری از ارتباط و تماس های مستقیم دارد و جایگاه خاصی را برای گفت و گو و مذاکره در سایه ارتباطی بی واسطه قائل است، ارتباطی که به دلیل مستقیم بودن آن مبتنی بر اطلاعاتی شفاف، نزدیک به واقعیت و دور از دست کاری است.
اما دولت امریکا اکنون این ارتباط را با اکثریت قریب به اتفاق کشورهای جهان داراست و اهمیت دیدگاه اوباما و شاید آنچه موجب شکل گیری انتظار تغییر در داخل و خارج از جامعه ایالات متحد ه امریکا با انتخاب اوباما شد؛ طرح این مسئله بود که دولت تحت کنترل وی قصد گفت و گو با دشمنان ایالات متحده را به طور مستقیم و بر اساس منافع ملی امریکا دارد.
در این میان نام ایران در کنار برخی کشورهای متخاصم امریکا بیان شد و بعد از آن دیگری نامی و نشانی از گفت و گو با ایران از سوی اوباما به میان نیامد تا اینکه وی در سخنانی پیرامون برنامه هسته ایران، اخیرا تاکید صریحی بر ادامه سیاست دو گانه تشویق و تحریم در قبال تهران کرد و این سخنان درست مقارن ابراز امیدواری جرج بوش برای ادامه راه دولتش در مورد ایران و از سوی کابینه جدید بود.
اینها بدان معناست که در ایالات متحده امریکا با روی کار آمدن اوباما تغییری ملموس حداقل در مورد ایران چندان مورد انتظار نیست، تنها تفاوت در رویکرد تعاملی دموکرات ها و تاکید آنها بر مناظره، گفت و گو و تماس های مستقیم برای حل مشکلات است و در این راستا اوباما در ادامه سخنانش در خصوص افزایش فشارها برای محدود کردن فعالیت های تهران، راه چاره را تماسی مستقیم دانست که در نهایت تعیین کننده انتخاب راه دشوار و یا راه آسان برای تعامل جامعه جهانی و ایران خواهد بود.
حال با فرض صحت خبر ایجاد پست جدیدی در وزارت امور خارجه امریکا برای هماهنگی در تماس با تهران، می توان این تحلیل را پذیرفت که دستگاه دیپلماتیک ایالات متحده با جدیتی مشخص در تلاش است راه بسته مانده ارتباط با ایران را بگشاید و در این میان تنها بستر سازی برای کسب اطلاعات دقیق و نزدیک به واقعیت از این کشور تاثیر گذار خاورمیانه، اطلاعاتی که قابلیت مبنا قرار گرفتن در تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها را در خصوص تهران و فعالیت هایش داشته باشد؛ هدف نهایی است.
به عبارتی دقیق تر اوباما گرچه پس از ابراز تمایل به گفت و گو با کشورهای متخاصم امریکا در طول مبارزات انتخاباتی و پس از آن تغییر لحن و تاکید بر فشار در مورد ایران، متهم به بی تجربگی در سیاست خارجی شد اما در واقع هرگز از مسیر دوگانه دیپلماسی و فشار بر تهران دور نشد و اکنون نیز به دنبال ارتباطی است که سیاست های بعدی از قبیل فشار و تحریم و یا تشویق را در خصوص ایران تسهیل کند.
بر اساس گزارش واشنگتن پست هنوز نامزدی برای تصدی پست احتمالی هماهنگ کننده ارتباط واشنگتن و تهران در وزارت خارجه امریکا معرفی نشده است، اما آنچه مهم است این نکته است که پست های هماهنگ کنندگی معمولا به ديپلمات هایی ميان پايه داده مى شود، اما در مورد ایران پست هماهنگ کننده به احتمال قوی به فردی ارشد داده خواهد شد، اما به گفته یک منبع آگاه در وزارت خارجه امریکا علت این تغییر رویه در این است که مسئول پست جدید بتواند علاوه بر مسئله هسته ای ایران، در خصوص فعاليت های اين کشور نسبت به عراق و افغانستان نيز با تهران گفت و گو داشته باشد و بنابراین به واسطه گسترده بودن موضوعات مطرح در روابط ایران و امریکا، انتخاب دیپلماتی ارشد، ضروری است.
در این خصوص واشنگتن تايمز از دنيس راس، نماينده ويژه سابق امريکا در مذاکرات اعراب و اسرائيل در دوران رياست جمهوری کلينتون و بوش پدر، و رايان کراکر، سفير کنونی امريکا در عراق به عنوان افرادی ياد مى کند که نام آنها در راس فهرست نامزدهاست.
این در حالی است که فکر ایجاد چنین پستی در وزارت خارجه امریکا در جريان نخستين جلسه هيلاری کلينتون، وزير امور خارجه پيشنهادی اوباما با گروه انتقالی در وزارت امور خارجه امريکا، در ابتدای ماه جاری ميلادی مطرح شد و به گفته منبع آگاه اعلام کننده این خبر، اساس کار اين بخش جديد، همان بنيان‌های ديپلماتيک فعلی خواهد بود.
مسکو و رویکرد تعاملی اوباما
ويتالى چورکين، نماينده دائم روسيه در سازمان ملل متحد رويکرد تيم باراک اوباما در قبال ايران را اميدبخش خواند و تاکيد کرد که مسکو به روند مذاکرات در چارچوب گروه 1+5 پايند خواهد بود.
وی در این خصوص اظهار کرد که: "اعلاميه تيم باراک اوباما، رييس جمهورى منتخب امريکا دررابطه با امکان گفت‌و‌گو با ايران اميد به واکنش مثبت از تهران و ادامه روند سياسى براى حل مشکل برنامه هسته ای ايران را ايجاد مى‌کند. "
این مقام روسی رویکرد تعاملی متقابل تهران را در برابر امریکا کارساز می داند، وی در این خصوص گفت که "لازم است روند سياسى در رابطه با ايران ادامه يابد. ما اعلاميه اميد بخشى را از تيم اوباما پیرامون تمايل به آغاز گفت‌وگوبا ايران شنيده‌ايم. اميدوارم که اگر چنين سخنانى از واشنگتن شنيده مى‌شوند، ايران نيز پاسخى سازنده به آن بدهد".
حال این سوال مطرح است که آیا تهران پاسخ متقابلی برای نگاه تعاملی اوباما برای حل اختلافات و مشکلات دارد؟
آنچه در عملکرد ایران در این خصوص دیده می شود به گونه ای است که برخی مقامات و تحلیل گران داخلی را به هشدار وا داشته است، هشداری که در یک سو خودداری از ذوق زدگی مفرط را گوشزد می کند و در سوی دیگر توجه به فرصت ها و ظرفیت ها را.
نظر شما :