یک گام دیگر برای بهبود روابط ترکیه و ارمنستان
روزنه‌اى براى بهبود روابط ارمنستان و ترکيه
هیچ شکی نیست که حضور ادوارد نلبندیان، وزیر امور خارجه ارمنستان در استانبول برای شرکت در سازمان همکاری های اقتصادی دریای سیاه در تاریخ 24 نوامبر سال جاری یکی از مهمترین اقدامات دو کشور در راستای همکاری های بیشتر پس از مسابقه فوتبال دو تیم در تاریخ 6 سپتامبر در ارمنستان است.
با وجود آنکه حضور وزیر امور خارجه ارمنستان در ترکیه تنها با هدف شرکت در همایش سازمان بود و دیدار وی با علی باباجان، وزیر امور خارجه ترکیه دیداری رسمی نبود، اما مشخص بود که این دیدار معانی دیگری را نیز به همراه دارد.
در ضیافت شامی که برای اعضای این سازمان در استانبول برگزار شد یکی از مقامات وزارت امور خارجه ترکیه در جواب خبرنگاری که از او سوال کرد که چه کسی پیشنهاد ملاقات رو در رو را ارئه کرده است، پاسخ داد آیا این مسئله واقعا اهمیت دارد؟ آنچه مهم است این است که در حال حاضر دو طرف در حال گفت و گو با یکدیگر هستند. در پایان شب، علی باباجان اعلام کرد که هر دو طرف برای عادی سازی روابط خاستگاه های سیاسی دارند. آنچه از سخنان علی باباجان برمی آید این است که دیدار این دو وزیر امور خارجه تنها یک برنامه در حاشیه اجلاس نبوده است بلکه تمایل عادی سازی روابط با ارمنستان سبب اصلی دیدار به شمار می رود.
24 نوامبر روز بسیار پرکاری برای هیات ارمنی حاضر در استانبول بود. این اولین باری بود که سالن اجتماعات سازمان همکاری های اقتصادی دریای سیاه چنین موج عظیمی از خبرنگاران را به خود می دید. بیش از 100 روزنامه نگار ترک و خارجی در کنفرانس خبری شرکت داشتند که بدون تنش برگزار شد. به طور کلی، نلبندیان بر روی برقراری روابط دیپلماتیک بدون هیچ پیش شرطی تمرکز داشت و از طرف ترک خواست تا مرزهای بین دو کشور را باز کنند.
نلبندیان در پاسخ به این سوال که آیا ارمنستان به فعالیت های خود در خصوص بیرون راندن ارامنه خاتمه خواهد داد گفت که ارمنستان هیچ وقت این کار را نکرده است و نخواهد کرد. وی همچنین توضیحاتی در مورد قرارداد امضا شده در روسیه داد و گفت که این موضوع با توجه به قوانین بین المللی حل خواهد شد. وی همچنین اعلام کرد که در خصوص روابط ترکیه و ارمنستان بسیار خوشبین است.
نلبندیان در پاسخ به این سوال که انتخاب باراک اوباما تا چه میزان می تواند بر روابط دو جانبه تاثیر گذار باشد گفت که این مساله ای بین دو کشور است. از باز شدن مرزهای بین ترکیه و ارمنستان بدون شک هر دو طرف سود خواهند برد. آقای نلبندیان همچنین اعلام کرد که سرژ سرکیسیان، رییس جمهور ارمنستان برای تماشای بازی بین ترکیه و ارمسنتان در سال 2009 به ترکیه سفر خواهد کرد.
پس از پایان کنفرانس خبری، آقای نلبندیان سمت ضیافت شام سازمان رفت و این درحالی بود که تمامی اعضای حاضر در این کنفرانس از شرایطی که این سازمان توانسته بود برای ارتقا روابط دو کشور ایجاد کند، خشنود بودند. خبر دیگر در ارتباط با روابط ترکیه و ارمنستان این بود که شرکت هواپیمایی ترکیش ایرلاین در صدد است تا پروازهای مستقیم خود به ایروان را آغاز کند.
روابط ترکیه و ارمنستان برای صلح در منطقه قفقاز نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، اما خاستگاه های سیاسی هر دو طرف با چنین گفت و گوهایی میسر نخواهد بود. دولت های ترکیه و ارمنستان به طور شفاف اعلام کرده اند که خواهان پایان درگیری های موجود بین دو طرف هستند. یکی از فاکتورهای اصلی که ترکیه را بیش از گذشته به برقراری رابطه با ارمنستان تشویق می کند، مسئله گرجستان است. این البته همان چیزی است که امریکا به عنوان همپیمان استراتژیک ترکیه در این منطقه دنبال می کند.
همان طور که برقراری ارتباط دوباره دو کشور مطلوب به نظر می رسد این نکته را نیز نباید فراموش کرد که میان جوامع عدم اطمینان وجود دارد. در حالی که سخنان ساکاشویلی پیرامون ترکیه مورد انتقاد بسیاری از گروه های ملی گرا در داخل ارمنستان بود، هنوز برخی از ترک ها بر این باورند که ارمنستان باید مرزهای ترکیه را به رسمیت بشناسد. از زمان اعلام استقلال ارمنستان، این کشور هیچ گونه اظهار نظری در خصوص مرزهای ترکیه نکرده است. بنابراین با توجه به قوانین بین المللی نیز نمی توان بدون به رسمیت شناختن مرزهای یک کشور با آن کشور روابط دیپلماتیک برقرار کرد.
ارمنستان منطقه شرقی ترکیه را ارمنستان غربی می داند. این منطقه که در سال 1991 زمانی که ترکیه ارمنستان را به رسمیت شناخت نیز در مرزهای ترکیه قرار داشت و مرزهای این دو کشور تا سال 1993 بار بود. امروز قابل درک نیست که این مسئله چرا در سال 2003 دوباره به موضوع مناقشه بین دو کشور تبدیل شده است.
جامعه ارامنه ساکن ترکیه که پس از به قتل رسیدن هرانت دینک، روزنامه نگار ارمنی ترک بیش از گذشته این تغییرات را دنبال می کنند.
امروز اگر بدانیم که چگونه به این مسائل نگاه کنیم، مسلما روزنه امیدی برای روابط ترکیه و ارمنستان پیدا خواهد شد. آرمن موسیسیان، وزیر انرژی ارمنستان اعلام کرد که ترکیه و ارمنستان، طی دیدار عبدالله گل، نخست وزیر ترکیه که برای تماشای بازی فوتبال بین دو تیم به ارمنستان سفر کرده بود، قراردادی را به امضا رسانده اند.
اکنون که درهای مذاکره باز است، بهترین فرصت برای هر دو طرف است تا با توجه به منافع دوجانبه بهترین گزینه را برای برقراری روابط دوجانبه آغاز کنند.
نظر شما :