چرا آمريکا به ايران چشم دوخته است؟

دکتر عباس بختيار پيش از انقلاب اسلامى به خارج از کشور مهاجرت کرده و اکنون ساکن کشور نروژ است. دکتر بختياراستاد اقتصاد و علوم کامپيوتر در دانشگاه نوردلند نروژ است. زمينه مطالعاتى او بيشتر اقتصاد وتاريخ است. دکتر بختيار سعى کرده بيشتر از نظر اقتصادى دلایل توجه آمريکا به منطقه خاورميانه را نشان دهد.

در 28 آوريل2006 گزارش آژانس بین المللی انرژى اتمى درباره ايران منتشر شد. در اين گزارش نمى توان به داورى مشخص يا نتيجه اى نهايى درباره برنامه اتمى ايران رسيد. اين گزارش آنهايى را که مناقشه ايران و آمريکا را تعقيب مى کنند را متعحب نمى کند. آمريکا ايران را متهم مى کند که براى توسعه سلاحهاى اتمى تلاش مى‌کند. ايران نيز با سماجت اصرار دارد که از انرژى اتمى فقط براى مقاصد صلح اميز استفاده مى کند. ايران براى آرام کردن شدت حساسيت ها نسبت به برنامه هسته‌اى اش، برنامه غنى سازى را به طور موقت کنار گذاشت و با انگليس، آمريکا و فرانسه مذاکره کرد. اگرچه اين مذاکرات بدون حضور آمريکا انجام گرفت و آمريکا از ابتدا اين مذاکرات را بى نتيجه خواند و تنها گزينه شوراى امنيت را نشان مى داد.

 ايرانى ها هنگامى که خودشان را از هر طرف با آمريکاييها هم مرز ديدند از آنها ضمانت امنيتى خواستند. مذاکرات با اروپاييها به شکست انجاميد و ايران غنى سازى اورانيوم را از سر گرفت. پرونده ايران به شوراى امنيت رفت و اکنون گفتگوهايى مداومى براى استفاده از فصل 7 منشور شوراى امنيت در جريان است. همه اين اتفاقات روندى را که عراق طى چند سال گذشته طى کرده‌بود را به ياد مى آورد.

 سناريويى که براى عراق طراحى شده بود شباهتى شگفت انگيز با ايران دارد. ما مى خواهيم بدانيم که آمريکا چگونه بدون هيچ بهانه اى به عراق حمله کرد؟ جنگ با عراق به بهانه سلاحهاى کشتار جمعى، جنگ برعليه ترور و گسترش دموکراسى در خاورميانه آغاز شد. اما همه بهانه ها بعدها غلط از آب درآمد. در عراق هيچگونه تسليحات کشتار جمعى پيدا نشد، هيچ ارتباطى هم بين القاعده و عراق به دست نيامد. به جاى دموکراسى عراق صاحب زندان ابوغريب، اتوموبيل هاى پر از بمب، کمبود امکانات اوليه زندگى نظير برق، آب آشاميدنى و پزشکى شد.

پس از صرف 320 ميليارد دلار پول(آمارمنابع دولتى) براى حمله به عراق و درحاليکه خاتمه اى براى اين جنگ ديده نمى شود، آنها چشم به خاورميانه دوخته اند؟چهاردليل جداگانه در اين مورد وجود دارد.

جنگ مذهبى- مسملمانانى که در جاکارتا، مصر، کراچى، لندن يا ديترويت آمريکا زندگى مى‌کنند، هر روز چيزهايى مى‌شنوند و مى‌ينند که کسانى آنها را دشمن مى خوانند. آنها فلسطين را مى بينند که سالهاست گرفتار مخمصه اى تمام ناشدنى است. آنها مى بينند که هميشه مورد دست اندازى استعمارگران غربى بوده اند. آنها مى شنوند که غربيها هميشه از دموکراسى صحبت مى کنند ولى هنوز از بسيارى از رهبران ديکتاتور که بر آنها ستم روا مى دارند، حمايت مى کنند. آنها نتايج انتخابات فلسطين را مى بينند که غرب چگونه نتيجه دموکراتيک اين انتخابات را نمى پذيرد. آنها گوانتانامو را مى بينند، شکنجه ها و بازداشت هاى بدون محاکمه اى را مى بينند که بدون رعايت حقوق بشر انجام مى‌گيرد. بسيارى از مسلمانان معتقدند که آمريکا جنگى مذهبى برضد اسلام بر راه انداخته است. آمريکا نيز مصصم است تا صفوف ايستاده کشورهاى مسلمان درهم بشکند.

ذخيره نفت

 سود 5 کمپانى بزرگ نفتى(آمريکايى: اکسسون موبيل، چورن و کونوکو و انگليسى شل و بريتيش پتروليوم) در سال 2005 به بالاترين حد خود يعنى 111 ميليارد دلار رسيد. هم اکنون ايران و عراق بر روى هم داراى 20 درصد ذخيره نفت جهان هستند. به همين دليل دسترسى و ذخيره نفت اين دو کشور براى آمريکا صرف نظر از سود آن ضرورى است. ضمن آنکه آمريکا اکنون مصرف کننده 20 درصد انرژى جهان است و چين و هند براى رشد سريع اقتصادى خود به انرژى نياز دارند.

هم اکنون چين 2/8 درصد نفت جهان را مصرف مى کند و به زودى اين رقم به 14 درصد مى رسد. اين در حالى است که 60 درصد ذخيره نفت جهان در خاورميانه قرار دارد وذخيره نفت آسيا پاسفيک و آمريکاى شمالى تا 15 سال ديگر تمام شود.گروه هاى بسيارى وجود دارند که معتقدند ذخيره نفت ايالات متحده آمريکا رو به اتمام است. آمريکا سعى مى کند با ذخيره نفت خاورميانه، ازسلطه اقتصادى و ثبيت جايگاه خود را جهان مطمئن شود.

چين

 گروهى معتقدند که دليل تهاجم آمريکا به عراق در سالهاى اخير و هدف گرفتن ايران،  به موقعيت ژئوپلتيک اين دو کشور بر مى‌گردد. براى آنکه چين را از تک و تا انداخت لازم است تا چاههاى نفت عراق و ايران از دسترس چين خارج کرد. ريچارد نيکسون در سال 1972 تذکر داده بود که براى برقرارى تعادل بين دولت ها لازم است ما با چين بر ضد شورورى متحد شويم. اخيرا رئيس جمهور بوش اعلام کرده که بايد با هند بر ضد چين متحد شد.

در نظر آمريکا، چين رقيب آينده اوست و آمريکا نگران تسلط چين بر شرق آسياست. يکى از تدابير آمريکا اتحاد با ژاپن و کشورهاى جنوب آسياست. تدبير ديگرآمريکا جلوگيرى از اتحاد دشمنانش به خصوص ايران با چين است.

اسرائيل

 پس از سال 1982 آمريکا 32 قطعنامه مصوب شوراى امنيت عليه اسرائيل را وتو کرده است. بيشتراين وتوها طرح اعراب براى الزام عضويت اسرائيل در سازمان انرژى اتمى بوده که آمريکا با وتوى خود اجراى اين قطعنامه‌ها را ناکام گذاشته است. در حقيقت اسرائيل داراى قويترين لابى در آمريکاست. نفوذ اسرائيل در آمريکا مشهود است اما آنها ميلى به گفتگويى آزاد درباره قدرت لابى اسرائيل خصوصا در آمريکا و اروپا ندارند. آمريکا براى آنکه آينده هژمنوى اسرائيل را در خاورميانه حفظ کند، بايد با کشورهاى مخالف اسرائيل در خاورميانه مقابله کند. ايران و سوريه در اين فهرست قرار دارند.

برنامه اتمى ايران

ايران بر خلاف اسرائيل، پاکستان، هند و کره شمالى سلاح هسته‌اى ندارد. در واشينگتن همه بر روى اين گفته توافق دارند. با وجود آنکه ايران برنامه غنى سازى اتمى را پيش برده، تخمين زده مى‌شود که به حدود چهارتا نه سال زمان احتياج داشته باشد. ايران استدلال مى کند که بر طبق ماده 16 ان پى تى تضمين داده که از راه راست منحرف نمى شود چرا که همه اعضاى ان پى تى تعهد داده که از رشد و گسترش سلاحهاى اتمى جلوگيرى کند. ايران مى گويد از معاهده ان پى تى نمى توان تفسيرکرد که تحقيقات اتمى و توليد انرژى صلح آميز باعث تهديد امنيت بين المللى مى‌شود، بنابراين نمى توان بر اساس فصل هاى ان پى تى بين اعضا تبعيض قائل شد.

ان پى تى از ايران و ساير کشورها مى خواهد که در تحقيقات غنى سازى خود صادقانه عمل کنند. ايرا ن نيز مى گويد که همه فعاليت هايش تحت نظر قانون است. تضاد اصلى ميان بريتانيا، روسيه، چين، فرانسه وآمريکا است که خود از ان پى تى تخلف کرده اند. ان پى تى از آنها مى‌خواهد که در راه خلع سلاح اتمى گام بردارند.

رئيس جهمور فرانسه ژاک شيراک اعلام کرده که توجه ويژه‌اى به توسعه سلاحهاى هسته اى دارد. فرانسه داراى زير دريايى هاى هسته اى در برايتانى(شمال غربى فرانسه) است و شيراک مايل است تا قبل از پايان رياست جمهورى‌اش پروژه حياتى سلاحهاى هاى اتمى را به اتمام رساند. اين خيلى جالب توجه است که برخى کشورها از کشورهاى ديگر مى خواهند تا در مسئله هسته اى خود شفاف باشند در حالى که مسائل هسته اى يکى از موضوعات اصلى مورد توجه آنهاست.

هند پيمان نامه ان پى تى را امضا نکرده و در حال آزمايش سلاح اتمى و دستيابى به آخرين فناوريهاى اتمى است. پاکستان که خود طالبان را ايجاد کرده و خانه مشهورترين فروشنده بازار سياه اتمى(دکتر عبدالقديرخان) در اين کشور قرار دارد در حال شبيه سازى سلاح اتمى جديدى با نام F16 است. اسرائيل 200 بمب اتمى دارد که در مکانى وسيع مخفى نگاه داشته است. در اکتبر 2003 روزنامه گاردين گزارش داد که اسرائيل و آمريکا در حال توسعه موشک هاى کروز هستند که کلاهک هاى اتمى قابل نصب بر روى آنها هستند.

 اين موشک ها در ناوگان نيروى دريايى اسرائيل به کار مى‌روند. اسرائيل در اقدامى بى سابقه اعلام کرده که کشتن تروريست ها را براى دفاع از خود قانونى مى‌داند. آنها تا کنون مسئوليت چند ترور را در سوريه را بر عهده گرفته اند. آمريکا، انگليس، فرانسه و نروژ به توسعه برنامه سلاحهاى اتمى اسرائيل کمک مى کنند. هم اکنون برزيل در حال توسعه برنامه اتمى خود است. خبرگزارى آسوشتيدپرس پیشتر گزارش داده بود که برزيل در حال آزمايش نهانى غنى سازى است. آنها در حال ساخت تاسيسات اتمى در مزرعه سابق قهوه در 145 کليومترى غرب ريودژانيرو (پايتخت سابق برزيل) هستند.

هنگام گشايش اين کارخانه برزيل به باشگاه هسته اى جهان مى پيوندد. اما شوراى امنيت و آژانس بين المللى انرژى اتمى کجا هستند؟ برزيل دقيقا کارى را انجام مى دهد که ايران مشغول آن است. آيا عدالت به درستى رعايت شده است. آيا اين همه صحبت، پرده ابهام برنامه اتمى ايران را کنار نزده است؟  احتمالا پاسخ به اين سوال در توجه استراتژيک آمريکا به نفت نهفته است. محروم کردن چين از منابع نفتى و توجه به اسرائيل. اما در سال 2007 دولت‌ها در مى یابند که دليل طمع استعمارگران جديد و دست‌اندازى به کشورهاى ديگر در چه چيزى نهفته است.