برگ برنده ای به نام ایران در انتخابات آمریکا

چندى است که موضوع ايران به يکى از اصلى ترين مباحث روز در محافل انتخاباتى آمريکا تبديل شده است. جنجال بر سر این موضوع با منا‍ظره اخیر مک کين و اوباما کليد خورد و سپس با اظهارات و واکنش هاى برخى از تحليلگران و شخصيت ها سرشناس سياسى از جمله هنرى کيسنجر در مورد اين مناظره به اوج خود رسيد.

هنوز بحث و جدل هاى در مورد اين مناظره به پايان نرسيده بود که احمدى نژاد براى حضور در اجلاس عمومى سازمان ملل وارد آمريکا شد و توجه بسيارى از رسانه هاى اين کشور را به سوى خود معطوف کرد. رئيس جمهور ايران به دليل سخنرانى جنجالى اش در دانشگاه کلمبيا در سال گذشته به چهره اى خبرساز تبديل شده بود. به همين دليل با ورود احمدی نژاد به نیویورک ميان رسانه هاى آمريکايى براى تهیه خبر و گزارش در مورد ديدارها و اظهارات احمدى نژاد رقابتى جدى درگرفت.

حساسيت به موضوع ايران و تاثير آن بر انتخابات آمريکا پس از اجلاس سازمان ملل روندى نزولى را در پيش گرفته بود که درز برخى اخبار و گزارش ها پيرامون عقب نشينى دولت بوش از راه اندازى دفتر ديپلماتيک در ايران به دليل تاثيرى که اين موضوع مى تواند روى کاهش محبوبيت مک کين و شعارهاى تبليغاتى وى داشته باشد، بارديگر همه توجه ها را به سوى تهران معطوف کرد.

کارشناسان این طور تحلیل کردند که این اقدام کاخ سفید که بعدا از سوی کاندولیزا رایس تکذیب شد، بیانگر اهمیتی است که موضوع ایران در سیاست خارجی آمریکا یافته و این سوال را مطرح کرده است که دولت ایران چه چشم اندازی را در مناسبات خود با آمریکا در آینده متصور است.

اين توجه ها اکنون به حدى است که اخيرا هر نوع واکنشى در مورد وقايع مربوط به انتخابات آمريکا از سوى ايران، نوعى تمايل به پيروزى یکی از نامزدها در اين انتخابات تفسير شود. حتى برخى از کارشناسان سياسى اظهارات اخير على اصغر سلطانيه، نماينده ايران در آژانس انرژى اتمى پيرامون دريافت تضمينى از سوى جامعه بين الملل براى دست يابى به سوخت اتمى را نوعى اشاره ضمنى به اين انتخابات و انتظارى که ايران از نتايج آن دارد، قلمداد کرده اند.

سلطانيه اعلام کرده بود که ايران در صورتى مى تواند امکان بازنگرى در برنامه غنى سازى اورانيوم را در نظر بگيرد که اجماعى بين المللى دستيابى دائمى ايران به سوخت هسته اى را تضمين کند. اين اظهارات از سوى مقامات آژانس و کارشناسان مورد توجه قرار گرفت، اما اين توجه زمانى به ترديد تبديل شد که وزير امور خارجه فرانسه گفت که پيشنهادى مشابه پيشتر از سوى گروه 1+5 مطرح شده بود.

اظهارات وزير امور خارجه ايران پيرامون اهميت تغيير در سياست خارجه آمريکا نيز در اين راستا مورد توجه قرار گرفت. منوچهر متکى در نيويورک گفت که روابط ميان تهران و واشنگتن بهبود پيدا نمى کند، مگر اين که پس از برگزارى انتخابات 2008 آمريکا در سياست خارجى اين کشور تحولاتى رخ دهد. اين اظهارات از سوى برخى از تحليل گران نوعى تمايل به توجه بيشتر آمريکا به موضوع ايران قلمداد شد و موجب تقويت اين گمانه شد که تهران متمایل به پیروزی باراک اوباما به عنوان نامزدى است که از گفت و گوى بدون پيش شرط با ايران حمایت کرده است.

اين وعده اوباما به همان اندازه که مورد توجه مقامات ايران قرار گرفته، حساسيت و در عين حال حمایت بسیاری از راى دهندگان آمريکا را نيز براى بهبود رابطه واشنگتن و تهران در دوران زمامدارى اوباما در پی داشته است. در حال حاضر موضوعى که بيش از هر چيز براى اين راى دهندگان از اهميت برخوردار است، امنيت ملى و اوضاع نابسامان اقتصادى در کشورشان است.

در حالى که باراک اوباما تلاش دارد تا اهميت بحران اقتصادى آمريکا و راه هاى خروج از آن را براى راى دهندگان آمريکايى روشن کند، مک کين تلاش مى کند که همچنان معضلات امنيتى را برجسته ساخته و خطرات کشورهايى نظير ايران و برنامه هسته اى آن برای آمريکا و اسرائيل را به آنان گوشزد کند.

با توجه به اين که معضلات کنونى مبتلابه اقتصاد آمريکا ريشه در هزينه سرسام آور حضور نظامى اين کشور در عراق و افغانستان و عدم همراهى ايران در کنترل اوضاع اين کشورها دارد، بسيارى از تحليلگران سياسى و حتى اقتصادى بر اين باور هستند که يکى از راه هاى خروج از اين بحران بهبود رابطه آمريکا و ايران خواهد بود.

این در حالی است که عده ای دیگر با تداوم تلاش دولت بوش براى تاکيد بر خطرات ناشى از برنامه هاى هسته اى و مقابله با افزايش قدرت منطقه اى ايران در معادلات سياسى موافق بوده و معتقدند که برنامه های مک کین برای کنترل ایران حمایت رای دهندگان را در پی خواهد داشت. اما مک کین زمانی می تواند پروژه تاکید بر تهدید ایران را به سرانجام برساند که این خطر برای رای دهندگان آمریکایی طی چند هفته باقی مانده تا زمان برگزاری انتخابات نهایی آمریکا جا افتاده و ملموس جلوه کند.

بدین ترتیب یکی از اقداماتی که احتمالا طی این دوره زمانی در دستور کار مبارزات انتخاباتی مک قرار خواهد گرفت، تلاش برای جایگزینی بحران اقتصادی با یک خطر جدی امنیتی برای آمریکا از طریق برجسته سازی تهدید هسته ای ایران خواهد بود.

این تاکتیک زمانی از سوی بوش در انتخابات ریاست جمهور 2004 با تاکید بر تهدید بن لادن آزموده شد و به ثمر نشست. اکنون برخی از جمهوریخواهان به مک کین توصیه می کنند که چنین راهکاری را بار دیگر به کار گیرد. تنها تفاوت این دوره با آن زمان این است که آمریکا بحران بیش از گذشته بر پیکره اقتصاد آمریکا رسوخ کرده است و تهدید امنیتی جدید باید بسیار قوی تر از موضوعی نظیر ارسال پیامی جدید از سوی بن لادن در بحبوحه انتخابات جلوه کند. اقدامی که وی در زمان مبارزات انتخاباتی 2004 آمریکا انجام داد و در نهایت به نفع بوش تمام شد.

دولت بوش با کمرنگ کردن تلاش های خود برای راه اندازی دفتر نمایندگی در تهران، اولین گام را برای تاکید بر خطرناک بودن ایران برداشت. اکنون توپ در زمین مک کین است و باید دید که آیا او می تواند با این برگ برنده خوب بازی کند، یا این که اوباما ابتکار عمل را در مورد موضوع ایران به دست خواهد گرفت.