اتکا به ضلع روسیه و چین در 1+5؛ اشتباهی راهبردی
قرار است فردا، دوشنبه، بیست و پنجم شهریور ماه، گزارش دیگری از سوی دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص فعالیت های صورت گرفته در برنامه هسته ای ایران، منتشر شود. گفت و گو با رضا طلایی نیک، کارشناس مسائل سیاست خارجی و دبیر کل حزب عدالت و توسعه
قرار است فردا دوشنبه، بیست و پنجم شهریور ماه، گزارش دیگری از سوی دبیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی پیرامون فعالیت های صورت گرفته در برنامه هسته ای ایران، منتشر شود.
با توجه به کاهش تدریجی سطح همکاری ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در طول تابستان سال جاری، بسیاری از تحلیل گران بر این باورند که گزارش روز دوشنبه محمد البرادعی دبیر کل آژانس، نمی تواند تحولی شگرفت در خصوص پرونده هسته ای ایران ایجاد کند. در واقع نزول سطح همکاری های تهران و آژانس، به احتمال زیاد بر دو پهلو بودن ماهیت گزارش فردای دبیرکل خواهد افزود.
گفت و گوی دیپلماسی ایرانی با رضا طلایی نیک، کارشناس مسائل سیاست خارجی و دبیر کل حزب توسعه و عدالت در این خصوص.
- پیش بینی شما از گزارش روز دوشنبه آقای البرادعی در مورد برنامه اتمی ایران چیست؟
گزارش محمد البرادعی باید بر اساس وظایف و اختیارات آژانس ماهیت حقوقی و فنی داشته باشد، با وجود آنکه انحراف این گزارش از ابعاد فنی و حقوقی تحت تاثیر فشارهای سیاسی در مراحل گذشته دیده شده، اما تداوم و افزایش همکاری های ایران و آژانس در ماه های اخیر، زمینه ای برای گزارش منفی علیه ایران در ابعاد حقوقی و فنی ایجاد نمی کند.
علاوه بر این به طور معمول گزارش های البرادعی آمیخته ای از ابعاد مثبت و منفی و مخلوطی از رویکردهای حقوقی، فنی و تاثیرات سیاسی است، لذا مهمتر از گزارش البرادعی، میزان انسجام گروه1+5 در موضوع هسته ای ایران قابل بررسی است.
گروه 1+5 تحت تاثیر بحران گرجستان و برخی رقابت های پنهانی بین شش کشور عضو، از انسجام کارآمد در اعمال فشار شدید علیه ایران برخوردار نیست، لذا نوعی بزرگ نمایی رسانه ای و روانی بدلیل فقدان انسجام کافی در بین اعضای 1+5 قبل از انتشار رسمی گزارش البرادعی و در آستانه سفر محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور ایران به نیویورک، در محیط بین المللی در حال انجام است.
امریکا نیز با چالش های جدیدی برای اعمال فشار بیشتر بر ایران در موضوع هسته ای این کشور، به واسطه تنش با روسیه و برهم خوردن معاملات منطقه ای و فرا منطقه ای اش مواجه است.
این در حالی است که ایران در چهار سال اخیر و به ویژه در تحولات بزرگ منطقه ای و فرا منطقه ای، از فرصت های دیپلماسی مرحله ای برای تعدیل فشارهای امریکا برخوردار بوده است. علاوه بر بهره مندی از پشتوانه ملی، برخورداری از فرصت های ناشی از تحولات منطقه ای و فرا منطقه ای در روند موضوع هسته ای ایران، اثر گذار بوده است.
بحران اخیر گرجستان و شکل گیری موازنه جدید سیاسی و نظامی در قفقاز و اروپا، همچنین دغدغه غرب از تامین انرژی، موجب ضعف انسجام در گروه 1+5 علیه برنامه اتمی ایران شده است. این گروه در سه جریان فرعی درونی با چالش روبروست. امریکا و انگلیس در یک ضلع، فرانسه و آلمان در ضلع دیگر و روسیه و چین در ضلع سوم، در موقعیت مناسبی برای اعمال فشار بر ایران نیستند.
نگرانی برخی از محافل و شبکه های وابسته به رژیم صهیونیستی و امریکا از فقدان انسجام کافی در گروه مذاکره کننده در برابر ایران، موجب اعمال فشارروانی و سیاسی بیشتر بر البرادعی برای سوژه سازی جدید در گزارش آژانس است.
در نهایت به احتمال زیاد همانند گذشته، گزارش روز دوشنبه تنها در چهارچوب فنی و حقوقی نبوده و تحت فشارهای سیاسی برای زنده نگه داشتن موضوع هسته ای ایران در افکار عمومی و محافل بین المللی، شاهد گزارش دو پهلو از سوی دبیر کل آژانس خواهیم بود.
- نقش روسیه را در قبال برنامه هسته ای ایران و در برابر سایر متحدانش در گروه 1+5 چگونه ارزیابی می کنید؟
روسیه همواره بدنبال منافع خود در روند برنامه هسته ای ایران بوده و منافع خود را در دو سوی پرونده ایران جستجو کرده و مواضع خود را با رصد چشم انداز رفتارهای فی مابین ایران و امریکا، تنظیم می کند.
بر این اساس علی رغم استفاده تاکتیکی، مقطعی و محدود ایران از مقاومت های نسبی روسیه در برابر فشارهای امریکا، این کشور نباید در اتکاء به ضلع روسیه و چین در گروه 1+5، مرتکب اشتباه راهبردی شود چراکه روس های در کنار همکاری های مقطعی و نسبی با تهران، در تعدیل فشارهای امریکا و چرخش تاکتیک ها ورویکردهای بین المللی، ماهرانه عمل می کنند.
نظر شما :