سايه سنگين دوران پس از مشرف

پس از کناره­گیری مشرف از سمت ریاست جمهوری پاکستان، بحث بر سر جانشینی وی، آینده پاکستان و معاهدات این کشور با غرب به ویژه ایالات متحده امریکا به یک بحث داغ در محافل خبری تبدیل شده است. بحث­هایی که در حقیقت به آینده پاکستان و مسئله چگونگی مبارزه با تروریسم و طالبان رابطه مستقیم دارد.

در بحث جانشینی مشرف، شنبه 23 اوت آصف علی زرداری، رئیس حزب مردم و همسر بی­نظیر بوتو نخست­وزیر سابق پاکستان، رسما نامزدی خود را برای تصدی پست ریاست جمهوری پاکستان اعلام کرد. رضا ربانی، معاون دبیر کل حزب مردم با اعلام این خبر گفت: «تمام اعضای حزب با نامزدی زرداری برای پست ریاست جمهوری پاکستان موافق هستند. انتخاب زرداری به این سمت احترام به همسرش بی­نظیر بوتو است.»

وی در ادامه افزود: «ما هم­پیمانانمان را برای نامزدی زرداری مطلع کرده­ایم و امیدواریم این اقدام بتواند ائتلاف موجود میان احزاب اصلی پارلمان پاکستان را پایدار نگه دارد.»

مهمترین شریک حزب مردم حزب مسلم لیگ به رهبری نواز شریف نخست وزیر سابق پاکستان است که پس از حزب مردم بیشترین تعداد کرسی­های پارلمان را در اختیار دارد. این دو حزب گرچه با هم ائلاف کرده­اند اما در برخی موضوعات از جمله قضات دادگاه­های عالی پاکستان با یکدیگر اختلاف نظر اساسی دارند.

گروه انتخاباتی پاکستان روز 6 سپتامبر را برای انتخاب رئیس جمهوری جدید کشور تعیین کرده است و به احزاب فرصت داده تا 26 اوت نامزدهای خود را برای تصدی این سمت معرفی کنند.

حزب مردم با وجود این که از اکثریت نسبی در پارلمان و مجلس­های ایالتی برخوردار است و حمایت احزاب سیاسی کوچک را نیز در پشت سر دارد اما تلاش دارد نظر مساعد نواز شریف با عنوان یکی از چهره­هایی که با گروه­های اسلامگرا رابطه نیزدیک دارد را نیز کسب کند.

در همین حال نواز شریف اعلام کرده، با نامزدی زرداری برای تصدی پست ریاست جمهوری موافق است به شرطی که بند صلاحیت رئیس جمهوری در انحلال پارلمان را که در دوران ریاست جمهوری مشرف به اختیارات رئیس جمهوری اضافه شد، لغو کند.

وی پس از دیدار با گروهی از اعضای حزب مردم در لاهور گفت: «هیچ مخالفتی با نامزدی زرداری ندارم و آن را احترامی به بی­نظیر بوتو نخست­وزیر سابق راحل پاکستان می­دانم اما به شرطی که وی در ماده 17 قانون اساسی که به رئیس جمهوری حق انحلال پارلمان و دولت را می­دهد تعدیلات مثبتی انجام دهد. این شرطی است که برای هر کس حتی خودم اگر قرار باشد نامزد ریاست جمهوری شوم در نظر گرفته­ایم.»

وی تاکید کرد، ما یک توافق ثابتی با زرداری برای بازگردان قضات عزل شده به دادگاه­های عالی کشور داریم اما متاسفانه آقای زرداری تا به حال خلف وعده کرده و در بازگرداندن قضات به دادگاه­ها اقدامی نکرده است. ما توافق کرده بودیم پس از عزل پرویز مشرف از سمت ریاست جمهوری ظرف 24 ساعت قضات را به مناصبشان بازگردانیم.

آینده پیمان امریکا – پاکستان

در این میان آنچه این روزها در محافل خبری بسیار بدان پرداخته می­شود، آینده همکاری پاکستان با غرب به ویژه ایالات متحده امریکا به خصوص درباره پرونده مبارزه با تروریسم پس از کناره­گیری مشرف از قدرت است.

روزنامه نیویورک­تایمز در تحلیل اخبار موجود درباره پاکستان نوشته است که مسئولان امریکایی بسیار نگران جانشینان مشرف هستند. آنها دائما این پرسش را مطرح می­کنند که با رفتن مشرف، همکاری واشنگتن با پاکستان برای مبارزه با طالبان تحت سیاست جدید جانشینان مشرف به کدام سمت و سو کشیده خواهد شد؟»

این روزنامه در ادامه به آصف علی زرداری اشاره می­کند و می­نویسد، وی کسی است که اکنون در حقیقت بر اساس اصول مدنی کشور را اداره می­کند، اما بسیاری شک دارند اگر وی به سمت ریاست جمهوری انتخاب شود، بتواند همچنان در ادامه این کار موفق باشد. دولتی که وی اکنون اداره می­کند شاهد اختلال­هایی به دلیل درگیری­های درون حزبی پس از استعفای مشرف است و این مسئله جانشینی مشرف را سخت­تر می­کند.

گرچه، نمایندگان حزب مردم روز گذشته رسما وی را به عنوان نامزد رسمی حزب برای ریاست جمهوری پاکستان انتخاب کرده است اما این نکته را نیز باید افزود که با و جود این که وی دستورات لازم برای زندانی کردن افراد، صدور قوانین جدید و لایحه­های اقتصادی را به یوسف علی گیلانی نخست­وزیر فعلی پاکستان دیکته می­کند از تجربه کافی برای مدیریت کشور برخوردار نیست.

زرداری همچنین سابقه اتهام فساد مالی که وی را حتی زندانی هم کرد در پرونده خود دارد. موضوعی که هنوز اختلاف­های بسیاری را درباره شایستگی­های وی در پاکستان به دنبال داشته است.

اما با تمام این احوال امریکایی­ها به وی بیش از دیگر شخصیت­های پاکستانی اطمینان دارند. هنگامی که گیلانی به امریکا سفر کرد، این تمایل نزد امریکایی­ها بیشتر نمایان شد. در آن سفر گیلانی ضعف­های بسیاری از خود نشان داد که این باعث شد امریکایی­ها به این نتیجه برسند که زرداری جانشین شایسته­ای به جای مشرف در هم­پیمانی با امریکا است. 

اما اختلاف­ها تنها به جانشینی مشرف محدود نمی­شود، درگیری­های داخلی بر سر مسئله قضات که سال گذشته میلادی پرویز مشرف تمام آنها را از مناصبشان عزل کرد نیز همچنان ادامه دارد.

روزنامه نیویورک­تایمز همچنین می­نویسد، امریکایی­ها بر سر ادامه همکاری با اشفق پرویز کیانی، رئیس جدید ستاد ارتش پاکستان نیز امیدوار نیستند به ویژه این که مشاهده می­کنند به رغم آموزش­های لازم نیروهای امریکایی به نیروهای پاکستانی برای مبارزه با شورشیان طالبان سربازان پاکستانی با جدیت با افراد طالبان برخورد نمی­کنند.   

کریستین فیر، متخصص امور سیاسی در موسسه رند در این باره می­گوید: «از نظر من هیچ کدام از نیروهای پاکستانی قادر به مبارزه با نیروهای طالبان نیستند زیرا از توان لازم برای برخورد با آنان برخوردار نیستند. ارتش پاکستان پس از کناره­گیری مشرف بازسازی خود را آغاز کرده است و تلاش دارد مجددا استقلال خود را به دست آورد اما غیر ممکن است در این بازسازی همکاری با امریکا در مبارزه با تروریسم مطرح باشد.»

نیویورک­تایمز درباره نواز شریف نیز که در دهه نود هنگامی که نخست وزیر پاکستان بود و روابط صمیمی­ای با بیل کلینتون رئیس جمهوری سابق امریکا داشت، می­نویسد، اکنون شریف خود به یک نگرانی عمده در واشنگتن تبدیل شده است. دلیل آن هم چیزی نیست جز نزدیکی شریف به گروه­های اسلام­گرای پاکستانی که آتش بدبینی را نسبت به وی در امریکا بیشتر شعله­ور می­کند.