نگاهى به مطبوعات جهان-۱۱ آگوست 2008

دیلی استار: ایران، آمریکا و جهان پس از جنگ سرد تلاش های دیپلماتیک بین المللی به رهبری آمریکا و اروپا در خصوص مسأله هسته ای ایران جالب ترین و مهم ترین ‏حرکت سیاسی دنیای امروز است. از آنجا که برخی مسائل حساس به موضوع هسته ای ایران گره خورده اند، آنچه که ‏دربارۀ ایران اتفاق می افتد، تعیین کنندۀ روابط قدرت در سال های آتی در آنسوی خاورمیانه خواهد بود. این مسائل ‏دربرگیرندۀ انرژی جهان، اعتبار و تأثیر شورای امنیت سازمان ملل، محدودیت های تحریم های سیاسی و اقتصادی، ‏توانایی قدرت های منطقه در نادیده گرفتن قدرت های بزرگ جهانی، تعامل منافع جهانی و منافع اسرائیل و غرب، ‏انسجام اروپای سیاسی و روح و نص صریح قوانین بین المللی، معاهدات و کنوانسیون هاست.‏از ژست سیاسی داخلی در ایران، آمریکا، اسرائیل و اروپا که بگذریم، سه موضوع اصلی مسأله برانگیز است: حق ‏ایران برای تولید فناوری هسته ای در جهت مقاصد صلح آمیز؛ نگرانی های اسرائیل در خصوص تهدید بالفعل بمب ‏اتمی ایران، تهدیدی که اسرائیل هرگز اجازه نخواهد داد اتفاق بیفتد؛ و نگرانی های غرب دربارۀ قدرت نظامی و قابلیت ‏های هسته ای ایران و همچنین نفوذ سیاسی و افراطی این کشور در سراسر خاورمیانه. ‏با توجه به گفتگو با مقامات اسبق و کنونی آمریکا دربارۀ موضوع هسته ای ایران ، تصور این است ‏که در حال حاضر زمان عامل اصلی است. بیش از یک سال است که واشنگتن تصمیم گرفته تلاش کند مسائل مورد ‏مناقشه با ایران را به طور دیپلماتیک حل کند، اما در عین حال از تهدید حملۀ نظامی به ایران صرفنظر نکرده است. ‏فرستادن مرد شمارۀ 3 وزارت خارجۀ آمریکا به مذاکرات گروه 1+5 با ایران که ماه گذشته در ژنو برگزار شد، نشانۀ ‏محکمی است دال بر اینکه آمریکا راه حل صلح آمیز سیاسی را ترجیح می دهد. این یکی از چیزهایی است که ایرانیان ‏به شدت آرزوی آن را داشتند – نشستن پشت میز مذاکره با آمریکا در شرایط یکسان. اما این اقدام بدون در نظر گرفتن ‏فرصت بیشتر برای گفتگو و یا حتی نوشیدن یک فنجان چای با تأکید ائتلاف 1+5 بر تعلیق روند غنی سازی ایران در ‏سطوح فعلی و یا افزایش تحریم ها اساسا ً خنثی گردید. ایران خواستار مذاکرات بیشتر شد، اما گروه 1+5 ظرف چند ‏روز تصمیم گرفت که این پیشنهاد ایران قابل قبول نیست و طرح های خود را برای اعمال تحریم های تازه بر ایران ‏اعلام کرد.‏اما موضوع جالب توجه که در واشنگتن بسیار روشن است، این است که آمریکا طرح هایی را در پیش گرفته که نشان ‏می دهند این کشور مایل به ادامۀ مذاکره با ایران است. در حال حاضر بنظر می رسد احتمال اینکه آمریکا در تهران ‏دفتر حفاظت از منافع باز کند، بالاست. بنظر می رسد آمریکا دریافته که تحریم ها و تهدیدها تغییر سیاست های تهران ‏را که هدف واشنگتن است، بدنبال نخواهند داشت. اما دیپلماسی قوی، مستمر و چندجانبه می تواند به ایران امکان دهد ‏بدون ساخت بمب اتم انرژی هسته ای تولید کند، به ویژه اگر این دیپلماسی با بهبود روابط دو جانبۀ ایران و آمریکا ‏همراه گردد. ‏نگرانی اصلی واشنگتن این است که اسرائیل دچار ترس و واهمه شود و در ماههای آتی خود به تنهایی به ایران حمله ‏کند و بدین ترتیب، منطقه و یا شاید جریان ارسال انرژی به جهان را در ورطه ای هولناک فرو ببرد. در همین حال ‏شول مفاز معاون نخست وزیر اسرائیل هفتۀ گذشته در واشنگتن خاطر نشان کرد، این احتمال وجود دارد که روزی ‏ایران از سلاح های اتمی خود نه فقط بر ضد اسرائیل، بلکه علیه آمریکا و اروپا نیز استفاده کند. این نوع هراس افکنی ‏اسرائیل، در واشنگتن رایج و معمولا ً مؤثر است. اما درک آمریکا و اسرائیل از تهدید ایران دقیقا ً یکسان نیست و یک ‏موضوع نادر است. باید در ماههای آینده شاهد باشیم که آیا دیدگاه آمریکا یا دیدگاه اسرائیل تعیین کنندۀ سیاست واشنگتن ‏است.‏این رقص سیاسی ماهها ادامه خواهد داشت، چرا که ایران تا زمان برکناری دولت بوش از قدرت در ماه ژانویه هیچ ‏اقدام مفیدی انجام نخواهد داد. با این وجود، آمریکا نمی خواهد مذاکرات و یا تبادل پیشنهادات متوقف گردد. بنابراین، ‏رویکرد دولت بوش در سال جاری راه حلی بدست نخواهد داد، اما در عوض گزینه های سیاسی دولت بعدی آمریکا را ‏گسترش خواهد داد. ایران به این موضوع پی برده است و در ماههای آتی به قدر کافی دست بعمل خواهد زد. ‏نتیجۀ این امر ایجاد یک رابطۀ جدید قدرت میان ایران، آمریکا، اسرائیل و اروپا خواهد بود و احتمالا ً جهان پس از ‏جنگ سرد در آستانۀ بازنشستگی است.‏ واشنگتن‌پست:تهدیدات اسراییل موجب افزایش اتحاد داخلی ایران می‌شود احتمال اینکه دولت جورج بوش، رییس‌جمهور آمریکا پیش از پایان دوره‌اش به تاسیسات هسته ای ایران حمله کند هر روز کم‌تر و کم‌تر می‌شود؛ اما اسراییل چندان آرام به نظر نمی‌رسد. در حالی که رقابت‌ها برای جایگزینی ایهود المرت نخست‌وزیر اسرائیل به اوج خود می‌رسد، اظهارات مقامات اسراییلی نیز مطمئنا هر روز سرسختانه‌تر خواهد شد. در این بین تحلیلگران، مقامات و نویسندگان اسراییلی هم‌چنان بر این که ایران یک "تهدید وجودی" است اصرار دارند. این استدلالی است که ما به طور روزانه در اسراییل می‌شنویم: رییس‌جمهور ایران مصمم است اسراییل را "از روی نقشه" حذف کند علاوه بر آن دولت ایران با سرعت به دنبال تولید سلاح هسته ای است. به همین دلیل غرب (و اگر غرب نه، اسراییل به تنهایی) باید با ایران همانند یک بمب‌انداز انتحاری رفتار کند و باید هم‌اکنون و بدون تعلل و پیش از آن که دیر شود حمله کند. حتی اگر یک ایران مسلح به سلاح هسته ای به اسراییل حمله نکند، یک رقابت تسلیحاتی را به راه خواهد انداخت که کل منطقه را به پناهگاه جمعی از نابودکنندگان که شامل مصر و عربستان نیز خواهد شد تبدیل خواهد کرد. دولت ایران یک بمب‌افکن انتحاری نیست. این ایده که ایران یک روز صبح تل‌آویو را با خاک یکسان خواهد کرد احمقانه است. برنامه‌ی هسته ای ایران صبورانه است، اما با دیوانگی همراه نیست. از دیدگاه تهران به این قضیه نگاه کنید. آمریکا در سال 1953 برای دستیابی به نفت این کشور دولت ایران را سرنگون کرد و نیروهای آمریکا در عراق، افغانستان، کویت، قطر، امارات مستقرند. این مطمئنا نیازمند احتیاط از جانب ایران است. علاوه بر آن یک بمب ایرانی الزاما موجب رقابت تسلیحاتی در منطقه نخواهد شد. قدرت‌های غربی باید به جای آن که بر قدرت بازداری خود متمرکز شوند بر قدرت جذب خود متمرکز شوند؛ ما باید به دنبال یک توافق‌نامه‌ی امنیتی جمعی باشیم که به نفع همه کشورهای منطقه باشد. تهدیدات اسراییل تنها موجب افزایش اتحاد داخلی ایران می‌شود. تایمز:مذاکره سوریه با اسراییل به کجا ختم می‌شود؟ به گفته‌ کارشناسان، سوریه در حال نزدیک شدن به توافق برای برقراری روابط عادی با اسراییل است، این در حالی است که با انعقاد این توافق روابط ایران و سوریه گرمی خود را از دست خواهد داد. دمشق برای پایان دادن به تنش‌ها با اسراییل امتیاز بزرگی را خواهد گرفت. بشار اسد، رییس ‌جمهور سوریه به این موضوع تاکید دارد که اسراییل باید از بلندی‌های جولان خارج شود و این منطقه را به سوریه باز پس بدهد. به نظر می‌رسد که مقامات اسراییل به پذیرش این موضوع تن داده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که برای بهبود روابط با سوریه باید بلندی‌های جولان را ترک کنند. حال چرا مقامات اسراییلی تا به حال به این فکر نیافتاده بودند؟ مگر نه این است که این مقامات می‌توانستند خیلی زودتر از اینها بلندی‌های جولان را ترک کنند و روابط‌شان را با دمشق بهبود بخشند؟ حال چرا در این مقطع زمانی به این اقدام تن داده‌اند؟ آیا از قبال باز پس دادن بلندی‌های جولان هدفی جاه طلبانه‌تر را در نظر دارند؟ شکی نیست که بلندهای جولان برای اسراییل یک منطقه مهم به شمار می‌رود به همین جهت باید به دنبال این موضوع گشت که اسراییل به چه دلیلی حاضر شده برای عادی سازی روابط با سوریه این منطقه را ترک کند. آنچه که در حال حاضر به فکرهر کارشناسی در مورد نگرانی اصلی اسراییل می‌رسد موضوع قدرت ایران در خاورمیانه است. اسراییل ممکن است به فکر کشاندن سوریه به سمت خود باشد تا بدین جهت سوریه، ایران، مهمترین هم پیمانش را در خاورمیانه از دست بدهد. آیا رفتار سوریه در قبال تهران دو گانه است و یا اینکه دمشق به هیچ وجه نخواهد پذیرفت که روابطش را با تهران قطع کند؟ عماد مصطفی، سفیر سوریه در آمریکا می‌گوید: ما (مقامات سوریه و اسراییل) تمایل داریم تا یکدیگر را به رسمیت بشناسیم و تنش میان یکدیگر را پایان بدهیم. می‌خواهیم میان ما صلح ایجاد شود و برای همیشه مناقشات مان خاتمه پذیرد. بشار اسد در سفر اخیر خود به تهران به طور قطع در مورد مذاکرات اخیر میان مقامات سوریه – اسراییل با مقامات ایران صحبت کرده است. خود بشار اسد نیز به این نتیجه رسیده که یا باید روابطش را با تهران قطع کند یا با اسراییل روابط دیپلماتیک برقرار کند. رییس‌جمهور سوریه می‌داند که در صورت برقراری روابط عادی با اسراییل دیگر نباید به کمک‌های تهران به این کشور از جمله بازسازی نیروهای مسلح سوریه و اجرای توافقنامه‌های دفاعی میان تهران – دمشق فکر کند. از سوی دیگر ایهود المرت، نخست وزیر اسراییل که چند ماه دیگر از قدرت کناره‌گیری خواهد کرد به شدت در حال رایزنی برای حصول توافق‌نامه صلح با سوریه است. المرت تحت این توافق از دمشق می‌خواهد که دفتر حماس در این کشور تعطیل شود و از سوریه قول می‌گیرد اگر اسراییل و آمریکا به ایران حمله کردند معاهده‌اش با ایران را اجرا نکند. شائول موفاز، معاون نخست وزیر اسراییل اخیرا اعلام کرده است که اگر توافقنامه صلح با سوریه حاصل شود بسیاری از مشکلات میان اسراییل – اعراب حل خواهد شد. وی گفت: هدف اصلی ما ایجاد مرز میان سوریه – ایران است. اگر بهای این هدف‌مان باز پس دادن بلندی‌های جولان است، بهایش را می‌پردازیم. کارشناسان سیاسی معتقدند که بشار اسد به این راحتی‌ها به درخواست‌های مقامات اسراییلی تن در نخواهد داد و ممکن است در این مسیر اسراییل را وارد یک بازی سیاسی کند که به دنبال آن فقط دمشق از آن سود خواهد برد. به گفته این کارشناسان رییس‌جمهور سوریه با ایجاد روابط عادی با اسراییل ممکن است به دنبال این باشد که به نوعی آمریکا را راضی کند تا دیگر از دمشق به عنوان محور شرارت نام نبرد و نام سوریه را از لیست کشورهای حامی تروریسم خارج کند. به جز المرت یکی از مقاماتی که به شدت به ایجاد روابط میان سوریه –اسراییل اصرار می‌ورزد، نیکولا سارکوزی است. حضور اسد در کاخ الیزه علاوه بر پایان سال‌ها انزوای دیپلماتیک دمشق، به نوعی مقامات اسراییلی را نیز خوشحال کرد چون آنها معتقد بودند که حضور رییس‌جمهور سوریه در فرانسه و دیدار با سارکوزی مسیر را برای انعقاد پیمان صلح میان دمشق – تل آویو هموارمی‌کند. باید دید مقامات سوریه به خصوص بشار اسد تا چه زمان به رفتارهای دوگانه‌شان در مورد ایجاد روابط با اسراییل و روابط با تهران پایان خواهند داد و آیا بشار اسد روابط با ایران را اصلا قطع خواهد کرد و یا همچنان با اسراییل بازی سیاسی خواهد کرد. به نظر می‌رسد تلاش‌های المرت برای ایجاد صلح با سوریه تا قبل از کناره‌گیری‌اش از قدرت بی‌نتیجه خواهد بود. تصمیم بر خروج از بلندهای جولان که از سال 1967 تحت اشغال اسراییل بوده، به تایید از طرف کنست (پارلمان) نیاز دارد و یا احتمالا برگزاری همه پرسی. یکی از مقامات امنیتی اسراییل می‌گوید: هر اتفاقی ممکن است در خاورمیانه از حالا تا زمان کناره‌گیری المرت از قدرت رخ بدهد. باید دید آیا سوریه در نهایت با اسراییل صلح خواهد کرد و پیامدهای این پیمان چه خواهد شد.