زوال خوشبینی به مصالحه هسته ای

ایران تا اطلاع ثانوی مصالحه نمی کند. محمود احمدی نژاد، رییس جمهوری ایران، همچنان غرب را در پرونده هسته ای به مبارزه می طلبد و در آخرین سخنرانی اش برخی دیپلمات های غربی را که به نتیجه مذاکرات هسته ای با تهران خوشبین بودند، ناامید کرده است.

احمدی نژاد گفته است ایران در حال حاضر 6 هزار  سانتریفوژ برای غنی سازی اورانیوم دارد.

اگر تهران قرار بود به بسته پیشنهادهای غرب مبنی بر تعلیق غنی سازی اورانیوم در قبال پذیرش مشوق های اقتصادی و سیاسی، پاسخ مثبت بدهد، دلیلی نداشت که احمدی نژاد باز هم بر توانایی های هسته ای ایران تاکید کند. رییس جمهوی ایران هفته پیش نیز در جریان سفرش به استان کهکیلویه گفته بود ایران ذره ای از حقوق هسته ای خود عقب نشینی نمی کند.

به گفته آیت الله خامنه ای رهبر ایران، دولت مسوول پرونده هسته ای است و بنابراین اظهارات صریح رییس جمهور درباره عدم مصالحه بر سر مساله غنی سازی اورانیوم می تواند پیام روشنی برای غرب بفرستد.

ایران و گروه 1+5 هفته گذشته مذاکراتی را درباره رفع بن بست از پرونده هسته ای در ژنو ترتیب دادند اما مشخص شد که این مذاکرات دستاورد قابل توجهی به همراه نداشته است. دیپلمات ها می گویند اصرار تهران به تداوم غنی سازی اورانیوم، دلیل بی نتیجه ماندن نشست بوده است.

ایران البته پیشتر نیز با بیان های مختلف اعلام کرده بود که مساله غنی سازی اورانیوم را خط قرمز خود در مذاکرات هسته ای می داند و حاضر به عدول از آن نیست اما دیپلمات های غربی امیدوار بودند که با یافتن راه حلی بینابینی، مصالحه ای هرچند کوتاه مدت را در پرونده اتمی تهران ایجاد کنند.

مصالحه ای که غربی ها از آن سخن می گویند به ایده " تعلیق در برابر تعلیق " مشهور شده است. بر مبنای این ایده ایران توسعه چرخه سوخت خود را به حال تعلیق درمی آورد و غرب نیز از اعمال تحریم های تازه علیه جمهوری اسلامی خودداری می کند.

ایده تعلیق در برابر تعلیق برای یک دوره زمانی کوتاه 6 هفته ای پیشنهاد شده بود تا زمینه انجام مذاکرات جدی میان تهران و غرب به وجود آورد اما به نظر می رسد که تهران آمادگی پذیرش چنین پیشنهادی را ندارد.

احمدی نژاد در آخرین اظهارات هسته ای خود گفته است دشمنان پس از راه‌اندازى صدها و هزاران دستگاه سانتریفوژ توسط ایران، با عقب نشينى آشکار و پذيرش پيشرفت ملت ايران، خواستار عدم گسترش فعاليت‌هاى هسته‌اى از اين به بعد شده‌اند.

منظور احمدی نژاد از درخواست دشمنان برای عدم گسترش فعالیت های هسته ای اشاره به همان ایده تعلیق در برابر تعلیق است. به کار بردن تعبیر دشمن درباره بازیگران غربی در پرونده هسته ای نیز نشان می دهد که جمهوری اسلامی با چه بدبینی عمیقی به غرب می نگرد. دولت ایران می گوید که دشمنانش را در پرونده هسته ای به عقب رانده و شکست خواهد داد و به کار بردن چنین ادبیاتی احتمال مصالحه در پرونده هسته ای ایران را به طور طبیعی کاهش می دهد.

مقام های جمهوری اسلامی می گویند در نهایت غرب را به پذیرش ایران هسته ای وادار خواهند کرد اما غربی ها نیز می گویند تداوم غنی سازی در ایران، این کشور را منزوی خواهد کرد. آنها به جمهوری اسلامی  هشدار داده اند که در صورت تداوم غنی سازی تحریم هایی سخت را علیه ایران اجرا خواهند کرد.

بنابراین به نظر می رسد که خوشبینی نسبت به تحقق یک مصالحه هسته ای میان ایران و غرب چندان با واقعیت های موجود همخوانی نداشته باشد.

غرب هفته پیش و در جریان مذاکرات ژنو فرصتی 14 روزه به ایران داد تا پاسخ آری یا خیر خود را نسبت به مساله تعلیق غنی سازی اعلام کند. اکنون زمان زیادی تا پایان مهلت ایران برای پاسخ به درخواست غرب باقی نمانده است اما از سخنان احمدی نژاد می توان دریافت که پاسخ نهایی ایران به غرب منفی خواهد بود.

برخی تحلیل گران غربی می گویند تداوم غنی سازی اورانیوم در ایران می تواند این کشور را تا سال 2010 به توانایی ساخت سلاح هسته ای برساند. مقام های آژانس بین المللی انرژی اتمی در آخرین بازرسی های خود در آوریل 2008، وجود 3500 سانتریفوژ را در تاسیسات اتمی ایران تایید کردند اما اظهارات احمدی نژاد مبنی بر این که ایران در حال حاضر 6 هزار سانتریفوژ فعال دارد ، برنگرانی مقام های غربی خواهد افزود.

گمان می رود که غرب با شنیدن اظهارات احمدی نژاد پیشاپیش خود را برای شنیدن پاسخ منفی ایران آماده می کند. آنها پیامی دلگرم کننده از ایران دریافت نکرده اند و بعید هم به نظر می رسد که تهران به شکلی ناگهانی در سیاست هسته ای خود تجدیدنظر اساسی کند.

کشورهای غربی همچنان در گفتمان رییس جمهوری ایران، " دشمن" هستند و تعلیق غنی سازی اورانیوم در چنین گفتمانی تعبیری جز شکست نخواهد داشت. احمدی نژاد نمی خواهد شکست خورده باشد بنابراین همچنان غرب را به هماورد فرامی خواند.