ترکیه ؛ کلینیک صلح منطقه

منوچهر متکی، وزیر امور خارجه ایران جمعه شب، 28 تیرماه، پس از دیداری یک روزه از آنکارا، ترکیه را به مقصد تهران ترک کرد.

 

وزیر امور خارجه ایران که به دعوت علی باباجان، همتای ترک خود به این کشور سفر کرده بود، در این سفر با عبدالله گل، رییس جمهور و رجب طیب اردوغان، نخست وزیر این کشور، دیدار و گفت و گو کرد.

 

منوچهر متکی روز گذشته در حالی با مقامات ترک دیدار کرد که قرار است امروز، 29 تیرماه، سعید جلیلی مذاکره کننده ایران در خصوص پرونده هسته ای با نمایندگان کشورهای 1+5 در ژنو دیدار کند. موضوع پرونده هسته ای ایران و احتمال مذاکره بدون قید و شرط ایران و امریکا از جمله مسائلی است که این روزها در سیاست خارجی ایران پررنگ تر شده است.

 

منوچهر متکی در دیدار با مقامات ترک به بحث در خصوص برنامه هسته ای ایران پرداخت و بر لزوم حل مسئله برنامه هسته ای ایران از طریق گفت و گو تاکید کرد.

 

با توجه به اینکه ترکیه نیز مایل به استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای است، متکی اعلام کرد که هر کشور مستقلی باید حق استفاده صلح آمیز از این انرژی را داشته باشد.

 

در دیدار خاویر سولانا، مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا با سعید جلیلی برای اولین بار نماینده ایالات متحده امریکا نیز حضور خواهد داشت. حضور ویلیام برنز نشان دهنده تغییر سیاست های واشنگتن در قبال ایران است که می تواند پرونده هسته ای ایران را از راهی صلح آمیز به نتیجه مطلوب برای هر دو طرف برساند.

 

منوچهر متکی در مصاحبه مطبوعاتی به همراه علی باباجان، وزیر امور خارجه ترکیه گفت که روند مذاکرات جدید و حضور دیپلمات امریکایی در این مذاکرات نکته مثبتی است که ما امیدواریم در گفت و گو های روز شنبه نیز انعکاس داشته باشد. اگر روند مذاکرات به همین نحو ادامه پیدا کند، امیدواریم که نتایج خوبی داشته باشد. ترکیه که در ماه های اخیر سعی می کند سیاست خارجی فعال تری نسبت به قبل داشته باشد، نقش میانجی را بین اسراییل و سوریه بازی کرد و اکنون در صدد است تا بتواند در پرونده هسته ای ایران نیز نقشی داشته باشد.

 

رجب طیب اردوغان که روز گذشته به خبرنگاران گفت که ترکیه می خواهد در پیداکردن راه حلی برای این مسئله نقشی داشته باشد. وی در پاسخ به این سوال که آیا ترکیه نقش میانجی را در پرونده هسته ای ایران بازی خواهد کرد پاسخ داد که ترکیه تا این حد پیش نخواهد رفت اما هر دو طرف از ما انتظارهایی دارند و احتمال اینکه در مقاطع دشوار از ترکیه بخواهند که کمک کند وجود دارد.

 

علی باباجان نیز تاکید کرد که با وجود آنکه ترکیه مخالف گسترش سلاح های هسته ای است اما بر این باور است که تمام کشورها حق استفاده از انرژی صلح آمیز هسته ای را دارند.

 

وی گفت اخیرا از هر دو طرف درخواست هایی مبنی بر حضور ترکیه در این پرونده وجود داشته است که ترکیه نیز بنا به این درخواست در هفته های گذشته با مقامات هر دو طرف گفت و گو کرده است. تحلیل گران بر این باورند کهاز آنجا که ترکیه  روابط خوبی هم با ایران و هم با غرب دارد می تواند در به بن بست نرسیدن پرونده هسته ای ایران نقش موثری داشته باشد. از طرف دیگر آنکارا نگران بحران جدیدی در منطقه است و برای جلوگیری از این بحران حاضر است در این بازی جایی داشته باشد.

 

ستون نویس روزنامه صباح می نویسد آنکارا که نقشی کلیدی دارد می تواند صلح را تجویز می کند. درست مثل ژنو، وین و استهکلم.

 

متکی نیز در مصاحبه خود با شبکه ان تی وی ترکیه با اشاره به نقش ترکیه در روند پرونده هسته ای ایران اعلام کرد که ترکیه برخوردی سازنده داشته است.

 

پنجشنبه، 27 تیرماه استفان هادلی، مشاور امنیت ملی کاخ سفید به آنکارا سفر کرده بود و با عبدالله گل، رجب طیب اردوغان و علی باباجان دیدار کرد. هرچند وی در این دیدار از برنامه هسته ای ایران سخنی نگفت اما رسانه های ترکیه اعلام کردند که وی حامل پیامی برای منوچهر متکی در خصوص عادی سازی روابط ایران و امریکا بوده است.

 

مقامات امریکایی پیش از این پیشنهاد بازگشایی دفتر حافظ منافع خودرا در ایران داده بود که در صورت بازگشایی این دفتر دیپلمات های امریکایی برای اولین بار از سال 1358 به ایران خواهند آمد.

 

منوچهر متکی با اشاره به این خبر اعلام کرد که احتمال اینکه دفتر حافظ منافع امریکا در ایران بازگشایی شود و همچنین احتمال برقراری پروازهای مستقیم از ایران به امریکا وجود دارد.

 

منوچهر متکی همچنین به شبکه ان تی وی ترکیه اعلام کرد که احتمال حمله اسراییل و یا ایالات متحده امریکا به ایران وجود ندارد و این احتمال صفر است.

 

تهران و آنکارا همواره توانسته اند روابط دوستانه خوبی از جنبه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی با یکدیگر داشته باشند. این روابط خوب سبب شده است تا بتوانند در مسائل مختلف به یکدیگر یاری برسانند. درست زمانی که ترکیه درصدد بود تا برای مبارزه با تروریسم برنامه ریزی کند، علی باباجان به تهران سفر کرد تا بتواند با کمک ایران راه حلی منطقی برای مسئله پیدا کند. ایران نیز در مقابل و با ایجاد یک اعتماد دوجانبه تا کنون توانسته است روابط خود را با این همسایه به خوبی حفظ کند.

 

در دیدار وزرای امور خارجه ایران و ترکیه همچنین سال 2009 به مناسبت پنجاه سال همکاری های فرهنگی بین دو کشور، سال فرهنگ ایران-ترکیه اعلام شد و دو وزیر امور خارجه در خصوص روابط دوجانبه با یکدیگر تبادل نظر کردند. علی باباجان اعلام کرد که دو کشور درصدد هستند تا ارزش تبادلات تجاری خود را به 20 میلیارد دلار برسانند، این درحالی است که این رقم در حال حاضر 10 میلیارد دلار است. متکی که پیش از این به مدت پنج سال به عنوان سفیر ایران در آنکارا مشغول به کار بود به سوال برخی از خبرنگاران به زبان ترکی پاسخ داد.