ايهود اولمرت چگونه در اسراييل ماندنی شد؟

سرانجام پس از کش و قوس­های فراوان در اسرائیل و بحث و جدل­های فراوان بر سر استعفای یا ادامه کار ایهود اولمرت نخست­وزیر کنونی، حزب کار و حزب لیکود دو حزب اصلی و ائتلافی دولت کنونی اسرائیل اعلام کردند، به توافق رسیده­اند که پارلمان را منحل نکرده و دولت همچنان به فعالیت خود ادامه دهد.

این در حالی است که طی سه روز گذشته ایهود باراک رئیس حزب کار اسرائیل تهدید کرده بود، اگر ایهود اولمرت از سمت خود استعفا ندهد، خود از کابینه خارج شده و رای به انحلال آن خواهد داد. در آن صورت اولمرت نیز مجبور خواهد شد استعفا داده و انتخابات زودهنگام در اسرائیل برگزار کند.

تهدیدهای باراک به اندازه­ای جدی بود که شبکه خبری الجزیره سه شنبه 24 ژوئن در خبری فوری اعلام کرده بود، اولمرت تا پایان هفته از سمتش استعفا می­دهد و انتخابات زودهنگام در اسرائیل برگزار خواهد شد.

در همین حال تسیبی لیونی وزیر امور خارجه اسرائیل و از مقام­های عالی­رتبه حزب کادیما که اتفاقا برای جانشینی اولمرت نیز نامزد است و منابع خبری از نزدیک شدنش به پست نخست وزیری و رهبری حزب کادیما خبر داده بودند، نیز این بار فشارها را بر اولمرت افزایش داد و از نمایندگان حزبش خواست انتخابات زودهنگام درون حزبی برگزار کرده و به سرعت جانشین اولمرت را تعیین کنند.

این در حالی است که ایهود اولمرت دائما خبر برکناری یا استعفایش را رد می­کند و اصرار دارد همچنان بر منصب خود باقی بماند. مارک ریگیف سخنگوی دولت اسرائیل در این باره می­گوید: «اولمرت کاملا معتقد است که بی­گناه است و به زودی مشخص می­شود که وی هیچ اشتباهی مرتکب نشده است.»

حال حزب کار با وجود این که خود پیشنهاد انحلال پارلمان برای مجبور کردن اولمرت به استعفا را داده بود و قصد داشت در نشست پارلمانی روز چهارشنبه رای به انحلال پارلمان دهد، روز چهارشنبه 25 ژوئن اعلام کرد، پس از نشست 11 ساعته­ای که با رهبران حزب کادیما از جمله ایهود اولمرت نخست وزیر داشته به توافق رسیده است که از تصمیم خود برای انحلال پارلمان صرف نظر کند و تا 25 سپتامبر به حزب کادیما فرصت دهد تا در یک انتخاب درون حزبی جانشین اولمرت را تعیین کند.

بر اساس این توافق که در روزنامه یدیعوت احرونوت منتشر شده، حزب کار توافق کرده است، از ائتلاف با حزب لیکود تا تاریخ 25 سپتامبر خارج نشود تا دولت اسرائیل بتواند همچنان به فعالیت خود ادامه دهد.

بنا به گزارش این روزنانه روز سه شنبه 24 ژوئن تزاچی هانگبی رئیس کمیته روابط خارجی حزب کار و ژنرال ایتان کیبل منشی این حزب به همراه شالوم سیمهون یکی از وزیران این حزب در کابینه به خانه ایهود اولمرت نخست وزیر اسرائیل در تل­آویو رفتند و برای چند ساعت با وی به گفت و گو نشستند. آنها اعلام کردند که در این دیدار اولمرت به آنها تعهد داده تا تاریخ 25 سپتامبر فرد جانشینش تعیین شود و قول داده این تاریخ به هیچ وجه به تاخیر نیفتد.

بر اساس بیانیه­ای مشترک که از سوی دو حزب کادیما و کارگر منتشر شده هر دو حزب توافق کردند ائتلاف خود را حفط کنند تا دولت همچنان به فعالیت خود ادامه دهد.

تزاچی هانگبی مسئول روابط خارجی حزب کار اسرائیل در این باره می­گوید: «بهترین چیزی که اولمرت انتظارش را دارد این است که تا پایان دوران نخست­وزیریش بتواند در سمتش ابقا شود. وی بر روی این موضوع بسیار حساب کرده و تلاش دارد به هر قیمتی شده خود را تا موعد انتخابات در سال 2010 در این سمت حفظ کند.»

وی درباره این که چگونه شد پس از آن هم تهدیدها و فشارهایی که حزب کار به اولمرت و حزب کادیما برای استعفا و برگزاری انتخابات زودهنگام وارد می­آورد، ناگهان پذیرفت با اولمرت به کار خود ادامه دهد، گفت: «توافق برای ابقای اولمرت در پست نخست­وزیریش این سود را برای وی به دنبال دارد که وی فرصت دوباره­ای برای اتخاذ یک تصمیم صحیح در روند سیاسی خود بیابد. در طول این مدت وی می­تواند به اتهام­ها و شهادت موریس تالانسکی علیه خود پاسخ دهد و برای آینده سیاسی خود بهتر تصمیم بگیرد.»

وی در ادامه می­افزاید: «ما برای آینده اسرائیل نگرانیم و چون نمی­خواهیم اوضاع روندی ناخوشایند به خود بگیرد با حزب کادیما برای ادامه ائتلاف توافق کردیم. ما مشکلی با حزب کادیما نداریم ولی ایهود باراک رئیس حزب کار به دنبال این است که بداند دولت اولمرت تا چه اندازه دوام دارد و تا کجا می­توان به ادامه کار با آن اطمینان داشت. وی از اولمرت می­خواهد که توضیح دهد چگونه می­تواند از موقعیت پیش آمده کنونی فرار کند و چه تضمینی برای ادامه کار دولت خود دارد.»

در همین حال منابع نزدیک به اولمرت اعلام کردند، اعضای حزب کادیما قصد دارند در روز دوشنبه هفته آینده یعنی 30 ژوئن تشکیل جلسه دهند و در آن جلسه اولمرت قصد دارد درباره جانشین خود برای انتخابات آتی اسرائیل با اعضای حزب به گفت و گو بپردازد.

همچنین قرار است حزب کادیما تا قبل از 10 ژوئیه تشکیل جلسه داده و تاریخ برگزاری انتخابات برای انتخاب رهبر جدید حزب را اعلام کند.

در همین حال مذاکره کننده حزب کاديما به راديو اسرائیل گفت: «معنى واقعى اين توافق اين است که اسراييل از مشغلهه روزانه‌اش براى برگزارى انتخابات جديد ملى خلاصى يافته است. باراک خوب متوجه شد که خط قرمزى هم وجود دارد.»

مفسران سياسى معتقدند نه المرت و نه باراک مايل به برگزارى انتخابات ملى در اين برهه از زمان نيستند زيرا نتايج نظرسنجى‌ها حاکى از پيشتازى فوق‌العاده‌ بنيامين نتانياهو و حزب راستگراى وى یعنی ليکود است.

راديو اسرائیل در این رابطه اعلام کرد، حزب ليکود به جاى اين که خطر کند و طرح انحلال پارلمان راى نياورد، قصد دارد طرح انحلال پارلمان را پس بگیرد.

برخی رسانه‌هاى اسرائیلی نیز گزارش دادند، نخست وزير احتمالا به عنوان رييس حزب بار ديگر نامزد اين انتخابات خواهد شد، موضوعی که هنوز  المرت تاييد نکرده است.

با این حال نماينده‌ ارشد حزب کارگر در پاسخ به سوالى در مورد مذاکرات‌ يازده ساعته المرت با باراک و نمایندگانش گفت: «حزب کارگر هنوز تغيير دولت را مد نظر دارد. اما اولويت نخست ما حفاظت از ثبات تداوم يافته، هم زمان با ايجاد يک دولت جايگزين است. به نظر مى‌رسد اعضای حزب اکنون بر روى اين طرح کار مى­کنند.»

از سوی دیگر بر اساس یک نظر سنجی که روزنامه اسرائیل هیوم منتشر کرده، بیش از 30 درصد مردم اسرائیل معتقدند که ایهود اولمرت پس از آن که پرونده فساد مالی­اش افشا شد، می­بایست از سمتش استعفا می­داد. بر اساس این نظر سنجی 70 درصد اسرائیلی­ها استعفای اولمرت را تایید می­کنند و تنها 17 درصد موافق ابقای اولمرت در سمتش هستند. در همین حال 62 درصد از اسرائیلی­ها نیز ترجیح می­دهند انتخابات زودهنگام در اسرائیل برگزار شود. این در حالی است که تنها 25 درصد مردم خواستار تشکیل دولت جدید بدون انحلال پارلمان شده­اند.

­افزایش فشارها

با این حال همچنان فشارها به اولمرت برای استعفا از سمتش ادامه دارد. «گدعون سار» یکی از نمایندگان حزب لیکود در پارلمان اسرائیل با اشاره به گفت و گوهای جاری غیر مستقیم میان سوریه و اسرائیل از طریق میانجی سوم یعنی ترکیه می­گوید: «اولمرت از وضعیتی برخوردار است که نمی­تواند به آینده گفت و گوها با سوریه بر سر جولان ادامه دهد.»

گروه چپگرای مخالف دولت نیز معتقد است شیوه سیاسی­ای که اولمرت در مذاکرات صلح اتخاذ کرده در کنار شبهاتی که بر آینده سیاسی­اش وارد است به او اجازه نمی­دهد که با حمایت پارلمان بتواند شبکه امنیت اسرائیل را گسترش دهد.

ران کوهین نماینده حزب میریتس در پارلمان اسرائیل نیز با تایید مواضع چپگرایان کنیست گفت: «ما بطور کامل گفت و گوهای بی چون و چرا با فلسطین و سوریه را تایید می­کنیم اما از لحاظ اخلاقی درست نیست اولمرت با وضعیتی که دارد اقدام به انجام این مذاکرات کند.»

اما با این حال نمایندگان حزب کار که به حفظ ائتلاف با حزب کادیما تن دادند، معتقدند که به این دلیل راضی شده­اند به ائتلاف خود با حزب کادیما ادامه دهند زیرا بر این باورند که نباید مصالح اسرائیل را فدای اختلاف­های سیاسی کرد و وجهه اسرائیل را به چالش کشاند.

الی ییشای رئیس حزب شاس نیز در این باره می­گوید: «ما در اسرائیل با یک ایدئولوژی درگیر هستیم. یک ایدئولوژی که طرفدار رفاه و آسایش است و دوست ندارد حقوق دولتیش قطع شود و یک عده که معتقدند نباید برای منافع شخصی و فردی، فردی را که مرتکب فسادهای مالی شده بر سر کار حفظ کرد. منظور من دقیقا ائتلافی است احزاب کادیما و کار در برابر مخالفانشان است. حزب کار همان کودکی است که به پول تو جیبی حزب کادیما چشم دوخته است. به اعتقاد من افکار عمومی باید میان این دو ایده یک راه حل میانی را انتخاب کند.»

آینده روند صلح

اما تحولات اسرائیل و اختلاف­های داخلی موجود در آن بر سر ادامه کار دولت ایهود اولمرت بر روند صلح اسرائیل و فلسطین نیز تاثیر گذاشته است.

تام کیسی سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا تاکید کرد، اختلاف­های درونی اسرائیلی­ها و متعاقب آن احتمالات موجود بر سر تغییر رهبران دولتی می­تواند بر روند صلح تاثیر بگذارد. اسرائیلی­ها نباید اجازه دهند مناقشه­های سیاسی داخلیشان بر این موضوع تاثیر بگذارد.

تام کیسی همچنین گفت: «واشنگتن خود را ملزم می­داند که در کنار دو طرف اسرائیلی و فلسطینی برای تقویت روند صلح تلاش کند و آنها را وادار کند که به تعهداتی که در آناپلیس داده­اند وفادار باشند.»

محمود عباس رئیس حکومت خودگردان فلسطینی نیز قضیه اولمرت را یک مسئله داخلی در اسرائیل دانست و گفت: «فلسطینی­ها با هر دولتی که خود را به روند مذاکرات ملزم بداند، همکاری می­کند.»

این در حالی است که مشاوران و معاونان عباس از تاثیر وقایع مرتبط با اولمرت بر روند صلح نگرانند و از این بیم دارند که افراد جانشین وی خود را ملزم به ادامه گفت و گوها ندانند و هر چه تا کنون به دست آمده و بر آن توافق شده را نقش بر آب کنند.

پایان­ آتش­بس

از سوی دیگر و هم زمان با تحولات اسرائیل آتش بس منعقد شده میان اسرائیل و حماس پنج روز بیشتر دوام نیاورد و روز گذشته با حمله نظامیان اسرائیلی به کرانه باختری که به کشته شدن دو تن از مقام­های جهاد اسلامی منجر شد، شکسته شد. متعاقب آن سه موشک از سوی جنبش جهاد اسلامی به سمت اسرائیل شلیک شد تا این جنبش به کشته شدن اعضای خود واکنش نشان داده باشد.

پس از حمله موشکی جهاد اسلامی نظامیان اسرائیلی به یکی از شهرهای کرانه باختری حمله کردند و عده­ای فلسطینی را بازداشت کردند. همچنین دولت اسرائیلی­ دستور به بستن گذرگاه­­های غزه داد. ارتش اسرائیل اعلام کرد، در پاسخ به شلیک سه موشک از غزه به شمال اسرائیل اقدام به بستن این گذرگاه­ها تا اطلاع ثانوی کرده است.

دولت اسرائیل مدعی است که حمله به کرانه باختری جزء توافقنامه آتش­بس با حماس نبوده است.   

محمد الهندی سخنگوى رسمى جنبش جهاد اسلامى فلسطين با اشاره به شليک موشک از سوى اين جنبش به سمت سديروت در اسرائیل گفت: «جهاد اسلامى با موشک‌باران سديروت تنها به نقض آتش‌بس اسرائیلی­ها واکنش نشان داد و این عمليات به معنای نقض توافقنامه آرامش بين دو طرف فلسطينى و اسرائيلى نیست.»

سامى ابوزهرى، سخنگوى جنبش حماس نیز در بيانيه­ای همگان را به فشار بر اسرائیل براى پايبندى به تعهدات خود در توافقنامه آتش‌بس دعوت کرد.

سامى ابوزهرى با اشاره به حادثه تيراندازى صبح چهارشنبه 25 ژوئن ارتش اسرائيل به دو کشاورز در جنوب نوار غزه که باعث زخمى شدن يکى از آنها شد، گفت: «همه طرف‌هاى ذيربط بايد به مسؤوليت خود در قبال تجاوزهای آشکار اسرائيل عمل کنند.»

طاهر النونو سخنگوى دولت اسماعیل هنیه نيز از مصر خواست اسرائیل را تحت فشار بگذارد تا طبق مفاد توافق­نامه گذرگاه‌ها را باز کند.